Nhật Bản và Ấn Độ chung sức giải quyết thách thức

(Từ trái qua phải) Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Kihara Minoru; Ngoại trưởng Nhật Bản Yoko Kamikawa; Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh; Ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar trong cuộc đối thoại 2+2 tại Thủ đô New Delhi, Ấn Độ vừa qua. Ảnh: Hindustan

Nỗ lực gắn kết, xóa bỏ rào cản

Đầu tuần này, tại Thủ đô New Delhi, Ấn Độ diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng 2+2 lần thứ ba giữa Nhật Bản và Ấn Độ. Đối thoại 2+2 giữa Nhật Bản và Ấn Độ nhằm làm sâu sắc hơn nữa hợp tác an ninh và quốc phòng song phương, mang lại chiều sâu cho quan hệ Đối tác chiến lược đặc biệt và toàn cầu giữa hai nước.

Tại hội nghị lần này, hai bên đã đạt được nhiều thỏa thuận quan trọng về hợp tác an ninh và quốc phòng, như: Nhất trí xây dựng khuôn khổ mới cho hợp tác an ninh, phù hợp với mong muốn mở rộng quan hệ chiến lược tổng thể. Đồng thời, các bộ trưởng tái khẳng định quyết tâm hợp tác vì hòa bình và thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở.

Đáng chú ý, tại nội dung nghị sự, truyền thông Ấn Độ dẫn lời Ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar cho biết, hai bên đã thảo luận về những hướng đi mới trong hợp tác công nghệ, nghiên cứu và công nghiệp. Ông Jaishankar cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác dựa trên lòng tin trong lĩnh vực công nghệ mới nổi, bao gồm các công nghệ về quốc phòng. Đặc biệt, tại sự kiện này, Ấn Độ kêu gọi Nhật Bản xóa bỏ rào cản pháp lý trong việc chia sẻ các công nghệ quan trọng.

Một trong những nội dung quan trọng tại hội nghị liên quan tới vấn đề an ninh, Nhật Bản và Ấn Độ thống nhất tăng cường hợp tác xây dựng năng lực, bao gồm giải quyết các thách thức trong không gian mạng. Đồng thời lên án mạnh mẽ chủ nghĩa khủng bố và chủ nghĩa cực đoan bạo lực dưới mọi hình thức.

Trước thềm hội nghị này, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã có cuộc gặp với các bộ trưởng của Nhật Bản. Ông Modi đánh giá cao tiến triển trong quan hệ quốc phòng và an ninh giữa Nhật Bản và Ấn Độ.

Người đứng đầu Chính phủ Ấn Độ tái khẳng định vai trò của quan hệ đối tác Nhật Bản - Ấn Độ trong việc thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và rộng lớn hơn nữa.

Tại cuộc gặp này, Ngoại trưởng Nhật Bản Yoko Kamikawa nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ Đối tác chiến lược đặc biệt và toàn cầu Nhật Bản - Ấn Độ. Bà Yoko cho rằng, việc tăng cường hợp tác an ninh là trụ cột chính của quan hệ đối tác Nhật Bản - Ấn Độ và bày tỏ mong muốn thúc đẩy phát triển kinh tế và giao lưu nhân dân giữa hai quốc gia.

Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Kihara Minoru đánh giá cao những bước phát triển ổn định trong hợp tác an ninh song phương và bày tỏ mong muốn hai quốc gia tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong nhiều lĩnh vực quan trọng.

Theo đánh giá của giới quan sát chính trị quốc tế, các nhà lãnh đạo của Ấn Độ và Nhật Bản đang cùng chung ý chí thống nhất về tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực kỹ thuật, bao gồm ngành công nghiệp quốc phòng và chất bán dẫn. Các cuộc thảo luận vừa qua đã góp phần củng cố cam kết về một quan hệ đối tác mạnh mẽ và cùng có lợi, tạo tiền đề cho sự hợp tác trong tương lai nhằm giải quyết các thách thức khu vực và toàn cầu.

Củng cố vị thế của QUAD

Giới quan sát chính trị quốc tế bình luận, một trong những mục tiêu quan trọng trong quan hệ ngoại giao, quốc phòng giữa Nhật Bản và Ấn Độ hiện nay là sửa đổi tuyên bố chung giữa hai quốc gia về hợp tác an ninh đã được ký kết gần 26 năm trước. Quan hệ hợp tác ngày càng sâu sắc giữa Nhật Bản và Ấn Độ cũng có thể củng cố vị thế của Đối thoại Tứ giác An ninh (QUAD) - một trong những liên minh do Mỹ dẫn đầu trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Hội nghị tại Thủ đô New Delhi là cuộc đối thoại 2+2 lần thứ ba kể từ sự kiện gần nhất được tổ chức tại Thủ đô Tokyo, Nhật Bản vào tháng 9/2022. Vì vậy, truyền thông quốc tế đặc biệt chú ý đến cuộc đối thoại lần này vì Ấn Độ thiết lập hình thức đàm phán 2+2 với không nhiều quốc gia, bao gồm Mỹ, Australia và Nga.

Trong đó, Mỹ và Australia là các đối tác của Ấn Độ trong QUAD. Ngoài ra, Nga cũng là một trong số ít đối tác thiết lập hình thức đàm phán 2+2 với Ấn Độ. Điều này nhấn mạnh chủ trương của Ấn Độ về một chính sách đối ngoại cân bằng và độc lập. Tuy đều là thành viên của QUAD và không ngừng tăng cường hợp tác thời gian qua, song Ấn Độ và Nhật Bản đều có những quan điểm khác nhau trong quan hệ với Mỹ, Nga.

Ông Dmitry Streltsov - Trưởng khoa Nghiên cứu phương Đông, Trường Đại học Ngoại giao Moscow (Nga) nhận định, đối thoại 2+2 giữa Ấn Độ và Nhật Bản là cơ hội để hai nước thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ và quân sự. Nhật Bản đã cung cấp cho thị trường Ấn Độ vũ khí và các sản phẩm công nghệ lưỡng dụng từ khá lâu. Trên thực tế, Ấn Độ đặc biệt quan tâm đến những thành tựu về công nghệ của Nhật Bản nhằm phục vụ cho chương trình quốc gia về “nội địa hóa” khí tài quân sự đầy tham vọng.

Một trong những hoạt động hợp tác quan trọng giữa Nhật Bản và Ấn Độ hiện nay là các cuộc tập trận quân sự song phương, đa phương trong khuôn khổ QUAD được tiến hành thường xuyên. Các hoạt động này giúp tăng cường khả năng tương tác giữa các lực lượng vũ trang của hai nước.

Giới chuyên gia nghiên cứu chiến lược quốc phòng của Ấn Độ cũng cho rằng, cuộc đối thoại vừa qua là dịp để Ấn Độ đánh giá định hướng chính sách của Nhật Bản dưới thời tân thủ tướng và nội các mới. Trước đó, tại cuộc họp báo ngày 14/8, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã tuyên bố không tranh cử nhiệm kỳ thứ hai trong cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 9 tới. Điều này đồng nghĩa với việc nhiệm kỳ thủ tướng của ông Kishida sẽ kết thúc và Nhật Bản sẽ có thủ tướng và chính phủ mới.

Thanh Trúc