Nhập viện mổ ruột thừa phát hiện thiếu máu nuôi tim suýt đột tử

BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, Giám đốc Trung tâm Can thiệp mạch, BVĐK Tâm Anh TP.HCM chia sẻ, ca cấp cứu bệnh nhân L.B (Hóc Môn, TP.HCM) là một trường hợp hiếm gặp, tỷ lệ dưới 1% và có yếu tố may mắn. Nếu không được đưa đến bệnh viện vì đau ruột thừa, người bệnh sẽ không biết mình sắp tắc hoàn toàn mạch vành (mạch máu chính nuôi tim). Dù có biểu hiện nặng ngực trước đó nhưng triệu chứng này không đặc hiệu và không thường xuyên nên bệnh nhân chủ quan, không đi thăm khám. Chỉ cần chậm vài ngày nữa, nếu dòng máu đi qua động mạch liên thất trước bị chặn hoàn toàn, bệnh nhân có nguy cơ đột tử rất cao.

Tháng 10-2022, ông B. bắt đầu xuất hiện cơn đau ngực khi gắng sức mức độ vừa, tuy nhiên tần suất chỉ khoảng 1-2 tháng/lần. Ông nghĩ đây là biểu hiện bình thường nên không đi khám.

Vừa qua, ông B. đột ngột đau vùng thượng vị, buồn nôn, rối loạn đi tiêu. Cơn đau âm ỉ, kéo dài hàng giờ đồng hồ, sau đó lan xuống hố chậu phải. Đi khám tại một phòng khám tư, bác sĩ nghi ngờ ông bị viêm dạ dày, kê toa thuốc về nhà theo dõi.

Sau đó, cơn đau chẳng những không giảm mà ngày càng nặng lên. Ông B. được đưa đến khoa Cấp cứu BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Tại đây, bác sĩ siêu âm chẩn đoán viêm ruột thừa cấp, có viêm phúc mạc, chỉ định mổ ngay để tránh bệnh diễn tiến nhanh.

ThS.BS Võ Anh Minh, Trưởng đơn vị Can thiệp Mạch vành, Trung tâm Can thiệp mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết, tình trạng viêm ruột thừa của ông B. khá nghiêm trọng, may mắn là ông đến bệnh viện kịp thời. Khi đo điện tâm đồ đánh giá tình trạng tim mạch trước phẫu thuật, bác sĩ phát hiện có dấu hiệu thiếu máu cục bộ cơ tim. Kết quả siêu âm tim khảo sát nhanh ghi nhận, chỉ số EF (phân suất tống máu cho biết chức năng bơm máu cơ tim) chỉ còn 38% (khi chỉ số EF <50% cho thấy tim có dấu hiệu suy yếu do thiếu máu cơ tim nặng).

Bệnh nhân được ưu tiên mổ cấp cứu ruột thừa trước khi chụp mạch vành xác định nguyên nhân gây bệnh tim thiếu máu cục bộ. Bác sĩ chọn phương pháp phẫu thuật nội soi, cắt bỏ toàn bộ đoạn ruột thừa bị viêm, đồng thời rửa bụng dẫn lưu và truyền kháng sinh để chống nhiễm trùng. Vài giờ sau mổ, bệnh nhân hồi phục sức khỏe, được chụp mạch vành tìm căn nguyên gây thiếu máu cơ tim.

Hình ảnh động mạch liên thất trước (mạch máu chính nuôi tim) bị đứt do tắc nghẽn nặng (hình A) và sau khi được tái thông nhờ đặt stent kích thước lớn. Ảnh: BVĐK Tâm Anh

Kết quả chụp mạch vành cho thấy, động mạch liên thất trước hẹp đến 99%. May mắn là vẫn có một dòng chảy nhỏ giúp cầm cự, tưới máu tạm thời nuôi cơ tim. “Với tình trạng này, cần can thiệp đặt stent càng sớm càng tốt cho bệnh nhân để tái thông dòng máu, tránh nguy cơ đột quỵ tim có thể xảy đến bất cứ lúc nào”, bác sĩ Long cho biết.

Với kinh nghiệm xử lý những ca hẹp nặng mạch vành, bác sĩ Long và êkip luồn ống thông từ động mạch quay (ở cổ tay) tới chỗ xuất phát động mạch vành trái. Sau đó, luồn sợi dẫn 0.35mm qua vị trí hẹp ở động mạch liên thất trước. Dưới sự hỗ trợ của hệ thống siêu âm trong lòng mạch (IVUS), êkip đo đạc chính xác đường kính mạch máu, đặt một stent phủ thuốc, nong nở rộng lên đến 4.0 mm, áp sát thành mạch, ngăn nội mạc mạch máu tăng sinh quá mức. Điều này giúp giảm nguy cơ tái hẹp trong stent, tái phát nhồi máu cơ tim xuống thấp (dưới 2%).

Nhờ kỹ thuật luồn ống thông qua động mạch ở cổ tay (thay vì ở đùi như truyền thống), bệnh nhân có thể thoải mái vận động và đi lại sau can thiệp vài giờ. Hai ngày tiếp theo, ông B. không còn đau ngực, hết khó thở. Vết mổ ruột thừa cũng lành nhanh, đường mổ nội soi rất nhỏ đảm bảo tính thẩm mỹ. Ông ăn uống và sinh hoạt bình thường.

Các bác sĩ Trung tâm Can thiệp mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM đặt stent nong mạch vành hẹp nặng dưới sự hỗ trợ của hệ thống chụp can thiệp mạch (DSA) cánh tay robot xoay 360 độ. Ảnh: BVCC

Động mạch liên thất trước (LAD) là một trong ba nhánh mạch máu lớn (cùng với động mạch vành phải và động mạch mũ) có nhiệm vụ cung cấp máu nuôi cơ tim. Do đó, nếu nhánh LAD bị tắc có thể dẫn đến đột quỵ tim nếu không được phát hiện và tái thông kịp thời.

Triệu chứng phổ biến cảnh báo đột quỵ tim là đau nặng ngực, thường xảy ra theo mức độ tăng dần. Ngoài ra, người bệnh nhồi máu cơ tim có thể gặp triệu chứng đau vùng thượng vị (như ông B.), khó thở, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, vã mồ hôi, tay chân lạnh… Hầu hết bệnh nhân đều bỏ qua những dấu hiệu rất sớm này, đến khi cơn nhồi máu cơ tim xảy ra mới nhập viện cấp cứu.

T.T