Nhiều sai phạm về kinh doanh vàng tại SJC và PNJ

Tổng giám đốc SJC quyết định giá mua, giá bán khi không có quy định...

Theo đó, Thanh tra NHNN chỉ ra nhưng sai phạm của Công ty SJC như sau:

Công ty SJC vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Kết quả xác minh khách hàng cho thấy có dấu hiệu Công ty SJC vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Căn cứ quy định của pháp luật, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định.

Công ty SJC có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật về thuế.

Đáng chú ý, mặc dù chưa có cơ sở xác định mức tăng giá trong giai đoạn từ ngày 2/10/2023 đến ngày 15/4/2024 là bất hợp lý, tuy nhiên, tại Công ty SJC, giá mua, giá bán vàng do Tổng giám đốc Công ty SJC quyết định và chỉ đạo trực tiếp giá mua, giá bán khi không có quy định, quy trình nội bộ về các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể trong cơ chế xác định giá mua, giá bán vàng, không phân tách trách nhiệm của các bộ phận có liên quan trong quá trình tham mưu xác định giá. Như vậy, việc quyết định giá mua, giá bán vàng do 1 cá nhân là Tổng giám đốc quyết định khi không có các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể dẫn đến rủi ro trong việc xác định giá ảnh hưởng đến hoạt động của Công ty SJC cũng như thị trường vàng do Công ty SJC chiếm thị phần tương đối lớn.

Về việc chấp hành quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền, Công ty SJC vi phạm một số quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền, cụ thể như: Ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ theo quy định; không có hệ thống quản lý rủi ro để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị; không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện kiểm toán nội bộ về phòng, chống rửa tiền theo quy định; không đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống rửa tiền theo quy định; không thực hiện đánh giá, không cập nhật kết quả đánh giá rủi ro rửa tiền; chưa quy định cụ thể tần suất cập nhật thông tin khách hàng; chưa có quy định về phân cấp trách nhiệm nhận biết khách hàng.

Công ty SJC chưa thu thập đủ các tài liệu, dữ liệu để xác minh thông tin nhận biết khách hàng là tổ chức; quy định các biện pháp áp dụng tương ứng với mức độ rủi ro về rửa tiền chưa đầy đủ theo quy định; chưa quy định thời hạn áp dụng biện pháp trì hoãn giao dịch theo quy định; chưa có quy định hướng dẫn về cách thức giao tiếp với khách hàng thực hiện giao dịch đáng ngờ theo quy định.

Về việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế: Công ty SJC vi phạm về lập hoặc thay thế và phát hành một số hóa đơn bán hàng nhưng không có mã của cơ quan thuế; về chưa thực hiện các thủ tục xử lý hóa đơn sai sót đối với một số hóa đơn; về hạch toán khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho vào giá vốn hàng bán dẫn đến thiếu thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp, làm giảm thuê thu nhập doanh nghiệp của Công ty, không ghi đầy đủ thông tin hoặc thông tin có thể chưa chính xác về số CMTND/CCCD của một số khách hàng trên Bảng kê 01/TNDN.

Về nguyên nhân, Thanh tra NHNN cho rằng, người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo, nhân viên Công ty SJC chưa nghiêm túc chấp hành một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền và hạch toán kế toán, lập và sử dụng chứng từ kế toán, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.

Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại Công ty SJC sang Bộ Công an để xác minh điều tra, xử lý.

Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty SJC về các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng và hoạt động phòng, chống rửa tiền, với tổng số tiền phạt là 2,14 tỷ đồng.

Thanh tra NHNN yêu cầu Công ty SJC chấn chỉnh trong việc chấp hành chưa nghiêm túc quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót nêu tại phần kết quả kiểm tra, xác minh.

Yêu cầu Công ty SJC chấm dứt ngay hành vi vi phạm hành chính về chấp hành chế độ thông tin báo cáo; nghiêm túc chấp hành đúng chế độ thông tin báo cáo và số liệu báo cáo NHNN trong hoạt động kinh doanh vàng.

Yêu cầu Công ty SJC chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính về hoạt động phòng, chống rửa tiền; nghiêm túc chấp hành các quy định liên quan đến hoạt động phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt; kịp thời khắc phục, chỉnh sửa các vi phạm, thiếu sót nêu tại phần kết quả kiểm tra, xác minh.

Yêu cầu Công ty SJC nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật về thuế; kịp thời khắc phục, chỉnh sửa các vi phạm, thiếu sót nêu tại phần kết quả kiểm tra, xác minh.

Yêu cầu Công ty SJC ban hành quy định trong việc xác định giá mua, bán vàng hàng ngày (xây dựng các tiêu chí, phương pháp, thẩm quyền xác định giá...) đảm bảo phù hợp với thực tế hoạt động của Công ty và quy định của pháp luật có liên quan.

PNJ vi phạm về thuế, hóa đơn, chứng từ

Thanh tra chuyển hồ sơ PNJ sang Bộ Công an điều tra.

Cùng ngày, Thanh tra NHNN cũng ban hành kết luận thanh tra tại CTCP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ; HoSE: PNJ) và chỉ ra một số sai phạm của PNJ.

Cụ thể, thứ nhất việc chấp hành chính sách pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng: PNJ vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh; có dấu hiệu vi phạm về nhãn hàng hóa theo quy định đối với sản phẩm vàng trang sức, mỹ nghệ...

Kết quả xác minh cho thấy có dấu hiệu PNJ vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Căn cứ quy định của pháp luật, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định.

Thứ hai, việc chấp hành quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền: PNJ vi phạm các quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền, cụ thể: Ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ theo quy định; không phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro; báo cáo không đủ nội dung theo quy định của pháp luật; không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện kiểm toán nội bộ về phòng, chống rửa tiền theo quy định; chưa có quy định về việc phong tỏa tài khoản, niêm phong, phong tỏa hoặc tạm giữ tài sản; chưa có hướng dẫn cụ thể để thực hiện đánh giá rủi ro về rửa tiền; chưa quy định thẩm quyền phê duyệt báo cáo; hình thức phổ biến báo cáo trong toàn hệ thống; chưa có quy định về các trường hợp nhận biết khách hàng; chưa quy định cụ thể về tần suất cập nhật thông tin nhận biết khách hàng; chưa có quy định về thu thập thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi, mục đích và bản chất của mối quan hệ kinh doanh của khách hàng với đối tượng báo cáo; PNJ có thực hiện nhận biết khách hàng, lưu giữ thông tin nhận biết khách hàng nhưng không đầy đủ theo quy định của pháp luật.

Thứ ba, việc chấp hành quy định của pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế: PNJ vi phạm về lập hóa đơn bán hàng không đúng thời điểm đối với một số hóa đơn; một số giao dịch thiếu thông tin hoặc có thể không phải thông tin số CMND/CCCD của khách hàng trên Bảng kê 01/TNDN…

Về biện pháp xử lý, ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại PNJ sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.

Đồng thời, Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với PNJ về các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng và hoạt động phòng, chống rửa tiền với tổng số tiền phạt là hơn 1,3 tỷ đồng.

NHNN cũng kiến nghị công ty chấn chỉnh, chấm dứt các hành vi vi phạm, đồng thời khẩn trương khắc phục các thiếu sót để đảm bảo tuân thủ pháp luật. Bên cạnh đó, NHNN đề nghị các bộ, ngành liên quan hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Hà An