Nhiều người dân trong cảnh 'thắt lưng buộc bụng' nhưng vẫn phải nộp thuế thu nhập cá nhân

Thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội (KTXH), sáng 29/5, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) đánh giá rất cao Chính phủ trong việc điều hành KTXH 6 tháng qua. Tuy nhiên, bà cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh trong tính thuế thu nhập cá nhân hiện nay chưa phản ánh đúng với thực tế cuộc sống.

"Theo quy định, mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng. Cử tri cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh nhất là mức giảm trừ đối với người phụ thuộc 4,4 triệu/tháng là quá lạc hậu, cần được Quốc hội xem xét sửa đổi sớm, mà không nên chờ đến 2 năm nữa, nghĩa là đến năm 2026 mới được thông qua như đề xuất", đại biểu nhấn mạnh.

Chủ tịch nước Tô Lâm tham dự phiên thảo luận.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy phân tích, mức giảm trừ đối với người phụ thuộc 4,4 triệu đồng/tháng thực sự không còn phù hợp với thực tế hiện nay, nhất là ở những thành phố lớn, đang gây thiệt thòi cho người dân nộp thuế. Mức giảm trừ này đã được duy trì từ năm 2020, trong khi 5 năm qua, rất nhiều hàng hóa dịch vụ thiết yếu đều tăng, thậm chí có hàng hóa thiết yếu tăng nhanh hơn tăng thu nhập. Theo số liệu thống kê, so với giá hàng hóa năm 2020, giá dịch vụ giáo dục tăng 17%, giá lương thực tăng 27%, đặc biệt giá xăng tăng tới 105%...

Nhiều cử tri chia sẻ, nếu như gia đình có con nhỏ, phải thuê người trông, riêng tiền lương trả cho người trông trẻ hiện nay không dưới 5 triệu đồng/tháng, chưa kể các khoản chi phí cho trẻ; nếu gia đình có con đi học, chi phí học hành hiện nay chiếm phần lớn cơ cấu chi tiêu của các gia đình, nếu gia đình có cha, mẹ già là người phụ thuộc thì không chỉ là tiền ăn uống sinh hoạt mà còn chi phí y tế thuốc men… Vì vậy, quy định về mức giảm trừ gia cảnh chưa phản ánh đúng mức chi tiêu cơ bản thực tế cuộc sống hiện nay.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy.

"Nếu phải chờ thêm 2 năm nữa mới được thông qua quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân sẽ khiến rất nhiều người dân trong cảnh "thắt lưng buộc bụng" nhưng vẫn thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân" - đại biểu nêu quan điểm.

Nữ ĐBQH tỉnh Bắc Kạn cũng chỉ ra sự bất hợp lý trong rổ hàng hóa CPI. Theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân, khi Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20%, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Tại buổi họp báo thường kỳ, Bộ Tài chính cho biết, chưa điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, bởi biến động CPI chưa đến 20%, nhưng nhiều chuyên gia và cử tri cho rằng Luật Thuế thu nhập cá nhân và các quy định hiện hành lấy tiêu chí biến động CPI trên 20%, tức là phải dựa trên rổ hàng hóa gồm 752 mặt hàng là bất hợp lý.

Các mặt hàng thiết yếu ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu của người dân chỉ có khoảng trên 20 mặt hàng, trong khi phải chờ tính mức trung bình của 752 mặt hàng sẽ rất lâu, thậm chí 6-7 năm. "Thời gian 6-7 năm là khoảng thời gian quá dài, sẽ không phản ánh kịp thời những biến động trong chi tiêu của người dân và các hộ gia đình, gây thiệt thòi cho người dân", đại biểu lý giải.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Quốc Khánh.

Ngoài ra, ĐBQH Nguyễn Thị Thủy cũng cho rằng, quy định mức giảm trừ gia cảnh hiện nay chưa phù hợp với điều kiện của một quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp như ở nước ta. Phần lớn thu nhập của người dân sẽ dành cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu (khoảng 70%). Theo khảo sát của các chuyên gia của trường Đại học Kinh tế quốc dân cho thấy, đối với những quốc gia người dân có thu nhập cao, chi cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu chỉ chiếm 30-40%. Do đó, quy định về mức giảm trừ gia cảnh hiện nay sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cho nhu cầu thiết yếu của người dân.

Đại biểu cũng lo ngại tình trạng lương tăng nhưng mức giảm trừ gia cảnh không được điều chỉnh kịp thời sẽ dẫn đến bất cập. "Dự kiến từ ngày 1/7/2024 sẽ thực hiện chính sách cải cách tiền lương, dự kiến mức lương của cán bộ công chức, viên chức sẽ được tăng khá nhiều, trong khi mức thuế thu nhập cá nhân và giảm trừ gia cảnh chưa được điều chỉnh kịp thời sẽ gây âu lo cho người lao động, bởi lương tăng thì thu nhập tính thuế sẽ tăng. Vì vậy, việc không điều chỉnh kịp thời sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến ý nghĩa của chính sách cải cách tiền lương", bà dẫn chứng.

Quang cảnh hội trường.

Từ những vấn đề nêu trên, đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị Chính phủ sớm trình sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân vào cuối tháng 10/2024 và trình Quốc hội thông qua vào tháng 5.2025, đúng như chỉ đạo của Chính phủ với phương châm "năm quyết tâm, năm đẩy mạnh và năm bảo đảm".

Liên quan vấn đề tiền lương, ĐBQH Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu) đề nghị, Chính phủ quan tâm việc điều chỉnh tăng tiền lương cho các cán bộ, công chức, viên chức và sớm công bố phương án điều chỉnh tiền lương để các địa phương có cơ sở xây dựng các dự thảo văn bản sửa đổi các chế độ, chính sách đã ban hành đang lấy mức lương cơ sở làm căn cứ tính; đồng thời, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn chế độ chính sách cho người hưởng lương, đảm bảo thực hiện đồng bộ ngay từ 1/7/2024...

Quỳnh Vinh