Nhếch nhác nhà ven kênh rạch Tp.HCM - Kỳ 2: Lối thoát cho hơn 46.000 căn nhà

Vẫn còn hàng nghìn căn nhà ven sông, kênh rạch

Liên quan đến kế hoạch giải tỏa nhà ven sông, kênh rạch trên địa bàn Tp.HCM, Sở Xây dựng Tp.HCM thông tin, hiện nay, trên địa bàn thành phố có khoảng hơn 48.000 căn nhà ven sông, kênh, rạch.

Trong 9 dự án được Tp.HCM đã và đang thực hiện triển khai thực hiện di dời, giải tỏa để chỉnh trang đô thị thì có hơn 1.100 căn đã giải phóng và hơn 240 căn đang thực hiện công đoạn tiếp theo. Hiện, còn khoảng 46.000 căn nhà trên và ven sông, kênh, rạch trên địa bàn thành phố chưa triển khai thực hiện, chưa có phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư.

Những căn nhà ven sông, kênh rạch bên phố thị sầm uất.

Tp.HCM là địa phương tập trung đông cư dân. Những căn nhà ven sông, kênh rạch không chỉ làm mất mĩ quan đô thị của Tp.HCM, mà còn tiềm ẩn về nguy cơ sức khỏe của người dân, ảnh hưởng môi trường vì rác thải sinh hoạt, hệ thống kênh bị ách tắc gây ngập úng.

Nhiều năm qua, Tp.HCM đã giải quyết hàng loạt vướng mắc để chuẩn bị cho các phương án di dời, hỗ trợ tái định cư cho người dân ven sông, kênh rạch. Tuy nhiên, công tác này hiện nay vẫn còn nhiều khó khăn.

Trong cuộc họp báo về tình hình kinh tế, xã hội trên địa bàn Tp.HCM vào cuối tháng 10/2024, ông Lý Thanh Long, Chánh Văn phòng Sở Xây dựng Tp.HCM, cho biết, theo kế hoạch tổ chức thực hiện chỉnh trang và phát triển đô thị giai đoạn 2021 - 2025 và các năm tiếp theo, thành phố đặt ra chỉ tiêu bồi thường, di dời 6.500 căn nhà trên và ven kênh rạch.

Không gian chật chội của một ngôi nhà bên bờ Bắc kênh đôi, quận 8.

Ngoài ra, theo ông Long, ngân sách Tp.HCM hiện chỉ cân đối cho các dự án chuyển tiếp, đang triển khai thi công và một số dự án trọng điểm cấp bách ưu tiên đầu tư và những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng đã làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Tuy nhiên, các cơ quan ban ngành đã họp bàn và đưa ra nhiều kiến nghị để xử lý các vấn đề sớm nhất.

Sở Xây dựng Tp.HCM cũng đang đề xuất UBND Tp.HCM giao Sở Kế hoạch và Đầu tư xem xét, bổ sung bố trí vốn để thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư, thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng đối với 3 dự án chưa có tên trong kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn 2021 - 2025.

Gồm, dự án cải tạo kênh Hy Vọng, quận Tân Bình; Nạo vét, cải tạo rạch Văn Thánh, quận Bình Thạnh; Xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường Kênh Tẻ, quận 4.

Thời gian tới, nhiều ngồi nhà xập xệ, nằm chơi vơi trên kênh sẽ bị giải tỏa, trả lại hành lang đường sông, tạo tuyến đường mĩ quan của Tp.HCM.

Ngoài ra, trên địa bàn Tp.HCM có rất nhiều dự án liên quan đến di dời, giải tỏa nhà ven sông, nạo vét kênh rạch nhằm chỉnh trang đô thị. Đơn cử, các dự án nổi trội như: dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm (từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật thuộc quận Bình Thạnh, quận Gò Vấp), tổng mức đầu tư từ 9.664 tỷ đồng lên hơn 17.000 tỷ đồng (tăng hơn 7.500 tỷ đồng).

Hay dự án nạo vét, xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường bờ Bắc kênh Đôi trên địa bàn quận 8. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 7.300 tỷ đồng, gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư hơn 5.500 tỷ đồng; chi phí xây dựng hơn 837 tỷ đồng. Dự án này có hơn 1.570 hộ bị ảnh hưởng, có 1.005 hộ bị giải tỏa toàn bộ và 566 hộ bị giải tỏa một phần.

Lập tổ công tác "thông" ách tắc

Liên quan đến việc xử lý các nhà đất ven sông, kênh rạch trên địa bàn Tp.HCM, ngày 13/11, Văn phòng UBND Tp.HCM cho biết, UBND Tp.HCM sẽ lập Tổ công tác để xử lý các vấn đề liên quan đến nhà đất ven sông, kênh rạch trên địa bàn.

Cụ thể, ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND Tp.HCM, đã chủ trì cuộc họp nghe báo cáo đề xuất xây dựng về "Đề án đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội và chính sách bồi thường phục vụ cho công tác di dời đối với nhà đất trên và ven sông, kênh, rạch trên địa bàn".

Tp.HCM lập Tổ công tác để xử lý các dự án nhà ở xã hội và chính sách bồi thường phục vụ cho công tác di dời đối với nhà đất trên và ven sông, kênh, rạch trên địa bàn.

Phó Chủ tịch UBND Tp.HCM đánh giá cần có đề án lớn chung và thành phố cần lập Tổ công tác (Chủ tịch UBND Tp.HCM làm Tổ trưởng và lãnh đạo 13 quận huyện cùng tham gia) do có 85 dự án liên quan, trải dài trên 13 quận, huyện, với 46.452 căn nhà trên và ven kênh rạch cần triển khai thực hiện.

Theo thông tin từ UBND Tp.HCM, trên cơ sở báo cáo của UBND các quận, huyện và Tp.Thủ Đức, dự kiến nhu cầu nhà ở xã hội phục vụ tái định cư cho công tác di dời đối với nhà ven sông, kênh, rạch trên toàn địa bàn là khoảng 8.157 căn/46.452 căn thuộc các tuyến kênh rạch chưa triển khai thực hiện trên địa bàn (chiếm tỷ lệ khoảng 17,6%).

Bên cạnh đó, nhu cầu nhà ở xã hội của các dự án di dời nhà trên và ven sông, kênh, rạch trên toàn thành phố tùy theo địa hình, hiện trạng, đặc điểm xã hội của từng địa bàn quận, nhưng dao động trong khoảng 40%. Thực tế, do chưa thực hiện công tác điều tra xã hội học nên một số quận huyện chưa thể dự kiến chính xác được số lượng nhu cầu nhà ở xã hội phục vụ tái định cư.

Ông Phan Văn Mãi - Chủ tịch UBND Tp.HCM - cũng đã thống nhất việc thành lập Ban chỉ đạo và Tổ công tác trong tháng 11/2024 để triển khai đề án, đồng thời có sự tham gia của đơn vị tư vấn lập đề án.

Theo đó, Chủ tịch UBND Tp.HCM giao Viện Nghiên cứu Phát triển Tp.HCM chủ trì, phối hợp các sở ngành, UBND Tp.Thủ Đức và UBND các quận, huyện có kênh rạch trên địa bàn thực hiện công tác điều tra xã hội học, thống kê các số liệu và tới tháng 12/2024 phải thực hiện xong công tác này.

Một khu nhà ven kênh tại quận 8, Tp.HCM, nơi tập trung đông các trường hợp nhà ven sông, kênh rạch cần di dời giải tỏa.

Ngoài ra, quận 8 sẽ là nơi được dùng làm thí điểm để thực hiện nội dung của Đề án vì quận này tập trung nhiều kênh rạch và có số lượng nhà ven kênh, sông lớn trên địa bàn Tp.HCM.

UBND Tp.HCM giao Sở Quy hoạch Kiến trúc chủ trì phối hợp Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên Môi trường và các địa phương đưa ra địa điểm để xây dựng nhà cũng như địa điểm khai thác quỹ đất.

Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên Môi trường chủ trì, phối hợp xây dựng căn cứ pháp lý để thu hồi đất và chính sách liên quan đến đề án. Sở Xây dựng tính toán việc xây dựng nhà và chỉnh trang, cải tạo hệ thống kênh, rạch trên địa bàn.