Nhiều sai phạm quản lý đất đai trong cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở Đà Nẵng

Lô đất 13-15 Nguyễn Chí Thanh có diện tích 851m2, được Đà Nẵng giao cho Công ty CP Đâu tư phát triển nhà Đà Nẵng thực hiện dự án xây dựng nhà chung cư từ năm 2010, nhưng hiện tại làm bãi đỗ xe và bán hàng ăn

Qua kiểm toán việc quản lý và sử dụng đất trong và sau cổ phần hóa (CPH) tại 9 doanh nghiệp nhà nước (DNNN) giai đoạn 2011-2017 trên địa bàn TP Đà Nẵng, Kiểm toán Nhà nước Khu vực III đã phát hiện nhiều sai phạm trong việc phê duyệt phương án sử dụng đất, xác định giá trị quyền sử dụng đất khi CPH và không tuân thủ pháp luật trong quản lý, sử dụng đất sau khi CPH, gây thất thoát nhiều tỷ đồng.

Hàng loạt sai phạm gây thất thoát

Trong số 9 doanh nghiệp được kiểm toán (có 4 DNNN do địa phương quản lý và 5 DNNN do Trung ương quản lý), trước khi CPH, được nhà nước giao quản lý, sử dụng 84 thửa đất, với tổng diện tích hơn 1,41 triệu m2. Sau khi CPH đến thời điểm kiểm toán tháng 5/2019, những doanh nghiệp này quản lý, sử dụng 81 thửa đất với tổng diện tích gần 1,56 triệu m2, tăng hơn 147,3 ngàn m2 do biến động tăng, giảm diện tích tại 17 thửa đất.

Cụ thể, tại Công ty CP cấp nước Đà Nẵng có 4 thừa đất với diện tích hơn 30.557m2 đã sử dụng và đưa vào phương án sử dụng đất sau CPH, nhưng tại thời điểm lập phương án, hồ sơ pháp lý chưa đảm bảo; tại Công ty CP VLXD-Xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng xây dựng phương án sử dụng với 5 thừa đất, có đề nghị tiếp tục sử dụng đối với 3 thửa đất nhưng không đề nghị rõ hình thức sử dụng đất sau CPH.

Khu đất hơn 4.100m2 tại 16 Lý Thường Kiệt (quận Hải Châu) được giao cho Công ty CP Lương thực Đà Nẵng với giá thấp hơn quy định, gây thất thu cho ngân sách.

Riêng trong việc xác định giá trị quyền sử dụng đất khi CPH các doanh nghiệp, cơ quan kiểm toán xác định, Hội đồng thẩm định giá đất đã tham mưu UBND TP Đà Nẵng ban hành giá trị 10 thửa đất (diện tích 4.923,5m2) để tính vào giá trị doanh nghiệp (Công ty TNHH MTV Dược phẩm Trung ương, Công ty CP Vật liệu xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng, Công ty THHN MTV Cảng Đà Nẵng, Công ty MTV XNK và Phát hành phim Việt Nam…), nhưng không thu thập thông tin từ 3-5 lô đất trống liền kề, hoặc lân cận để định giá.

Đối với thửa đất số 26 Bạch Đằng (diện tích 1.011m2) do Công ty TNHH MTV Cảng Đà Nẵng quản lý và sử dụng, TP Đà Nẵng đã xác định đơn giá giảm 20% trái quy định, áp dụng không đúng hệ số góc và áp dụng đơn giá không đúng tuyến đường đối với phần diện tích sau vệt 25m của thửa đất, làm giảm tiền sử dụng đất xấp xỉ 27 tỷ đồng; thửa đất tại số 79 Quang Trung (diện tích 1.213m2) do Công ty TNHH MTV XNK và Phát hành phim Việt Nam cũng được giảm 5%, tương ứng 2,122 tỷ đồng cũng không có cơ sở, chưa đúng các quy định của pháp luật…

Không những vậy, việc quản lý, sử dụng đất tại các doanh nghiệp sau CPH còn nhiều bất cập, thiếu chặt chẽ về mặt pháp lý, dẫn tới các doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách nhà nước. Một số trường hợp còn sử dụng đất sai mục đích, kém hiệu quả và xảy ra tranh chấp. Đơn cử tại Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng, hồ sơ nhiều thửa đất do công ty này quản lý, sử dụng và nằm trong phương án sử dụng đất đã được UBND TP Đà Nẵng phê duyệt, nhưng đến thời điểm kiểm toán vẫn chưa có đầy đủ cơ sở pháp lý, như chưa có quyết định và hợp đồng cho thuê đất, hoặc hợp đồng cho thuê đất đã hết hiệu lực; tại khu đất hơn 4.100m2 địa chỉ 16 Lý Thường Kiệt (quận Hải Châu) đã được giao cho Công ty CP Lương thực Đà Nẵng với giá thấp hơn quy định đã gây thất thu cho ngân sách.

Ngoài ra, công tác quản lý đất đai tại một loạt các công ty như: Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng, Công ty CP Vật liệu xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng, Công ty CP Dược Trung ương 3, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng… đã vi phạm quy định nhà nước về quản lý đất đai gây thất thoát lớn cho ngân sách Nhà nước.

Kiến nghị Thủ tướng làm rõ trách nhiệm

Với những sai phạm trên, Kiểm toán Nhà nước xác định công tác quản lý đất đai trong quá trình CPH đã làm thiệt hại hơn 8,266 tỷ đồng, trong đó, có gần 2,180 tỉ đồng do xác định giá đất thấp hơn giá do hội đồng thẩm định đề xuất và hơn 6,086 tỉ đồng do giảm 10% số tiền sử dụng đất sai quy định.

Trước những sai phạm trong quản lý đất đai nói trên, Kiểm toán Nhà nước nêu rõ trách nhiệm của lãnh đạo UBND TP Đà Nẵng, Sở TN&MT, Sở Xây dựng, Sở Tài chính và Cục thuế TP Đà Nẵng thời điểm đó, đồng thời đề nghị UBND TP thực hiện rút kinh nghiệm, tiến hành xử lý trách nhiệm tập thể, cả nhân liên quan đến công tác quản lý, để xảy ra các sai sót việc giao đất, chuyển quyền sử dụng đất tại các doanh nghiệp, đồng thời chỉ đạo xử lý đối với các sở ban ngành có liên quan trong việc để sai sót trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn trong giai đoạn kiểm toán nói trên.

Thửa đất số 59 Lê Duẩn (quận Hải Châu) được UBND TP giao cho Công ty CP Đầu tư Phát triển Nhà Đà Nẵng không qua đấu giá và được công ty này bán cho chủ đầu tư khác

Đặc biệt, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP thanh tra làm rõ các nội dung trên để xem xét trách nhiệm cá nhân, tập thể có liên quan trong việc giao đất, chuyển đổi mục đích đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đúng quy định, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chuyển tài sản Nhà nước thành tài sản thuộc công ty CP rồi chuyển nhượng cho tư nhân để thu lợi.

Như tại Công ty CP lương thực Đà Nẵng đã chuyển nhượng lại cho tư nhân đối với 7/8 thửa đất và góp vốn kinh doanh để thành lập pháp nhân mới 1/8 thửa đất, với tổng diện tích 9.940,3m2; tại công ty CP VLXD-Xây lắp và Kinh doanh chuyển nhượng lại cho tư nhân thửa đất số 158 Nguyễn Chí Thanh với diện tích 301,8m2.

Hồ Xuân Mai