Nhiều lực cản trong phát triển đô thị theo hướng xanh, thông minh

Những năm qua, Thanh Hóa đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong phát triển đô thị. Tỷ lệ đô thị hóa đến năm 2025 đạt khoảng 40,55% (đạt mục tiêu đề ra); diện tích sàn nhà ở đô thị bình quân đạt trên 31m²/người; hạ tầng điện, nước, chiếu sáng cơ bản được đáp ứng; một số đô thị đã triển khai thí điểm mô hình đô thị thông minh.

Quy hoạch đô thị phải đi trước 1 bước

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn không ít khó khăn, hạn chế, nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật, xã hội chưa đồng bộ. Chưa có đô thị đạt chuẩn đô thị tăng trưởng xanh; tỷ lệ xử lý nước thải, chất thải rắn còn thấp. Bên cạnh đó thu hút đầu tư ngoài ngân sách chưa tương xứng tiềm năng, kèm theo năng lực quản lý đô thị còn hạn chế.

Trong khi đó, yêu cầu mới đặt ra là phải phát triển đô thị không chỉ về số lượng mà cả về chất lượng, gắn với tăng trưởng xanh, chuyển đổi số và thích ứng biến đổi khí hậu.

Tính toán yếu tố thoát nước về mùa mưa

Để khắc phục các hạn chế nêu trên thì việc huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực là yếu tố quyết định để xây dựng phát triển đô thị xanh, thông minh, hiện đại và bền vững. Đây cũng là điều kiện để Thanh Hóa trở thành một cực tăng trưởng mới của cả nước.

Ghi nhận thực tế trên địa bàn Thanh Hóa thời gian qua đã thu hút được nhiều nhà đầu tư lớn (như: Vingroup, Sun Group, Eurowindow, Aeon mall, Viettel, VNPT, FPT…) quan tâm đến đầu tư hạ tầng đô thị, dịch vụ du lịch, thương mại, công nghệ số, giáo dục…

Không gian sống xanh, thân thiện là mơ ước của nhiều người dân

Tốc độ đô thị hóa đạt bình quân 1,96%/năm, cao hơn rất nhiều so với bình quân chung cả nước (bình quân khoảng 0,8%/năm). Điều này một mặt cho thấy sự tăng dân số đô thị của tỉnh do phát triển kinh tế mang lại, một phần nữa do sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của tỉnh trong công tác phát triển đô thị.

Hệ thống hạ tầng kỹ thuật, xã hội ngày càng đồng bộ; tỷ lệ nhà ở đô thị, cấp nước, chiếu sáng cơ bản đáp ứng yêu cầu. Các đô thị đã bắt đầu triển khai mô hình đô thị thông minh, ứng dụng công nghệ số trong quản lý. Một số đô thị trọng điểm như Thanh Hóa, Sầm Sơn cũ đã thí điểm Trung tâm điều hành thông minh, cơ sở dữ liệu GIS, dịch vụ công trực tuyến.

Tăng cường kiểm tra, giám sát việc xây dựng đúng quy hoạch được duyệt

Giám đốc Sở Xây dựng Thanh Hóa, Hoàng Văn Đồng thẳng thắn thừa nhận: Chất lượng đô thị chưa cao; hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, giao thông đô thị và cây xanh chưa tương xứng với tốc độ phát triển kinh tế và đô thị hóa. Mô hình tăng trưởng kinh tế chưa đa dạng, nhiều địa phương chưa phát huy được tiềm năng, lợi thế.

Việc phải đối mặt với tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và những thách thức về môi trường dẫn đến lộ trình phát triển đô thị xanh và bền vững trong bối cảnh hiện nay đặt ra nhiều khó khăn và thách thức.

Ngoài ra, chưa huy động được đa dạng các nguồn lực. Đầu tư từ ngân sách chiếm tỷ lệ lớn, trong khi vốn xã hội hóa, PPP, ODA, FDI chưa được khai thác hiệu quả, thu hút đầu tư ngoài ngân sách chưa tương xứng tiềm năng. Trình độ về sử dụng thiết bị thông minh chưa cao.

Thực tế cho thấy, công tác lãnh đạo, chỉ đạo ở một số địa phương còn thiếu quyết liệt; tư duy quản lý đô thị chưa đổi mới. Việc cụ thể hóa chủ trương, nghị quyết thành chương trình hành động đôi lúc chưa kịp thời; năng lực cán bộ làm công tác quản lý đô thị ở một số địa phương còn hạn chế.

Bên cạnh đó, ý thức người dân trong việc bảo vệ môi trường, giữ gìn trật tự đô thị chưa đồng đều. Công tác quản lý quy hoạch và thực hiện đầu tư theo quy hoạch chưa được quan tâm. Chưa chú trọng đúng mức đến các yếu tố văn hóa, cảnh quan đặc thù, dẫn đến các đô thị có kiến trúc thiếu bản sắc và điểm nhấn.

Theo ông Đồng, để trị được căn bệnh nảy cần phải coi công tác quy hoạch là công cụ đi trước một bước. Quy hoạch phải được nghiên cứu kỹ lưỡng, bảo đảm tính đồng bộ, định hướng lâu dài. Tùy theo thế mạnh của từng địa phương để định hướng mô hình phát triển đô thị.

Cần phát huy vai trò chủ động của cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là người đứng đầu trong lãnh đạo, điều hành. Cùng với đó là sự phối hợp chặt chẽ giữa địa phương và các sở, ngành. Linh hoạt trong điều chỉnh chính sách và kế hoạch để thích ứng với tình hình thực tế. Chú trọng công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, nhằm bảo đảm tiến độ và chất lượng các dự án hạ tầng, đô thị theo định hướng bền vững.

Có các giải pháp huy động nguồn lực phải gắn với sử dụng hiệu quả, công khai, minh bạch và có giám sát của nhân dân. Cần sự tham gia, đồng thuận của cộng đồng là yếu tố quyết định để xây dựng đô thị văn minh, bền vững. Kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, giữa hiện đại hóa và giữ gìn bản sắc văn hóa.

Phát triển đô thị theo hướng xanh, thông minh, hiện đại và bền vững vừa là yêu cầu cấp bách, vừa là định hướng lâu dài. Huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực chính là chìa khóa để Thanh Hóa biến mục tiêu đó thành hiện thực.

Thanh Phương