Nhiều cam kết với thực phẩm Tết

Chỉ trong thời gian ngắn, liên tiếp xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm tại TP HCM, Lâm Đồng, Quảng Ngãi khiến nhiều người phải nhập viện. Đáng lo ngại, các vụ việc xuất hiện đúng thời điểm thị trường bước vào cao điểm mua sắm cuối năm và chuẩn bị Tết Nguyên đán 2026, làm dấy lên lo lắng về chất lượng và an toàn thực phẩm (ATTP) chế biến.

An toàn là trên hết

Ghi nhận tại TP HCM, hàng Tết bắt đầu lên kệ trong khi hoạt động sản xuất bắt đầu vào giai đoạn cao điểm. Ở các khu chợ truyền thống, chợ dân sinh, nhiều nơi tận dụng bãi đất trống để phơi kiệu và nguyên liệu làm mứt. Tuy nhiên, đa số các đầu mối đều khá dè dặt vì chưa biết thị trường ra sao.

Trong khi đó, các gian hàng online sôi động hơn do người tiêu dùng mua sắm sớm hơn. Những mặt hàng như: bánh chưng, bánh tét, khô bò, khô gà, khô hải sản... được nhiều gian hàng bán là khách hàng bắt đầu đặt đơn hàng nhỏ để thử sản phẩm.

Bánh chưng, giò lụa... và nhiều mặt hàng Tết được giới thiệu tại Co.opmart Quang Trung (TP HCM) Ảnh: NGỌC ÁNH

Đặc biệt, năm nay giá khô bò tăng khá mạnh. Ông V.L, chủ một cửa hàng thực phẩm, cho hay mặt bằng khô bò sỉ hiện hơn 700.000 đồng/kg trong khi năm ngoái chỉ khoảng 400.000 đồng/kg. Lý do là các đơn vị thu mua đều yêu cầu chặt chẽ về nguồn gốc nên không còn phổ biến tình trạng dùng thịt trâu đông lạnh giá rẻ để làm khô bò như trước. Vì vậy mà giá bò khô trở về đúng giá, không còn loại khô bò giá 400.000 - 500.000 đồng/kg như trước.

Một lý do khác là mức phạt cho hành vi vi phạm ATTP hiện rất nặng. Các siêu thị, đầu mối mua sỉ không chỉ kiểm tra giấy tờ mà còn phải đi kiểm tra thực tế hoặc khảo sát qua livestream nhà xưởng nên các cơ sở sản xuất phải đầu tư kỹ hơn cho ATTP.

Ông Lê Tuấn - từng quản lý một công ty thực phẩm đặc sản mùa Tết như: kiệu, cà pháo, tôm chua... - nói trước đây bản thân ông sử dụng thực phẩm khá dễ dãi nhưng từ khi vào ngành sản xuất, tham gia tập huấn kiến thức ATTP, ăn uống đều rất thận trọng. "Nhiều chị, nhiều mẹ làm những món như dưa kiệu, tôm chua... rất ngon nhưng làm cho gia đình hay bán cho hàng xóm còn được. Chứ bán rộng rãi rất nguy hiểm vì không kiểm soát được chất lượng. Không bỏ chất bảo quản thì hư, còn bỏ vào mà không kiểm soát được liều lượng cũng nguy hiểm" - ông Tuấn giải thích.

Ghi nhận thực tế cho thấy nhiều cơ sở sản xuất hàng Tết đều cho biết ATTP là yếu tố được đặt lên hàng đầu trong mùa cao điểm. Ông Nguyễn Kim Ngân, chủ cơ sở chế biến thực phẩm Việt Hương (phường Đông Hưng Thuận, TP HCM), khẳng định các sản phẩm như chả lụa, giò thủ của cơ sở ông đều được sản xuất theo quy trình nghiêm ngặt. Nguyên liệu có nguồn gốc rõ ràng, được bảo quản lạnh, làm sạch bằng nước muối trước khi chế biến. Các sản phẩm đều được gia nhiệt ở nhiệt độ cao để loại bỏ phần lớn vi khuẩn có hại. Công nhân được khám sức khỏe định kỳ, sát trùng trước ca làm việc, các khâu sản xuất thực hiện theo nguyên tắc một chiều để tránh lây nhiễm chéo. Theo ông Ngân, nhiều vụ ngộ độc thường xuất phát từ khâu bán lẻ, do bảo quản không đúng cách hoặc vệ sinh kém.

Tương tự, chị Lê Thị Xuyến - chủ cơ sở chế biến mứt tại phường Bàn Cờ, TP HCM - cho hay từ khâu bốc tách nguyên liệu đến làm sạch đều phải sử dụng bao tay và nước sạch. Dụng cụ được vệ sinh kỹ, nguyên liệu luôn che đậy để tránh ruồi nhặng. Tuy nhiên, do hạn sử dụng ngắn, mứt nếu bảo quản không đúng cách rất dễ bị nấm mốc, tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe người tiêu dùng.

Tăng cường kiểm tra, giám sát

Với vai trò nhà sản xuất thực phẩm lớn, ông Phan Văn Dũng, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Việt Nam Kỹ nghệ Súc sản (VISSAN), nhìn nhận người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến ATTP và lo ngại các sản phẩm trôi nổi trên thị trường. Do đó, Tết này, VISSAN ra mắt chả chiên, mặt hàng trước chủ yếu được bán ở các cơ sở nhỏ lẻ, không nhãn mác giúp người mua cảm thấy an tâm hơn khi sử dụng sản phẩm có thương hiệu, nhãn mác rõ ràng.

Dưới góc độ quản lý, ông Lê Minh Hải, Phó Giám đốc Sở ATTP TP HCM, cho biết đơn vị đã xây dựng kế hoạch kiểm soát ATTP Tết theo 3 giai đoạn gồm trước Tết, trong Tết và sau Tết. Công tác bảo đảm ATTP mùa Tết tập trung 2 nội dung chính là truyền thông, hướng dẫn cho các doanh nghiệp về bảo đảm thực phẩm và tổ chức kiểm tra việc chấp hành pháp luật về ATTP trọng điểm Tết.

Về mặt hàng, sở sẽ tập trung kiểm tra các cơ sở sản xuất - kinh doanh các mặt hàng tiêu thụ mạnh mùa Tết như: bia, rượu, nước ngọt, bánh, mứt và các loại nông thủy sản như: thịt cá, rau củ quả... Bên cạnh đó, sở cũng tăng cường vận động các doanh nghiệp tham gia chuỗi thực phẩm an toàn để bảo đảm nguồn cung, chất lượng và ATTP cho người dân trong dịp Tết.

Ở góc độ thị trường, ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT TP HCM, cũng cho hay chi cục đang tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường cuối năm, trong đó chú trọng đến an toàn, vệ sinh thực phẩm, đồng thời tập trung kiểm tra về việc chấp hành pháp luật về đăng ký kinh doanh, niêm yết giá, kiểm tra quy định về giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn, vệ sinh thực phẩm, nguồn gốc, chất lượng.

Trong khi đó, Bộ Công Thương cũng đã có chỉ đạo Sở Công Thương, lực lượng QLTT tại địa phương tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát thị trường, chất lượng sản phẩm, các quy định về ATTP.

Cùng với đó, Bộ Công Thương yêu cầu Cục Công nghiệp chủ trì phối hợp với các đơn vị có liên quan tăng cường chỉ đạo, rà soát việc chấp hành các quy định về chất lượng, bảo đảm ATTP theo quy định tại các đơn vị sản xuất - kinh doanh các mặt hàng thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương, chú trọng các mặt hàng phục vụ Tết như rượu, bia, nước giải khát, bánh mứt, kẹo.

Nhóm phóng viên