Nhật Bản theo dõi sát sao kết quả bầu cử Mỹ để lên lịch trình ngoại giao cho ông Suga

Thủ tướng Yoshihide Suga có vẻ sẽ bắt đầu nhanh chóng xây dựng mối quan hệ với người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ. Ảnh: Reuters

Nếu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử, Hoa Kỳ có thể tổ chức hội nghị thượng đỉnh G7 trước cuối năm nay, tạo cơ hội cho Thủ tướng Nhật Bản Suga có cuộc gặp trực tiếp với Tổng thống vào khoảng thời gian đó.

Nhưng nếu cựu Phó Tổng thống Joe Biden giành chiến thắng, ông có thể sẽ tôn trọng nghi thức ngoại giao là không tổ chức các cuộc họp không chính thức trước khi nhậm chức, có nghĩa là ông Suga sẽ phải đợi sau khi Joe Biden chính thức nhậm chức vào ngày 20 tháng 1.

Xây dựng mối quan hệ với nhà lãnh đạo tiếp theo của đồng minh duy nhất của Nhật Bản là vấn đề hàng đầu trong chương trình nghị sự chính sách đối ngoại của Thủ tướng Suga, người vừa mới nhậm chức vào tháng 9. Chuyến thăm sớm không chỉ báo hiệu rằng Nhật Bản là ưu tiên của chính quyền tiếp theo, mà còn giúp tạo ra tiếng nói cho mối quan hệ trong 4 năm tới.

Sau chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 năm 2016, người tiền nhiệm của Suga, ông Shinzo Abe, đã có chuyến thăm bất thường trước lễ nhậm chức vào tháng đó tại Tháp Trump ở New York, đánh dấu sự khởi đầu của một mối quan hệ thân thiết.

Tại một hội nghị thượng đỉnh ở Mỹ vào tháng 2 sau đó, Abe và Trump đã ra một tuyên bố chung hiệp ước an ninh Mỹ-Nhật về quần đảo Senkaku, do Nhật Bản quản lý và Trung Quốc tuyên bố là Điếu Ngư. Mối quan hệ nồng ấm của Abe với Trump cũng giúp nhà lãnh đạo Nhật Bản thúc đẩy các cuộc đàm phán với các nước như Triều Tiên và Nga.

Mặc dù Suga cũng hy vọng sẽ sớm bắt đầu xây dựng mối quan hệ với chính quyền tiếp theo, nhưng tình hình ở Mỹ có thể khiến việc lập kế hoạch trở nên khó khăn. Kết quả của cuộc bầu cử tổng thống có thể không rõ ràng trong một thời gian sau Ngày bầu cử, và sự bùng phát Covid-19 bùng phát ở đó gây trở ngại cho ngoại giao trực tiếp.

Các thủ tướng Nhật Bản thường nhanh chóng gửi lời chúc mừng tới những người thắng cử, nhưng trong trường hợp này, Suga sẽ cần phải thận trọng về thời gian.

Nếu Joe Biden giành chiến thắng, Bộ Ngoại giao Nhật dự kiến sẽ áp dụng truyền thống của mình trong ngoại giao Hoa Kỳ, điều này có nghĩa là chính quyền sẽ tránh các cuộc gặp không chính thức với các nhà lãnh đạo khác trước khi tổng thống nhậm chức.

Và trước mối quan tâm sâu sắc của Joe Biden về đại dịch, Tokyo lo ngại rằng triển vọng cho một cuộc gặp trực tiếp có thể mờ mịt nếu dịch không được kiểm soát ở đó.

Trong quá khứ, các thủ tướng Nhật Bản thường đến thăm các tổng thống mới của Hoa Kỳ trong vòng vài tháng sau khi nhậm chức, thường là vào kỳ nghỉ Tuần lễ Vàng của Nhật Bản vào đầu tháng Năm. Thứ tự các cuộc gặp với các nhà lãnh đạo thế giới phản ánh ưu tiên của chính quyền mới và chuyến thăm sớm nhấn mạnh sức mạnh của liên minh giữa Washington và Tokyo.

Hội nghị thượng đỉnh tháng 2 năm 2017 với Shinzo Abe là cuộc gặp chính thức thứ hai của Trump với một nhà lãnh đạo thế giới khác, chỉ sau Thủ tướng Anh Theresa May khi đó. Thủ tướng Taro Aso là nhà lãnh đạo đầu tiên gặp Barack Obama sau khi ông này nhậm chức vào năm 2009. Mô hình này cũng được tổ chức với các nhà lãnh đạo trước đó, với Yoshiro Mori gặp George W. Bush vào giữa tháng 3 năm 2001 và Kiichi Miyazawa với Bill Clinton vào tháng 4 năm 1993.

Nhưng thời gian không phải là yếu tố duy nhất cần được xem xét. Ông Suga chắc chắn không quên hội nghị thượng đỉnh giữa ông Obama với ông Abe vào tháng 2 năm 2013 ngay sau khi ông Obama tái đắc cử. Khi đó, hai bên đã ấn định ngày cho các cuộc đàm phán, nhưng xung đột trong một khoảng thời gian khiến cuộc gặp bị trì hoãn.