Nhiều hộ kinh doanh e ngại khi triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền

Các cửa hàng kinh doanh hàng thời trang đồng loạt thực hiện các chương trình khuyến mãi, giảm giá. Ảnh: Hằng Trần/BNEWS/TTXVN

Theo quy định mới, các hộ cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, thuộc nhóm cung cấp hàng hóa dịch vụ trực tiếp tới người tiêu dùng như cửa hàng tạp hóa, quán ăn, nhà hàng, khách sạn, trung tâm thương mại… bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, kết nối trực tiếp với hệ thống dữ liệu của cơ quan thuế.

Tuy nhiên, với nhiều hộ kinh doanh, đây không chỉ là thay đổi cách thức mà chi phí phát sinh là một trong những lý do chính khiến hộ kinh doanh còn e ngại.

Chị T. Thủy, chủ hộ kinh doanh đồ gia dụng tại Hà Nội cho biết: “Nếu phải mua máy tính, máy in hóa đơn, máy quét mã vạch, phần mềm… thì sơ sơ cũng vài chục triệu đồng. Trong thời điểm kinh doanh khó khăn, khoản đầu tư này là quá sức với chúng tôi.” Theo khảo sát tại một số địa bàn tại Hà Nội, một số nhà cung cấp có đưa ra giải pháp phần mềm miễn phí, nhưng thực chất không hoàn toàn miễn phí. Miễn phí ở đây là nếu hộ kinh doanh sử dụng trọn bộ phần mềm bán hàng của nhà cung cấp thì họ sẽ được miễn phí phần mềm lập hóa đơn điện tử, nhưng mỗi lần xuất hóa đơn vẫn phải trả tiền. Theo đó, trung bình mỗi hóa đơn điện tử có chi phí khoảng 200 đồng/lượt. Anh B.S., chủ một quán ăn tại Hà Nội cho hay, với doanh thu khoảng 1 tỷ đồng/năm, tương đương khoảng 90 triệu/tháng (bán trung bình 100 bát phở/ngày), gia đình anh phải chi khoảng 600.000 đồng mỗi tháng cho hóa đơn điện tử, tức khoảng 7 triệu đồng mỗi năm. Một chuyên gia kinh tế cho rằng, với các cơ sở bán lẻ quy mô lớn, hệ thống trải dài, phát hành đến hàng triệu hóa đơn/tháng, con số này còn đội lên rất nhiều. Do đó, giải pháp căn cơ là cần tính toán lại tỷ lệ thuế khoán phù hợp với từng ngành nghề.“Chẳng hạn, hiện nay ngành bán lẻ áp mức khoán 1,5% trên doanh thu – gồm 1% thuế giá trị gia tăng và 0,5% thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, mức này chưa tính đến việc người nộp thuế không được khấu trừ đầu vào.” Chuyên gia kinh tế này phân tích thêm, với thuế giá trị gia tăng, thông thường được tính theo phần chênh lệch đầu ra - đầu vào. Thuế thu nhập doanh nghiệp cũng căn cứ theo lợi nhuận sau khi trừ chi phí. Nhưng hộ kinh doanh lại đang chịu thuế khoán trực tiếp trên doanh thu, chưa tính đến chi phí sản xuất - kinh doanh.

Khi triển khai hóa đơn điện tử, cơ quan thuế hoàn toàn có thể cân nhắc lại tỷ lệ khoán hoặc xây dựng phương pháp tính thu nhập phù hợp hơn, để vừa kiểm soát doanh thu, vừa bảo đảm công bằng.

Trên thực tế, sức ép đối với người nộp thuế hiện đang khá lớn. Qua khảo sát sơ bộ tại một số địa bàn, tỷ lệ hộ kinh doanh đủ điều kiện nhưng đã triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền mới chỉ đạt hơn 50%. Vẫn còn rất nhiều hộ chưa sẵn sàng, chưa nói đến việc vận hành thực chất.

Do đó, muốn triển khai hiệu quả, cần rà soát lại chính sách một cách toàn diện – từ tỷ lệ thuế đến mức chi phí – để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân, đặc biệt là hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Không chỉ tài chính, trình độ công nghệ cũng là rào cản. Bà Thu Dung, kinh doanh quần áo tại Ninh Bình lo lắng: “Tôi bán hàng hơn 30 năm, nhưng không quen dùng máy móc. Giờ lại phải học vận hành phần mềm, tôi thấy quá rối rắm. Nếu phải thuê người bán hàng và người làm hóa đơn thì không còn lời.” Theo Cục Thuế, có khoảng 180 nghìn doanh nghiệp và hộ kinh doanh; trong đó có khoảng 100 nghìn doanh nghiệp và 80 nghìn hộ kinh doanh trên toàn quốc sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và chuyển sang phương thức kê khai thuế. Riêng trong năm 2025 sẽ có khoảng 50 nghìn hộ kinh doanh trên toàn quốc sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và chuyển sang phương thức kê khai thuế. Ông Phan Tiến Hòa, Phó chi cục trưởng Chi Cục Thuế khu vực I cho hay, chỉ cần có kết nối internet và thiết bị cơ bản như điện thoại thông minh, iPad hay máy tính, hộ kinh doanh có thể đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử. Cũng theo ông Phan Tiến Hòa, đối với các hộ chưa đáp ứng điều kiện về hạ tầng công nghệ, cơ quan thuế đã xây dựng kế hoạch hỗ trợ cụ thể và có thông báo để người nộp thuế chủ động thực hiện. Tuy nhiên, với các trường hợp đã được hỗ trợ nhưng vẫn không thực hiện chuyển đổi thì sẽ bị xử phạt theo quy định. Mức phạt có thể lên đến 10 triệu đồng nếu không lập hóa đơn khi bán hàng. Trao đổi với báo chí, chuyên gia thương mại Vũ Vinh Phú nhận định: Việc áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền là bước tiến lớn trong cải cách hành chính và minh bạch thuế. Nhưng với nhóm yếu thế, làm ăn nhỏ lẻ, nên có lộ trình, tránh gây sốc. Theo ông Vũ Vinh Phú, cần sàng lọc đối tượng áp dụng, trước hết là các hộ có doanh thu lớn. Với những người bán hàng rong, bán vài chục bát phở mỗi ngày, tuổi cao, không thạo công nghệ, cán bộ thuế cần trực tiếp hỗ trợ, thậm chí đến tận nơi để hướng dẫn. Cục Thuế cho biết: Để hỗ trợ các hộ kinh doanh dễ dàng tiếp cận, làm quen với hóa đơn điện tử hiện đại, cơ quan thuế đã làm việc với Hội Tư vấn và Đại lý thuế, cũng như các tổ chức cung ứng các giải pháp, dịch vụ hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền xuống từng hộ dân để tập huấn, cài đặt, hướng dẫn. Đồng thời, miễn phí toàn bộ dịch vụ cho hộ kinh doanh trong thời gian từ 6 - 12 tháng. Ngoài ra, cơ quan thuế còn cử cán bộ thuế cũng đến từng hộ kinh doanh cung cấp tài liệu hướng dẫn.

Thùy Dương/Bnews/vnanet.vn