Nhiều công ty Trung Quốc bị Mỹ trừng phạt đang 'nhúng sâu' vào các dự án tại ASEAN

Các công ty Trung Quốc bị Mỹ trừng phạt đang 'nhúng sâu' vào nhiều dự án tại ASEAN. Ảnh: SCMP

Vừa qua, Washington đã trừng phạt 24 công ty của Trung Quốc vì vai trò của họ trong việc xây dựng các đảo nhân tạo ở Biển Đông. Động thái này báo hiệu rằng Mỹ sẽ tiếp tục mở rộng nhiều chiến dịch nhằm chống lại các thực thể của Trung Quốc, không chỉ riêng Huawei và các công ty công nghệ.

Hầu hết các doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động tại ASEAN đều thuộc sở hữu nhà nước và đang đi đầu trong chương trình phát triển cơ sở hạ tầng lớn, kéo dài nhiều năm bên ngoài đại lục, bao gồm Sáng kiến Vành đai và Con đường. Động thái của Mỹ đã cho thấy thái độ cứng rắn của họ đối với Trung Quốc trên tất cả các mặt trận khi sự cạnh tranh ngày càng sâu sắc.

Cho đến nay, tuyên bố của Mỹ không gây ra nhiều phản ứng từ các quốc gia trong khu vực, ngoại trừ Philippines, mặc dù một trong những công ty bị trừng phạt là Công ty Xây dựng Giao thông Trung Quốc (CCCC), đang triển khai nhiều dự án quan trọng trong khu vực.

Tại Indonesia, CCCC đã tham gia vào các dự án cấp nước ở trung Java, một dự án cầu cảng ở Maluku, một nhà máy điện và tuyến đường sắt ở Sulawesi, và thậm chí là dự án khai hoang ở quần đảo Riau.

Tại Malaysia (trung tâm hoạt động của CCCC), công ty này đã tham gia vào dự án East Coast Rail Link, một phần quan trọng trong kế hoạch vành đai và con đường của Trung Quốc.

Không chỉ vậy, CCCC cũng đang xây dựng một tuyến đường sắt ở Johor, một tuyến đường sắt trên cao ở Thung lũng Klang, đường cao tốc, đường hầm và các công trình ngầm cho dự án tàu điện ngầm ở Kuala Lumpur cũng như các cây cầu ở Johor và Sarawak.

Công ty này thậm chí còn tham gia vào các dự án nạo vét và cải tạo ở Malacca, Penang và Johor Bahru. Vì nhiều dự án trong số này đã và đang được tiến hành, chúng sẽ ít có khả năng bị trì hoãn.

Tuy nhiên, ở Philippines, CCCC lại phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn. Một ngày sau tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, người đồng cấp Philippines - Ngoại trưởng Teodoro Locsin Jnr cho biết ông sẽ khuyến nghị chính phủ nước này hủy hợp đồng với các công ty Trung Quốc trong danh sách đen của Mỹ.

So với Indonesia và Malaysia, dấu ấn của CCCC trong các dự án phát triển cơ sở hạ tầng của Philippines vẫn còn khiêm tốn. Bước đột phá lớn nhất của công ty này cho đến nay là dự án xây dựng một sân bay ở Cavite. Ngoài ra, CCCC cũng có một hợp đồng nạo vét cảng ở Cebu.

Một công ty con của CCCC là Tổng công ty Cầu đường Trung Quốc (CRBC), cũng đang xây dựng những cây cầu bắc qua sông Pasig ở Metro Manila như một phần của khoản viện trợ không hoàn lại của Trung Quốc dành cho nước này.

Tuy nhiên, các cam kết đầu tư khác của CRBC trong một số dự án vẫn đang ở giai đoạn nghiên cứu tính khả thi. Chúng bao gồm đường cao tốc ở Bicol, hệ thống vận chuyển nhanh bằng xe buýt ở Metro Manila và tuyến đường sắt nối Subic và sân bay Clark trên đảo Luzon.

Sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách của Philippines đối với Trung Quốc cùng với rủi ro chính trị có thể làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư Trung Quốc, đặc biệt là đối với các dự án trọng điểm đã được lên kế hoạch trong một thời gian dài.

Điều này sẽ giáng một đòn mạnh vào chương trình 3B (Build, Build, Build) của Tổng thống Rodrigo Duterte cũng như nỗ lực của nước này trong việc giải quyết tình trạng thâm hụt cơ sở hạ tầng kéo dài hàng thập kỷ.

Do đó, phát ngôn viên Harry Roque của ông Duterte, đã phải nhanh chóng đính chính rằng các dự án do Trung Quốc hậu thuẫn sẽ tiếp tục được triển khai. Tuy nhiên, khi ông Duterte chỉ còn 2 năm nhiệm kì, viễn cảnh gián đoạn sẽ tiếp tục cản trở mong muốn thu hút nguồn vốn đầu tư từ Trung Quốc của Philippines.

Ở những nơi khác trong khu vực, CCCC đang tham gia vào dự án thành phố New Yangon, cảng nước sâu và khu kinh tế Kyaukpyu, một phần của chuỗi các dự án thuộc Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Myanmar (thuộc sáng kiến BRI).

Tại Campuchia, công ty con CRBC của họ cũng đã ký thỏa thuận xây dựng một tuyến đường cao tốc nối thủ đô Phnom Penh với cảng nước sâu Sihanoukville của nước này.

CCCC là một mô hình thu nhỏ thể hiện mức độ gắn kết của Trung Quốc trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng khu vực, khiến việc bứt ra khỏi hệ thống trở nên khó khăn, thậm chí có thể nói là bất khả thi.

Hiện tại, các quốc gia ASEAN có thể đợi kết quả của cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 để xem liệu chính quyền tiếp theo của Mỹ có duy trì chiến dịch chống lại các công ty Trung Quốc bị trừng phạt hay không.

Cho đến nay, trong số 34 công ty con của CCCC, chỉ có 5 công ty - bao gồm: Công ty Nạo vét CCCC, Công ty Đường thủy Thiên Tân CCCC, Công ty Đường thủy Thượng Hải CCCC, Công ty Đường thủy Quảng Châu CCCC, và Công ty Thiết kế Hàng hải Số 2 CCCC, là bị liệt vào danh sách đen.

Theo SCMP, lệnh trừng phạt của Mỹ có thể mang lại cơ hội cho các công ty khác của Trung Quốc không nằm trong danh sách đen, đặc biệt là với các doanh nghiệp tư nhân và hạng 2.

Trong thời gian sắp tới, Washington có thể sử dụng việc chuyển dịch các khoản đầu tư của Mỹ ra khỏi Trung Quốc như một động lực để có được sự ủng hộ của ASEAN đối với các lệnh trừng phạt. Thậm chí, Mỹ cũng có thể ngăn cản các nhà đầu tư nước này mở cửa hàng hoặc mở rộng kinh doanh ở các quốc gia có quan hệ sâu sắc với các công ty Trung Quốc trong danh sách đen.

Động thái này có thể hỗ trợ các nỗ lực nhằm giảm bớt tầm ảnh hưởng của các nhà thầu Trung Quốc trong khu vực, qua đó thu hút các công ty từ Nhật Bản, Hàn Quốc và những khu vực khác.

Theo Thanh Trần/nhadautu.vn/SCMP