Nhiều thách thức khi liên thông kết quả xét nghiệm toàn quốc

Từ năm 2025, theo Quyết định số 316/QĐ-TTg, tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc sẽ liên thông kết quả xét nghiệm, giúp người bệnh tiết kiệm chi phí và thời gian, đồng thời nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh. Đây là bước tiến quan trọng trong chuyển đổi số y tế, góp phần giảm chi phí lên tới hàng trăm tỷ đồng mỗi năm.

Tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng nhờ liên thông kết quả

Theo Bộ Y tế, chỉ cần giảm 1% số lượt xét nghiệm trùng lặp, mỗi năm sẽ có khoảng 4,75 triệu lượt xét nghiệm không cần thực hiện lại. Với mức giá trung bình khoảng 50.000 đồng cho mỗi xét nghiệm, việc các bệnh viện công nhận kết quả xét nghiệm của nhau giúp tiết kiệm hơn 237 tỷ đồng mỗi năm.

Hiện mới có khoảng 10% phòng xét nghiệm được chuẩn hóa, đây là rào cản lớn cho việc liên thông kết quả.

Ông Trần Văn M. (70 tuổi, Quảng Ninh) từng nội soi dạ dày tại Bệnh viện Đa khoa Quảng Ninh và được chẩn đoán viêm loét hang vị, trào ngược dạ dày độ 1. Khi lên Bệnh viện Việt Đức khám chuyên sâu, ông chỉ cần mở app trên điện thoại cung cấp kết quả nội soi và sinh thiết đã làm tại bệnh viện tuyến dưới, không phải làm lại xét nghiệm.

Tương tự, bà Phạm Thị Nh. (60 tuổi, Vĩnh Phúc) đến Bệnh viện E khám xương khớp cũng được dùng lại kết quả xét nghiệm máu và chụp X-quang tại bệnh viện tuyến dưới, tiết kiệm chi phí không nhỏ.

PGS-TS. Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Bệnh viện tiếp nhận và sử dụng kết quả xét nghiệm, chụp chiếu của bệnh viện tuyến dưới hoặc tuyến trên miễn sao còn trong thời hạn lâm sàng và phù hợp với yêu cầu chuyên môn. Việc này giúp tiết kiệm chi phí cho bệnh nhân và hỗ trợ chuyên môn giữa các bệnh viện.

Tuy nhiên, việc liên thông kết quả xét nghiệm chưa được triển khai đồng bộ tại tất cả các cơ sở y tế. Ông Trần Sỹ Hòa (Quảng Ninh) chia sẻ, dù đã làm chụp X-quang tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, nhưng khi chuyển sang bệnh viện khác trong tỉnh hoặc lên tuyến trung ương, ông vẫn phải chụp lại nhiều lần, tốn kém chi phí và mất thời gian.

TS. Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) cho biết, từ năm 2018 đã bắt đầu liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện hạng đặc biệt và hạng I, năm 2020 mở rộng liên thông trong cùng địa bàn tỉnh, thành phố, và đến năm 2025 sẽ thực hiện liên thông trên toàn quốc. Tuy nhiên, hiện mới có khoảng 10% phòng xét nghiệm được chuẩn hóa, đây là rào cản lớn cho việc liên thông kết quả.

Đẩy mạnh chuyển đổi số để hoàn thiện liên thông

Để thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện, Bộ Y tế sẽ đẩy nhanh tiến độ chuẩn hóa các phòng xét nghiệm trong thời gian tới. Đồng thời, việc liên thông dữ liệu y tế cũng sẽ thuận lợi hơn khi 100% cơ sở y tế đồng bộ hồ sơ bệnh án điện tử.

Theo số liệu của Bộ Y tế, hiện mới có 2 địa phương hoàn thành triển khai hồ sơ bệnh án điện tử tại 100% bệnh viện công là Phú Thọ và Bắc Ninh. Nhiều địa phương khác như Thái Nguyên, Hà Nội, Thanh Hóa, Quảng Ninh, Nghệ An đã xây dựng kế hoạch chi tiết để hoàn thành triển khai trước ngày 30/9/2025 theo chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.

Đến nay, cả nước có 165 cơ sở khám chữa bệnh sử dụng hoàn toàn bệnh án điện tử, không dùng bệnh án giấy. Trong đó, Quảng Ninh dẫn đầu với 22 cơ sở, tiếp theo là Hà Nội 21 cơ sở, Phú Thọ 19 cơ sở, TP.HCM và Nghệ An cùng 13 cơ sở. Tuy nhiên, vẫn còn 33 địa phương chưa có cơ sở y tế nào triển khai hồ sơ bệnh án điện tử.

Ông Nguyễn Ngô Quang cho biết thêm, những khó khăn chủ yếu khi triển khai hồ sơ bệnh án điện tử là do quy trình chuyển đổi số tại mỗi đơn vị còn phức tạp; hành lang pháp lý về đầu tư, thuê ứng dụng công nghệ thông tin chưa hoàn chỉnh; cơ chế tài chính chưa đầy đủ; bên cạnh đó, thiếu hụt và yếu kém về nhân lực công nghệ thông tin cũng là trở ngại lớn.

Nói thêm về điều này TS. Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế nhấn mạnh, bệnh án điện tử không chỉ giúp tiết kiệm chi phí cho người bệnh mà còn nâng cao hiệu quả chuyên môn, bởi bác sỹ dễ dàng tiếp cận lịch sử khám chữa bệnh của bệnh nhân để điều trị chính xác, cá thể hóa.

Ngoài ra, dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ được ứng dụng trong chẩn đoán, dự báo và xây dựng phác đồ điều trị cá thể hóa, mở ra kỷ nguyên mới cho y tế thông minh.

Còn theo PGS.TS Phạm Quý Tường, Chủ tịch Hội Tin học Y tế Việt Nam, việc đầu tư hệ thống bệnh án điện tử còn gặp nhiều khó khăn do hạn chế về tài chính, hạ tầng công nghệ và nhân lực. Các bệnh viện tự chủ tài chính rất cần cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước để thực hiện chuyển đổi số hiệu quả.

Thứ trưởng Bộ Y tế, GS-TS. Trần Văn Thuấn thừa nhận, mặc dù nhiều khó khăn tồn tại như quá tải bệnh viện tuyến trên, thiếu nhân lực y tế ở vùng sâu, vùng xa, nhưng Bộ Y tế đang đẩy mạnh đổi mới quản trị, ứng dụng công nghệ số để xây dựng hệ thống y tế hiện đại, hiệu quả và công bằng.

D.Ngân