Nhật Bản trước bước chuyển mình quan trọng

Tại buổi họp báo diễn ra ngày 30/9, tân Chủ tịch Shigeru Ishiba của đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản chính thức thông báo cuộc tổng tuyển cử tại nước này sẽ diễn ra vào ngày 27/10. Theo quy định, bầu cử phải diễn ra trước khi nhiệm kỳ hiện nay của các thành viên Hạ viện kết thúc vào tháng 10/2025.

Nhiều kỳ vọng và thách thức đang chờ đợi ông Shigeru Ishiba trong vị trí người đứng đầu chính phủ Nhật Bản. Ảnh: Reuters

"Điều quan trọng là chính phủ mới phải được người dân đánh giá càng sớm càng tốt và nếu điều kiện cho phép, tôi hy vọng sẽ kêu gọi cuộc bầu cử sớm, tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 27/10", ông Ishiba nêu rõ. Với quyết định này, cử tri Nhật Bản sẽ đi bỏ phiếu đúng một tháng sau khi ông Ishiba giành chiến thắng trong cuộc đua giành vị trí Chủ tịch đảng LDP. Quan trọng hơn, việc LDP đang chiếm đa số ghế trong Quốc hội Nhật Bản cũng khẳng định rằng ông Ishiba sẽ là Thủ tướng thứ 102 của Nhật Bản. Cơ quan lập pháp Nhật Bản được cho là tiến hành họp bất thường vào ngày 1/10 để bầu ông Ishiba làm Thủ tướng thay thế ông Kishida Fumio.

Trước đó, hôm 29/9, ông Ishiba đã quyết định sẽ giải tán Hạ viện trong tháng 10 để mở đường cho một cuộc bầu cử trước thời hạn. Giải thích cho chủ trương này, tân Chủ tịch LDP cho biết, việc đưa ra thông báo lúc này về thời điểm tiến hành bầu cử nhằm đảm bảo các cơ quan bầu cử địa phương có đủ thời gian để tiến hành công tác chuẩn bị cũng như có thể sớm tiếp thu được tâm tư, nguyện vọng và ý kiến của người dân đối với chương trình nghị sự của chính quyền mới.

Cùng ngày 30/9, ông Ishiba đã công bố các lựa chọn nhân sự trong đảng LDP, trong đó, cựu Thủ tướng Yoshihide Suga được chỉ định nắm cương vị Phó Chủ tịch LDP. Vị trí Tổng Thư ký LDP là ông Hiroshi Moriyama. Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Itsunori Onodera được chỉ định là Chủ tịch Hội đồng nghiên cứu chính sách của LDP. Tân Chủ tịch LDP cũng chỉ định ông Shinjiro Koizumi là người đứng đầu Ủy ban Chiến lược bầu cử của LDP để chuẩn bị cho cuộc tổng tuyển cử sắp tới. Nhận định về những thay đổi nhân sự trong nội bộ đảng LDP cũng như trong chính trường Nhật Bản thời gian tới, ông Noda Yoshihiko - nguyên Thủ tướng Nhật Bản, Chủ tịch đảng Dân chủ lập hiến – đảng đối lập lớn nhất Nhật Bản nói: “Trách nhiệm lớn đầu tiên của đảng cầm quyền trước khi giải tán Hạ viện là phải thúc đẩy để nhanh chóng thông qua ngân sách nhà nước bổ sung cho việc tái thiết lại khu vực Noto sau động đất và lũ lụt vừa qua. Thêm nữa, các vụ bê bối liên quan đến quỹ chính trị của các chính trị gia của đảng LDP cũng cần phải được giải trình đầy đủ. Tại phiên họp của Ủy ban Ngân sách tới đây, lòng tin của người dân sẽ được chứng minh”. Giới phân tích nhận định, việc giải tán Hạ viện là bước đi quan trọng nhằm tập trung quyền lực và lấy lại lòng tin của cử tri đối với đảng LDP.

Kết quả thăm dò dư luận do báo Mainichi Shimbun thực hiện vào ngày 28 và 29/9 cho thấy, hơn một nửa số người được hỏi bày tỏ kỳ vọng cao đối với ông Shigeru Ishiba. Cuộc thăm dò dư luận được thực hiện thông qua hình thức nhắn tin trên điện thoại di động và trả lời câu hỏi qua điện thoại cố định với lần lượt là 529 và 532 câu trả lời hợp lệ. Kết quả cho thấy có tới 52% số người được hỏi cho biết “kỳ vọng cao” vào ông Ishiba, cao hơn đáng kể so với tỷ lệ 30% trả lời “không kỳ vọng nhiều”.

Trong khi đó, tỷ lệ ủng hộ LDP là 33%, tăng 4 điểm phần trăm so với cuộc khảo sát vào ngày 24 và 25/8. Trước đó, ông Ishiba luôn duy trì dẫn đầu tại đa số các cuộc thăm dò dư luận trong thời gian diễn ra các chiến dịch tranh cử Chủ tịch LDP với tư cách là “người phù hợp nhất cho vị trí thủ tướng tiếp theo”. Chính sự kỳ vọng về nỗ lực cải cách chính trị mà ông Ishiba theo đuổi đã thúc đẩy gia tăng sự ủng hộ của dân chúng Nhật Bản đối với đảng LDP.

Tuy nhiên, việc lên nắm quyền vào thời điểm chi phí sinh hoạt tăng cao, vốn đã trở nên trầm trọng hơn do đồng yen yếu, cũng sẽ là thách thức lớn đối với chính trị gia kỳ cựu này, nhất là khi ông cam kết sẽ đưa Nhật Bản "thoát khỏi hoàn toàn" tỷ lệ lạm phát cao, cam kết đạt được "tăng trưởng tiền lương thực tế”. Nhận định về chiến lược của tân thủ tướng, ông Masakazu Tokura, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp Nhật Bản cho rằng ông Ishiba là "một nhà lãnh đạo sẵn sàng thúc đẩy các sáng kiến".

Trong khi đó, ông Ken Kobayashi, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, bày tỏ: "Nền kinh tế Nhật Bản đã có bước đi đầu tiên hướng tới tăng trưởng kinh tế. Chúng tôi hy vọng ông ấy sẽ đẩy nhanh đà tăng trưởng này”. Quan trọng hơn, tân thủ tướng Nhật Bản sẽ mang trọng trách cải thiện hình ảnh của LDP, đặc biệt trong bối cảnh đảng cầm quyền bị phanh phui vụ bê bối gây quỹ chính trị. Chắc chắn, các cử tri sẽ kỳ vọng vào một nhà lãnh đạo chính trực và tạo dựng được niềm tin bền vững trong công chúng về một chính phủ minh bạch và vì nhân dân.

Bảo Hân