Nhiều khó khăn tác động đến công tác thu ngân sách của ngành Hải quan

Toàn cảnh Hội nghị sơ kết kết quả công tác 6 tháng đầu năm; phương hướng, giải pháp thực hiện nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2023. Ảnh: TL.

Thu ngân sách được 183.744 tỷ đồng

6 tháng đầu năm 2023, kinh tế thế giới và trong nước có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Trong bối cảnh đó, bám sát sự quan tâm, chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính, sự phối hợp của các bộ, ngành và chính quyền địa phương; sự quyết tâm, nỗ lực của toàn thể cán bộ, công chức, người lao động trong toàn Ngành, Tổng cục Hải quan đã tổ chức, triển khai cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ thành các nhiệm vụ chuyên môn và đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Thông tin tại Hội nghị, đại diện lãnh đạo Tổng cục Hải quan cho biết, chịu tác động mạnh của suy giảm thương mại toàn cầu, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước 6 tháng đầu năm mới đạt 316,52 tỷ USD, giảm 15,2%, tương ứng giảm 56,67 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 164,68 tỷ USD, giảm 12% (tương ứng giảm 22,49 tỷ USD) và kim ngạch nhập khẩu đạt 151,84 tỷ USD, giảm 18,4% (tương ứng giảm 31,18 tỷ USD). Kim ngạch nhập khẩu chịu thuế đạt 58,4 tỷ USD, giảm 21% và kim ngạch xuất khẩu chịu thuế đạt 3,5 tỷ USD, giảm 24% so với cùng kỳ năm trước.

Một số nhóm hàng có kim ngạch nhập khẩu có thuế giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước: Nhóm các mặt hàng nhập khập nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất (như: than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô…) chiếm 47,2% tổng kim ngạch nhập khẩu có thuế, đã giảm 26,7% so với cùng kỳ, làm giảm thu ngân sách khoảng 21.400 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022. Nhóm xăng dầu nhập khẩu tăng 11% về lượng nhưng giảm 16% về trị giá, làm giảm thu khoảng 2.600 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước.

Năm 2023, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu 425.000 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm, toàn Ngành thu ngân sách được 183.744 tỷ đồng, đạt 43,2% dự toán, giảm 19,2% so với cùng kỳ năm trước. Theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất nhập khẩu suy giảm đã ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách của ngành Hải quan.

Đẩy mạnh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại

Trong 6 tháng đầu năm, công tác phòng, chống buôn lậu, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới diễn biến phức tạp với phương thức, thủ đoạn tinh vi khó lường. Trong đó, nổi lên một số thủ đoạn như: không khai báo, khai hải quan không đúng với thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc, tuyến đường của lô hàng nhằm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, ma túy, động vật hoang dã, tiền tệ qua biên giới nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn, quy chuẩn...

Được sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Ban Chỉ đạo 138/CP, Bộ Tài chính và sự phối hợp của các lực lượng liên quan, ngành Hải quan đã kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý 8.068 vụ việc vi phạm pháp luật hải quan; tổng trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 2.674,8 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan cũng đã khởi tố 18 vụ và chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 59 vụ; số tiền thu nộp ngân sách nhà nước 314,8 tỷ đồng, tăng 50,6% so với cùng kỳ năm 2022.

Đáng chú ý, hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới có chiều hướng gia tăng với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi như: cất giấu, ngụy trang ma túy thành hàng hóa, hành lý thông thường, mang theo người... Địa bàn trọng điểm tập trung chủ yếu tại các các cửa khẩu biên giới giáp Lào, Campuchia và Trung Quốc.

Đặc biệt, tình hình tội phạm ma túy có chiều hướng gia tăng tại tuyến hàng không, tập trung chủ yếu qua cảng hàng không quốc tế: Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng từ các nước châu Âu, châu Mỹ, trong đó có sự chuyển dịch từ sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất ra sân bay quốc tế Nội Bài, sau đó vận chuyển bằng đường bộ, đường sắt vào phía Nam với các loại ma túy tổng hợp, các loại tân dược có chứa chất gây nghiện, cần sa...

Trước tình hình trên, ngành Hải quan đã chủ động triển khai quyết liệt các biện pháp nghiệp vụ và chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng như Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 140 vụ, 148 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 70 vụ; tang vật thu giữ lên đến 1.142,8 kg và 13.666 viên ma túy các loại...

Tập trung triển khai nhiệm vụ với tinh thần, trách nhiệm cao

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, năm 2023 đã đi qua nửa năm, nhìn lại, thấy rằng những khó khăn, thách thức nhiều hơn thuận lợi. 3 tháng đầu năm, thu ngân sách nhà nước vẫn đạt mức khá, nhưng từ nửa cuối tháng 4 đến nay, thậm chí từ đến cuối năm đang có xu hướng giảm rõ rệt với mức giảm ngày một lớn.

Trong bối cảnh như vậy, ngành Hải quan vẫn cần hết sức nỗ lực, cố gắng thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình là tạo thuận lợi thương mại, đảm bảo an ninh, chống buôn lậu, gian lận thương mại; đảm bảo thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu.

Trong 6 tháng cuối năm, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi yêu cầu toàn ngành Hải quan tập trung thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản thu với tinh thần trách nhiệm cao.

"Dù còn nhiều khó khăn trước mắt, nhưng ngành Hải quan cần quyết tâm, nỗ lực triển khai thực hiện vụ chính trị được giao, không thay đổi mục tiêu thu ngân sách, cố gắng đạt kết quả cao nhất", Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.

Thùy Linh