Nhiều người già khó tính

Tham gia các hoạt động tập thể giúp người cao tuổi tiếp cận được với sự thay đổi của cuộc sống, có cái nhìn hài hòa hơn với con cháu, giảm bớt khó tính. Trong ảnh: Người cao tuổi thôn Văn Diệm, xã Hưng Long (Ninh Giang) biểu diễn văn nghệ

Chỉ theo ý mình

Năm nay, cụ N.T.H. ở phường Cẩm Thượng (TP Hải Dương) đã hơn 80 tuổi. Tuổi càng cao, cụ càng trở nên khó tính. Dù sống chung nhà với con trai, con dâu, cùng các cháu nhưng cụ gần như không bao giờ ăn các món ăn do các con cháu nấu. Toàn bộ đồ ăn cụ đều tự tay đi chợ mua sắm về nấu. Hôm nào mệt, không thể đi chợ được thì cụ lại nhờ hàng xóm mua hộ chứ không nhờ con cháu.

Tương tự, nếu có việc gì liên quan ở xa, cụ lại nhờ hàng xóm chở đi chứ nhất quyết không nhờ các con. Sau mỗi việc nhờ hàng xóm xong, cụ đều có mua một món quà gì đó tặng họ coi như trả công. Mặc dù con cháu đã góp ý về việc này và sẵn sàng đáp ứng nguyện vọng nhưng cụ vẫn rất khái tính, không thay đổi.

“Tôi thà nhờ người ngoài giúp đỡ còn hơn là nhờ các con cháu vì tôi không thích làm phiền chúng. Tôi không muốn là gánh nặng của chúng. Tôi thấy có nhà chỉ vì dưa nhau việc chăm sóc bố mẹ mà con cái tị nạnh, mâu thuẫn với nhau, buồn lắm. Sau này, trường hợp tôi đau ốm không thể nào tự chủ được nữa thì lúc đó hẵng hay, mà tôi cũng đã chuẩn bị sẵn một khoản tiền để đề phòng trường hợp này rồi”, cụ H. khảng khái bảo.

Lại có người già luôn muốn áp đặt con cháu phải sống theo quan điểm của mình, cho dù không còn phù hợp với điều kiện hiện nay. Chị Nguyễn Thị Th. ở thị trấn Ninh Giang cho biết bố chị khá khó tính trong việc ăn uống. Cuộc sống trước đây nhiều khó khăn nên thế hệ ông bà, bố mẹ phải tiết kiệm, ăn uống kham khổ. Vì thế đến tận bây giờ, bố chị vẫn giữ thói quen tiết kiệm và áp đặt thái quá với các con.

Ngày Tết, chị Thúy mua ít bánh kẹo về để tiếp khách đến chơi, ông cũng tỏ vẻ không thích và nói thẳng với chị rằng mua sắm thế là lãng phí. Còn hằng ngày, ông ở nhà nấu cơm cũng chỉ mua một ít đồ ăn, nấu nướng rất đơn giản. Chị Thúy có mua thêm đồ ăn về ông cũng luôn nói là lãng phí. Nhiều lần chị Thúy đã giải thích rằng, vợ chồng chị đi làm cũng như các cháu đi học cần ăn uống đủ chất thì ông lại mang câu chuyện “ngày xưa làm gì có mà ăn” ra để răn dạy. Cứ thế, ngày này qua ngày khác, cuộc sống gia đình luôn ngột ngạt, những bữa ăn chẳng bao giờ thực sự vui vẻ.

Dung hòa từ hai phía

Ở tuổi 95, cụ Phạm Thị Gấm (phường Thạch Khôi, TP Hải Dương) luôn sống vui cùng con cháu nhờ tình yêu thương, sự bao dung, thông cảm với các con

Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Tâm lý học Việt Nam đã chỉ ra rằng, tính cách của người già có xu hướng quay lại với “tính cách của trẻ con”.

Biểu hiện cụ thể là cách ứng xử “sớm nắng, chiều mưa”, ý thích hay thay đổi bất thường, dễ tự ái, dễ mặc cảm, tự ti và có cảm giác mình là người thừa trong gia đình và xã hội. Điều này dễ dẫn đến xung đột với người thân trong gia đình và mọi người xung quanh.

Ông Lương Anh Tế, Chủ tịch Hội Người cao tuổi tỉnh Hải Dương chia sẻ do tâm lý lứa tuổi nên về già nhiều người càng trở nên khó tính, thường áp đặt suy nghĩ của mình đối với con cháu. Thậm chí có người còn hình thành suy nghĩ hay tủi thân, sợ bị bỏ rơi. Đây chính là mặt hạn chế của người cao tuổi. Ngày xưa, mô hình gia đình “tam đại đồng đường”, “tứ đại đồng đường” rất phổ biến trong xã hội vì nó phù hợp với nếp sống làng quê cùng tập quán canh tác sản xuất nông nghiệp. Bây giờ cùng với sự phát triển của xã hội, đặc biệt sự thay đổi cấu trúc công việc, kinh tế nên mỗi gia đình, mỗi thế hệ cũng cần phải thay đổi để phù hợp.

“Tôi thấy hiện nay, thế hệ trẻ phải đi làm rất bận rộn, cộng với thu nhập tốt nên họ thường xuyên gọi người mang đồ ăn đến nhà để không phải mất thời gian đi mua sắm, nấu nướng. Nhưng nhiều người cao tuổi thấy việc này lại tỏ ra rất bực bội với con cháu. Bởi họ muốn tự tay đi chợ, lựa chọn đồ ăn về nấu nướng để tiết kiệm. Có gia đình mâu thuẫn rất căng thẳng. Từ câu chuyện này, theo tôi, người cao tuổi nên nhìn nhận tất cả sự việc theo sự vận động của xã hội. Mỗi thế hệ, thời thế đã có sự khác nhau. Người cao tuổi chỉ nên khuyên can con cháu giữ gìn gia phong, sống đạo đức, chứ không nên can thiệp quá sâu vào cuộc sống hiện nay”, ông Tế cho biết.

Thời gian qua, Hội Người cao tuổi tỉnh Hải Dương đã triển khai nhiều hoạt động quan tâm, chăm sóc đời sống tinh thần người cao tuổi.

Trong các buổi sinh hoạt hội, người cao tuổi được hỗ trợ, tư vấn về tâm lý, chia sẻ khó khăn trong cuộc sống, giúp họ hài hòa lối sống với con cháu, để vun đắp hạnh phúc gia đình. Tuy nhiên, với những người tuổi cao, không đủ sức khỏe để sinh hoạt hội, không có nhiều sự giao tiếp với bên ngoài, rất cần sự sẻ chia bằng tình yêu thương thực sự của con cháu.

Thực tế hiện nay, ở không ít gia đình, người trẻ dành nhiều thời gian sử dụng máy tính, điện thoại mà hạn chế tiếp xúc với ông bà, bố mẹ. Do đó mối quan hệ với người cao tuổi càng trở nên xa cách, vô tình đẩy tâm lý tuổi già với những thay đổi về tính nết càng trở nên trầm trọng. Vì vậy, bên cạnh việc nâng cao nhận thức cho người cao tuổi thì người trẻ cũng cần phải thay đổi lối sống, hành động. Sự dung hòa từ hai phía mới có thể tạo nên một mối quan hệ tốt đẹp giữa các thành viên, các thế hệ trong gia đình.

NGỌC THANH