Nhiều lo ngại về công nghệ đốt rác phát điện

Hệ thống xử lý chất thải công nghiệp để phát điện tại Nam Sơn. Ảnh: Phạm Hải

Theo thống kê của Bộ TN&MT tại thời điểm tháng 10/2019, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) phát sinh ở Việt Nam là 25 triệu tấn/năm, trong đó, CTRSH đô thị khoảng 38.000 tấn/ngày và CTRSH nông thôn khoảng 32.000 tấn/ngày. Tại Hà Nội, lượng CTRSH là khoảng 6.500 tấn/ngày, tăng 15%... Và theo dự báo của Viện Chiến lược môi trường, giai đoạn tới, cùng với gia tăng dân số, kết hợp với quá trình công nghiệp hóa và tốc độ đô thị hóa cao sẽ khiến lượng CTRSH phát sinh từ 10 - 16%/năm.

Các chuyên gia cho rằng, nhiều công nghệ xử lý CTRSH trong nước và nước ngoài đã được ứng dụng tại Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có công nghệ nào được công nhận thực sự đảm bảo môi trường. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do chúng ta không phân loại được rác thải từ đầu nguồn nên các công nghệ đã thành công ở nước ngoài, kể cả các quốc gia đã phát triển như Nhật Bản, châu Âu, Mỹ… đều nhanh chóng thất bại ở Việt Nam.
Theo phân tích của các chuyên gia, hiện nay, điện rác đang được “cổ vũ” mạnh mẽ như là một giải pháp hoàn hảo để xử lý vấn nạn rác thải. Tuy nhiên, hiện nay công tác vận hành của các nhà máy, công nghệ này đang tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. GS.TS Hoàng Xuân Cơ – giảng viên cao cấp Khoa Môi trường, trường Đại học Khoa học Tự nhiên cho biết, theo quy định, lò đốt rác bao giờ cũng phải có 2 khoang, trong đó 1 khoang xử lý rác hữu cơ, nhiệt độ khoảng 800oC, còn khoang còn lại nhiệt độ phải tối thiểu 1.200oC thì mới đảm bảo xử lý được các loại hóa chất có thể phát sinh. Nhưng hiện nay, theo khảo sát, nhiều khoang không đáp ứng được nhiệt độ đốt rác theo quy định khiến lượng hóa chất phát sinh không được xử lý hết, trong đó có dioxin, furan – những chất có khả năng gây ra ung thư cho con người.
Đồng quan điểm trên, ông Trương Duy Nghĩa – Hội Khoa học Nhiệt Việt Nam, hiện nay, nhiều đơn vị thực hiện đốt rác đang ứng phó với việc lò đốt không đảm bảo nhiệt độ theo quy định là than hoạt tính và lưu giữ khí trong vòng 2 giây. Tuy nhiên, nếu áp dụng biện pháp này, lượng than hoạt tính phát sinh là rất lớn. “Thông thường, lượng than hoạt tính này sẽ được chôn xuống dưới đất nhưng vấn đề đặt ra có đảm bảo VSMT hay chưa, khử hết dioxin, furan hay chưa thì người dân không hề biết” - ông Trương Duy Nghĩa nhìn nhận.

Vân Nhi