Nhiều hoạt động tích cực bảo vệ voi hoang dã

Với chưa đến 200 cá thể voi hoang dã – loài nguy cấp quý hiếm1 –sống rải rác trong các sinh cảnh rừng bị chia cắt, Việt Nam đang đứng trước nguy cơ mất đi quần thể voi hoang dã.

Đòi hỏi cấp bách lúc này là những hành động kịp thời bảo tồn các quần thể voi hoang dã và giảm thiểu xung đột voi – người.

Trong nỗ lực đó, tổ chức Humane World for Animals (tiền thân là Humane Society International) đã và đang phối hợp cùng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (VNFOREST), thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai/Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai triển khai nhiều giải pháp bảo tồn trên cơ sở khoa học, nhân văn, đảm bảo sự an toàn cho cả người và voi.

TS. Đoàn Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm chia sẻ: “ Bảo tồn voi hoang dã là ưu tiên quốc gia và cũng là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Thông qua hợp tác với Humane World for Animals, chúng tôi đang thúc đẩy các giải pháp dựa trên khoa học, đồng thời tăng cường năng lực cho chính quyền địa phương để bảo vệ voi và sinh cảnh của chúng, đảm bảo sự phát triển bền vững cho các thế hệ mai sau.”

Trong thời gian qua, dưới sự điều phối của Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, tổ chức Humane World for Animals không chỉ hỗ trợ kỹ thuật và một phần tài chính cho nhiều hoạt động bảo tồn trọng điểm mà còn phối hợp chặt chẽ với các đầu mối bảo tồn voi tại 5 tỉnh có voi, cùng các nhà nghiên cứu trong nước và chuyên gia quốc tế, nhằm xây dựng chiến lược quản lý và bảo tồn voi dựa trên hiểu biết khoa học, nguồn lực sẵn có và điều kiện thực tiễn địa phương.

Trong chuỗi sự kiện diễn ra vào tháng 9/2025, hưởng ứng Ngày Quốc tế về Voi, các hoạt động tiêu biểu gồm:

Tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ địa phương: Từ ngày 10–12/9/2025, hơn 30 cán bộ từ 5 tỉnh có voi cùng đại diện các trường đại học đã được các chuyên gia quốc tế phối hợp cùng chuyên gia Việt Nam trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật về hai sáng kiến quan trọng: giám sát xung đột người – voi và khảo sát vùng phân bố voi dưới dạng ô lưới 5x5 km. Các sáng kiến này được điều chỉnh từ dự án thí điểm tại Đồng Nai, hướng tới xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia và tăng cường trao đổi, hỗ trợ kỹ thuật giữa các địa phương và cấp quản lý.

Mạng lưới nghiên cứu/thực hiện công tác bảo tồn voi Việt Nam đã tổ chức cuộc họp lần thứ nhất vào ngày 13/9/2025, ngay sau ba ngày tập huấn sôi nổi. Mạng lưới được thành lập nhằm tạo diễn đàn để các địa phương chia sẻ khó khăn trong quá trình triển khai sáng kiến, trao đổi kết quả và giải pháp với nhau cũng như với các chuyên gia trong và ngoài nước, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý và bảo tồn voi tại Việt Nam.

Tuần lễ bảo tồn voi và các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng đã được mở màn bằng triển lãm đặc biệt tại Đồng Nai từ ngày 19/9. Triển lãm giới thiệu những hình ảnh và thước phim ấn tượng về voi hoang dã, được ghi lại Chương trình giám sát voi qua bẫy ảnh do Humane World for Animals phối hợp cùng Cục Lâm nghiệp, Kiểm lâm và Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai triển khai từ tháng 6/2022.

Sự kiện không chỉ mang đến cho công chúng cái nhìn chân thực về công tác bảo tồn voi ở Việt Nam, mà còn truyền cảm hứng và ý thức trách nhiệm để các nhà quản lý và cộng đồng cùng chung tay biến xung đột voi – người thành cơ hội cho sự chung sống hài hòa.

Cùng thời điểm, từ ngày 17–21/9/2025, Việt Nam đăng cai cuộc họp lần thứ 12 của các chuyên gia voi châu Á với sự tham gia của nhiều tổ chức và nhà khoa học quốc tế. Chương trình bao gồm hai ngày đi thực địa, thể hiện rõ cam kết và vai trò tích cực của Việt Nam trong hợp tác khu vực nhằm bảo tồn loài voi châu Á đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.

Bà Thẩm Thị Hồng Phượng, Giám đốc quốc gia của Humane World for Animals tại Việt Nam, chia sẻ: “Voi không chỉ là một phần trong di sản thiên nhiên và văn hóa Việt Nam mà còn là loài chỉ thị quan trọng cho sức khỏe của hệ sinh thái. Thông qua hợp tác chặt chẽ với Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cùng các địa phương, chúng tôi tập trung vào các giải pháp dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn, nhằm nâng cao hiệu quả bảo tồn, đồng thời bảo đảm lợi ích hài hòa cho cả voi và cộng đồng”.

Bà Nguyễn Thị Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, nhấn mạnh: “Đồng Nai là địa phương trọng điểm trong công tác bảo tồn voi của Việt Nam. Thành công chỉ đến khi có sự chung tay của toàn xã hội, từ việc nói không với săn bắt, buôn bán động vật hoang dã đến lan tỏa những thông điệp tích cực. Chúng tôi cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Humane World for Animals và các chuyên gia trong, ngoài nước để triển khai các giải pháp phù hợp thực tiễn, vừa bảo vệ voi, vừa tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng. Bảo tồn voi bằng cả trái tim.”

Sáng kiến này thể hiện sứ mệnh của Humane World for Animals trong việc thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược dựa trên cơ sở khoa học và bảo tồn dựa vào cộng đồng. Bằng cách kết nối các bên tham gia trong nước với chuyên gia trên toàn cầu, tổ chức đang góp phần đảm bảo rằng tương lai của voi Việt Nam sẽ được bảo tồn và phát triển bền vững, chứ không chỉ dừng lại ở sự tồn tại.

Tuấn Ngọc