Nhiều Luật mới hình thành hành lang pháp lý cho công tác bảo vệ an ninh tài chính quốc gia

Phương thức hoạt động của tội phạm sử dụng công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng ngày càng tinh vi

Phát biểu tại Hội thảo, ông Phan Thái Dũng - Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Ngân hàng Nhà nước cho biết thời gian qua, Ngân hàng là một trong những ngành tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số, đổi mới về công nghệ, dịch vụ và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Ông Phan Thái Dũng - Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Ngân hàng Nhà nước. Ảnh: BTC

Điều này thể hiện ở chất lượng và giá trị giao dịch qua thanh toán điện tử tăng trưởng vượt bậc, với nhiều ngân hàng đạt tỷ lệ trên 95% giao dịch thực hiện trên kênh số. Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý bình quân hơn 41 triệu giao dịch/ngày. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng xử lý giá trị giao dịch thanh toán bình quân hơn 1,55 triệu tỷ đồng/ngày.

Về công tác an ninh, an toàn hệ thống thông tin để bảo đảm phát triển bền vững, NHNN đã ban hành một hệ thống các văn bản chính sách về công tác bảo đảm an ninh, an toàn thông tin tiệm cận với các tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế, đồng thời đã tổ chức đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện của các đơn vị trong ngành.

Về phía các TCTD, 100% TCTD đã xây dựng chiến lược/kế hoạch và quy định nội bộ về an ninh, an toàn thông tin, cũng như đầu tư, trang bị các giải pháp kỹ thuật bảo đảm an ninh, an toàn hoạt động của các hệ thống CNTT.

Tuy nhiên, trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, đại diện Cục Công nghệ thông tin, NHNN chỉ ra rằng môi trường an ninh mạng toàn cầu đang có nhiều diễn biến phức tạp, đặt ra những rủi ro và thách thức mới đối với việc bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, có khả năng tác động đến sự phát triển bền vững của các ngành lĩnh vực.

Cụ thể, là sự gia tăng các hoạt động tấn công có chủ đích nhằm vào các hệ thống tài chính – ngân hàng của các nhóm tội phạm mạng có tổ chức; khi tin tặc không ngừng khai thác các điểm yếu tiềm ẩn trong hạ tầng công nghệ thông tin trên toàn cầu, đồng thời phát triển các kỹ thuật tấn công mới, tinh vi hơn. Cùng đó, việc mua bán, trao đổi công cụ tấn công mạng trên các thị trường ngầm làm gia tăng mức độ rủi ro chung đối với an ninh, an toàn thông tin của các hệ thống thông tin quan trọng.

Ngoài ra là nguy cơ an ninh, an toàn thông tin từ chuỗi cung ứng và bên thứ ba (bao gồm các nhà cung cấp giải pháp, dịch vụ CNTT và các đối tác có kết nối hệ thống), hạn chế về nhận thức an toàn thông tin của một bộ phận người sử dụng máy tính trong ngành Ngân hàng trong bối cảnh các phương thức, thủ đoạn tấn công mạng ngày càng tinh vi, và yêu cầu thách thức cân bằng giữa tính tiện dụng và bảo đảm an toàn hệ thống.

"Theo các cảnh báo của cơ quan chức năng, hoạt động lừa đảo trên không gian mạng nhằm chiếm đoạt tài sản của khách hàng có nhiều diễn biến phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán và người sử dụng trong công tác phòng ngừa, tuyên truyền và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng", ông Phan Thái Dũng nói thêm.

Cùng chung quan điểm, Thượng tá Triệu Mạnh Tùng - Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) nhấn mạnh diễn biến phức tạp trong thời gian gần đây của các loại tội phạm sử dụng công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, có tổ chức, mang tính xuyên quốc gia, lợi dụng sâu các nền tảng công nghệ mới, không gian mạng và sự phát triển nhanh của tài chính số.

Đã hình thành hành lang pháp lý quan trọng cho công tác bảo vệ an ninh tài chính quốc gia

Cũng tại Hội thảo, Trung tướng Nguyễn Minh Chính - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia nhấn mạnh tầm quan trọng của hệ thống tài chính - ngân hàng, hạ tầng thanh toán số, dữ liệu tài chính và các nền tảng công nghệ liên quan như là một động lực quan trọng để phát triển kinh tế, nhưng đồng thời cũng là mục tiêu tấn công thường xuyên của các loại tội phạm công nghệ cao. Do đó, yêu cầu cấp thiết là phải nhận diện đúng, hành động sớm, chủ động từ xa, tuyệt đối không để bị động, bất ngờ.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: BTC

Trước ý nghĩa to lớn của an ninh tài chính với sự ổn định an ninh và kinh tế quốc gia, Trung tướng Nguyễn Minh Chính chỉ ra rằng Đảng và Nhà nước đã có những chỉ đạo rõ ràng, xuyên suốt về vấn đề này. Điều này thể hiện qua việc hai trong số bốn Nghị quyết chiến lược đưa đất nước 'cất cánh' là Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW đồng thời nhấn mạnh vấn đề an toàn, an ninh mạng và bảo vệ vững chắc hệ thống tài chính - ngân hàng.

Trong đó, Nghị quyết số 57 xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực phát triển trọng yếu của đất nước, đồng thời nhấn mạnh an ninh mạng, an ninh dữ liệu và chủ quyền số là điều kiện tiên quyết. Nghị quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân cũng đặt ra yêu cầu xây dựng môi trường số an toàn, minh bạch, bảo vệ vững chắc hệ thống tài chính - ngân hàng trong quá trình phát triển kinh tế số.

Ngoài ra, Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 (có hiệu lực từ 1/1/2026), Luật An ninh mạng 2025 và các văn bản pháp luật có liên quan đã hình thành hành lang pháp lý quan trọng cho công tác bảo vệ an ninh tài chính quốc gia.

"Vấn đề hiện nay không phải là thiếu chủ trương hay thiếu hành lang pháp lý, mà là tổ chức thực hiện như thế nào để đồng bộ, hiệu quả và luôn đi trước một bước so với tội phạm công nghệ cao", Trung tướng Nguyễn Minh Chính nhấn mạnh.

Các đại biểu khởi động Đề án “Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số” giai đoạn 2026 - 2030. Ảnh: BTC

Tại Hội thảo, các chuyên gia cũng đánh giá việc Hội thảo công bố Đề án “Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số” thể hiện hướng tiếp cận chủ động, tạo điều kiện để các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp tăng cường phối hợp, hình thành cơ chế hợp tác ổn định, hiệu quả trong bảo vệ an ninh tài chính.

Liên quan đến Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, Thượng tá Triệu Mạnh Tùng - Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) nhận xét việc Việt Nam đóng vai trò tích cực, chủ động trong quá trình xây dựng và thúc đẩy Công ước đã thể hiện rõ trách nhiệm và vị thế của Việt Nam trong hợp tác quốc tế về bảo vệ không gian mạng.

Đây vừa là cơ hội, vừa là yêu cầu đặt ra đối với các cơ quan liên ngành bao gồm cục A05 và Hiệp hội An ninh mạng quốc gia trong việc tiếp tục hoàn thiện năng lực, phương thức đấu tranh, tăng cường hợp tác quốc tế, từng bước nội luật hóa và triển khai hiệu quả các cam kết quốc tế, trong đó có nội dung bảo vệ an ninh tài chính quốc gia.

Thượng tá Triệu Mạnh Tùng - Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an). Ảnh: BTC

Trong thời gian tới, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, Ngân hàng Nhà nước và các đơn vị liên quan trong công tác tham mưu chính sách, hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực phòng ngừa, phát hiện và xử lý tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng; đồng thời tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân trong bảo vệ an ninh tài chính và an toàn không gian mạng.

Từ góc độ ngành ngân hàng, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Ngân hàng Nhà nước Phan Thái Dũng cũng đồng tình rằng để phòng chống hiệu quả các mối đe dọa từ tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng, rất cần sự phối hợp, hỗ trợ tích cực của nhiều cơ quan liên ngành, từ Bộ Công an, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia và các tổ chức, chuyên gia an ninh mạng trong và ngoài nước.

Diên Vỹ