Nhiều đổi mới trong tuyển sinh 2025 giúp thí sinh an tâm nhưng vẫn nhiều bất cập
Kỳ tuyển sinh năm 2025 cho thấy bức tranh nhiều gam màu khi vừa có những bước tiến mang tính cách mạng, vừa bộc lộ bất cập cần khắc phục. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc hoàn thiện chính sách, rút kinh nghiệm và sớm công bố quy chế tuyển sinh 2026 để tạo sự ổn định cho cả thí sinh lẫn các trường.
Theo TS Nguyễn Quốc Chính, Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo (ĐHQG TP Hồ Chí Minh), mùa tuyển sinh năm 2025 ghi nhận nhiều thay đổi mang tính tiếp nối và cả đột phá, hướng đến sự minh bạch, công bằng cho thí sinh. Điểm sáng rõ nét là việc bỏ xét tuyển sớm, giúp thí sinh an tâm lựa chọn; cùng với đó là hệ thống tuyển sinh chung, giảm bớt sự phức tạp khi không cần đăng ký phương thức xét tuyển riêng lẻ.
Khu vực chào đón các bạn sinh viên đến nộp hồ sơ nhập học.
Tuy nhiên, việc thay đổi nhanh trong thời gian ngắn đã khiến thí sinh bị động và hệ thống chưa kịp thích ứng, dẫn đến trục trặc phần mềm và bất cập trong quy đổi điểm giữa các phương thức. “Mục đích của việc quy đổi là tốt nhưng phương pháp chưa khoa học, gây khó khăn cho cơ sở giáo dục và xã hội”, TS Chính nhận định.
Ở góc độ các trường, PGS.TS Nguyễn Văn Thụy, Trưởng Phòng Tuyển sinh và Truyền thông Trường ĐH Ngân hàng TP Hồ Chí Minh cho rằng, mục tiêu đổi mới là tích cực, giúp thí sinh chọn ngành, chọn trường phù hợp hơn. Tuy nhiên, việc triển khai quá gấp đã gây ra sự cố ngoài ý muốn. Mỗi thay đổi cần có độ trễ để phụ huynh, thí sinh kịp cập nhật, thích ứng.
Tương tự, ThS Nguyễn Thị Bích Ngọc, Trưởng ban Truyền thông Trường ĐH Quốc tế (ĐHQG TP Hồ Chí Minh) nhận định, năm 2025 là năm đặc biệt khi gắn liền với lứa học sinh đầu tiên của Chương trình GDPT 2018. Bất kỳ thay đổi nào cũng có rủi ro. Chỉ cần sai một bước trong đặt nguyện vọng cũng có thể tạo hiệu ứng domino khiến thí sinh trượt đại học.
Trong khi đó, ThS Dương Thị Kim Phượng, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Tuyển sinh Trường ĐH Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh đánh giá cao ý nghĩa của các chính sách mới, bởi đã nâng cao tính công bằng, minh bạch và chuẩn hóa. Nhà trường chủ động kết hợp nhiều phương thức (học bạ, thi tốt nghiệp THPT, thi đánh giá năng lực) để xét tuyển tổng hợp, vừa linh hoạt vừa đảm bảo cơ hội cho nhiều nhóm thí sinh.
Một vấn đề lớn được đặt ra là việc giảm số lượng nguyện vọng. Năm 2025 có tới hơn 7,6 triệu nguyện vọng từ gần 850.000 thí sinh, trung bình gần 9 nguyện vọng/thí sinh, cao gần gấp đôi so với các năm trước. Theo PGS.TS Nguyễn Văn Thụy, điều này gây khó khăn cho việc lọc ảo, đồng thời phản ánh tâm lý bất an của thí sinh trước sự thiếu ổn định của chính sách. Các chuyên gia cho rằng, cần có giới hạn hợp lý để vừa bảo vệ quyền lợi, vừa tránh tình trạng đăng ký ồ ạt.
Sinh viên năm nhất tham gia các hoạt động tìm hiểu về khoa và trường.
Ở khía cạnh hướng nghiệp, TS Nguyễn Quốc Chính nhấn mạnh phải cung cấp sớm và đầy đủ thông tin về ngành nghề, nhu cầu thị trường lao động để học sinh lựa chọn phù hợp với năng lực bản thân. Ông Quốc Chính cho rằng, tuy điểm số quan trọng khi xét tuyển nhưng không phải yếu tố quyết định sự thành công nghề nghiệp lâu dài. Quan điểm này cũng được PGS. TS Nguyễn Văn Thụy chia sẻ: “Nếu chỉ nhìn vào điểm số mà không xét đến sự phù hợp, thí sinh có thể rơi vào cảnh học đúng ngành nhưng lại không hạnh phúc với nghề”.
Thực tế, mùa tuyển sinh 2025 đã ghi nhận tín hiệu tích cực khi thí sinh quan tâm nhiều hơn đến triển vọng nghề nghiệp, thu nhập và xu hướng phát triển công nghệ. Các ngành như công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu, logistics, y dược, ngoại ngữ… tiếp tục dẫn đầu lựa chọn. Tại Trường ĐH Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh, nhiều thí sinh đăng ký vào các ngành kỹ thuật gắn với trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, hạ tầng giao thông, đúng với định hướng phát triển quốc gia.
Dù vậy, theo ThS Nguyễn Thị Bích Ngọc, học sinh hiện nay có nhiều thông tin nhờ công nghệ và AI nhưng vẫn thiếu trải nghiệm thực tế. “Nhiều em đi làm vài năm mới thấy chán nản vì không hiểu sâu về ngành nghề từ đầu. Do đó, cần đẩy mạnh hoạt động trải nghiệm, tư vấn chuyên sâu ngay tại trường phổ thông”, bà Bích Ngọc đề xuất.
Trong bối cảnh Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các trường hoàn tất đề án tuyển sinh 2026 vào tháng 10/2025, các chuyên gia đồng loạt kiến nghị cần sớm ban hành quy chế mới. Điều này giúp các trường xây dựng phương án tuyển sinh ổn định, đồng thời tạo sự chủ động cho thí sinh. Như PGS.TS Nguyễn Văn Thụy nhấn mạnh: “Chỉ khi có quy chế rõ ràng, các trường mới có cơ sở để công bố phương án, thí sinh mới an tâm lựa chọn và chuẩn bị”.
Tuyển sinh cao đẳng, đại học đang bước vào giai đoạn đổi mới toàn diện với nhiều kỳ vọng nhưng cũng không ít thách thức. Bài học từ mùa tuyển sinh 2025 cho thấy sự cần thiết phải có chính sách ổn định, minh bạch và chuẩn bị kỹ lưỡng. Chỉ khi thí sinh, phụ huynh và nhà trường cùng được định hướng rõ ràng, hệ thống tuyển sinh mới thực sự phát huy hiệu quả, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.
