Nhật Bản có thể mất trắng với ván cược Thế vận hội 20 tỷ USD

Theo Wall Street Journal, với tuyên bố sẽ không chạy bất cứ quảng cáo nào tại Nhật Bản liên quan đến Thế vận hội, Toyota Motor Corp. đã phơi bày tình thế ảm đạm của nước chủ nhà.

Toyota Motor Corp. là công ty giá trị nhất Nhật Bản và là nhà tài trợ Thế vận hội toàn cầu. Nhưng ở Nhật Bản, bất cứ mối liên quan nào đến Thế vận hội đều quá nhạy cảm đối với nhà sản xuất ôtô.

Thế vận hội khai mạc chậm một năm và vào thời điểm Tokyo ban bố tình trạng khẩn cấp do dịch Covid-19. Các sân vận động và nhà thi đấu - đã tiêu tốn hơn 7 tỷ USD để xây dựng và cải tạo - hoang lạnh vì cấm khán giả.

Thông qua Thế vận hội Tokyo, Nhật Bản muốn tái khẳng định vị thế của mình trên thế giới khi dân số giảm, còn nền kinh tế bị lu mờ bởi Trung Quốc. Sự kiện cũng sẽ cho thấy Nhật Bản đã phục hồi ra sao sau trận sóng thần kinh hoàng hồi năm 2011. Nhưng dịch Covid-19 khiến mọi thứ chệch hướng.

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga cho biết ông tin tưởng rằng các biện pháp giữ khán giả tránh xa sự kiện sẽ ngăn chặn sự lây nhiễm virus. Đất nước cũng có thể hưởng lợi từ lượng người xem truyền hình toàn cầu khổng lồ.

Một sĩ quan cảnh sát đứng gác trong làng vận động viên Thế vận hội Tokyo. Ảnh: Wall Street Journal.

Những sân vận động vắng người

“Tôi quyết định rằng Thế vận hội có thể tiếp tục mà không ảnh hưởng đến sự an toàn của người dân Nhật Bản", ông khẳng định. "Cách đơn giản và dễ dàng nhất là hủy bỏ sự kiện. Nhưng công việc của chính phủ là đương đầu với những thách thức", ông Suga nhấn mạnh.

Theo Wall Street Journal, ban tổ chức Thế vận hội đang thúc đẩy một sự kiện mà người Nhật Bản không thể chứng kiến hay hưởng lợi từ nó. KNT-CT Holdings Co. - công ty điều hành một trong những đại lý du lịch lớn nhất Nhật Bản - đã tiếp thị các gói du lịch cho Thế vận hội.

“Rất tiếc là chúng tôi không thể cung cấp các chuyến tham quan cho khách hàng nữa. Họ đã rất mong chờ Thế vận hội,” công ty tiếc nuối.

Hồi năm 2019, bà Yoshiko Tobe đã chi hơn 1 triệu USD để hoàn thành việc cải tạo cho khách sạn truyền thống gần Asakusa. Bà hy vọng du khách đến tham dự Thế vận hội sẽ giúp bà bù vào khoản đầu tư.

Nhưng giờ, giống như hầu hết người Nhật Bản, bà Tobe không còn muốn Thế vận hội được tổ chức. "Chúng ta có thể tốt hơn nếu không có Thế vận hội. Ít nhất điều đó sẽ loại bỏ một nguy cơ gây lây lan virus", bà bình luận.

Tại Thế vận hội London 2012, Nhật Bản đã giành được 38 huy chương - thành tích tốt nhất từ trước đến nay. Vào thời điểm đó, cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho biết việc tổ chức Thế vận hội sẽ vực dậy tinh thần của đất nước sau trận sóng thần năm 2011 khiến gần 20.000 người thiệt mạng.

Các nhà tổ chức địa phương dự báo sẽ có một lượng lớn du khách đến Nhật Bản tham dự Thế vận hội. Họ có thể chi gần 2 tỷ USD cho các bữa ăn, phương tiện đi lại, khách sạn và hàng hóa. Sự kiện kéo dài 17 ngày cũng thúc đẩy những du khách khác đến thăm Nhật Bản và mang về hàng tỷ USD.

Đến năm 2019, hầu hết địa điểm tổ chức Thế vận hội đã hoàn thành đúng hoặc trước thời hạn. Nhu cầu vé rất lớn. Mối bận tâm lớn nhất có lẽ chỉ là cái nóng mùa hè ở Tokyo.

Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) gọi Tokyo là thành phố đăng cai chuẩn bị tốt nhất trong lịch sử. Các biểu ngữ cho Thế vận hội được treo khắp thành phố. Những nhà tài trợ vạch ra vô số kế hoạch tiếp thị để kiếm tiền.

Khi Nhật Bản và IOC quyết định hoãn tổ chức Thế vận hội một năm hồi tháng 3/2020, họ đã đặt cược vào việc đại dịch được kiểm soát trong năm 2021. Nhưng điều đó đã không xảy ra.

Những ca nhiễm mới đã được báo cáo ở hầu hết đối tượng tham gia Thế vận hội, từ vận động viên, huấn luyện viên đến các quan chức IOC. Ảnh: Zuma Press.

Biến thể Delta đã làm gia tăng các ca nhiễm trên khắp thế giới, bao gồm Tokyo. Tình trạng khẩn cấp của Tokyo được tiếp tục đến ngày 22/8. Các ca nhiễm mới đã được báo cáo ở hầu hết đối tượng tham gia Thế vận hội, từ vận động viên, huấn luyện viên, các quan chức IOC đến nhà thầu và giới truyền thông.

Số lượng khách nước ngoài đến Thế vận hội đã giảm khoảng 2/3. Tuy nhiên, hơn 50.000 vận động viên, quan chức, phóng viên và những người khác đang hội tụ về Tokyo để tham dự Thế vận hội. Điều đó biến Thế vận hội thành cuộc tụ họp quốc tế lớn nhất kể từ khi đại dịch bùng phát.

Các nhà tổ chức cho biết hàng chục quy tắc hạn chế tương tác sẽ được áp dụng để ngăn chặn virus lây lan. Du khách quốc tế phải tránh xa cư dân địa phương. Họ có nguy cơ bị trục xuất nếu vi phạm quy định.

Tiêu tốn hàng chục tỷ USD

Ông Suga đã thực hiện một thay đổi lớn. Đó là cấm khán giả địa phương sau khi số ca nhiễm mới tăng vọt. Các khán giả quốc tế đã bị cấm từ hồi tháng 3. Các sân vận động trống trải sẽ khiến vận động viên Nhật Bản không nhận được sự cổ vũ của cổ động viên nước nhà.

Kể từ Thế vận hội Barcelona năm 1992, bà Kyoko Ishikawa đã tham dự tất cả bảy Thế vận hội mùa hè với tư cách khán giả. Bà có vé cho hai sự kiện mỗi ngày tại Thế vận hội Tokyo, bao gồm lễ bế mạc, nhưng buộc phải từ bỏ chúng. "Đối với tôi, Thế vận hội lần này là gần nhất và cũng xa nhất trong vòng 30 năm", bà chia sẻ.

Các nhà tổ chức Tokyo cho biết một số quan chức Thế vận hội và chính phủ, cũng như nhà tài trợ, sẽ được phép đến những địa điểm không có khán giả. Họ sẽ hoàn thành các vai trò thiết yếu như trao huy chương, giám sát và quan sát hoạt động.

Về phần mình, Toyota cho biết không ai trong số các giám đốc điều hành của hãng, ngay cả Chủ tịch Akio Toyoda, sẽ tham dự lễ khai mạc.

Tương tự hầu hết kỳ Thế vận hội, ngân sách cho Thế vận hội Tokyo tăng vọt so với những dự kiến ban đầu. Ngân sách chính thức là 15,4 tỷ USD. Tuy nhiên, các kiểm toán viên của chính phủ Nhật Bản cho biết tổng chi tiêu lên tới 20 tỷ USD, gần gấp ba lần dự báo ban đầu, khoảng 7,4 tỷ USD.

Những nhà tài trợ Nhật Bản đã đóng góp hơn 3 tỷ USD. Đây là số tiền lớn nhất mà các công ty nước chủ nhà dành cho Thế vận hội. Tuy nhiên, tổn thất từ Thế vận hội sẽ không lớn hơn 1% quy mô nền kinh tế Nhật Bản.

Theo nhà kinh tế Takahide Kiuchi tại Viện nghiên cứu Nomura, du khách nước ngoài có thể xem Thế vận hội Tokyo và đến Nhật Bản sau đại dịch. “Các nhà hàng và khách sạn đã cải tạo cơ sở vật chất của họ để chào đón du khách nước ngoài sẽ không uổng công", ông khẳng định.

Trong khi đó, đại dịch mới là rủi ro kinh tế và sức khỏe lớn nhất. Nó sẽ khiến Nhật Bản phải trải qua một chặng đường dài để phục hồi và yêu cầu khoản chi tiêu lớn hơn, theo Wall Street Journal.

Thảo Cao