Nhiều trẻ hôn mê vì viêm não Nhật Bản, bác sĩ chỉ cách phòng bệnh hiệu quả

PGS.TS. Bùi Vũ Huy tư vấn cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản, phòng bệnh mùa hè.

Anh Hoàng Văn B. (Hà Nam) đang chăm sóc con gái 15 tuổi mắc VNNB tại khoa Nhi, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, hôm nay đã là ngày thứ 4 con anh điều trị tại đây, sức khỏe đã tốt hơn rất nhiều. Trước đó, gia đình rất lo lắng vì thấy cháu sốt mãi không dứt, dùng thuốc hạ sốt cũng không giảm. Sau khi điều trị ở bệnh viện tỉnh được 3 ngày, cháu được chuyển lên BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương để tiếp tục điều trị. Một ngày sau khi nhập viện, cháu đã hết sốt, đáp ứng thuốc, sức khỏe dần ổn định.

Theo lời kể của anh B, con anh đã được tiêm vắc xin phòng bệnh VNNB lúc 5 tuổi nhưng do thấy cháu bị sốt nên gia đình đã không cho con đi tiêm tiếp mũi thứ hai.

PGS.TS. Bùi Vũ Huy – Nguyên Trưởng Khoa Nhi, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Giảng viên cao cấp Bộ môn Truyền nhiễm, Đại học Y Hà Nội cảnh báo, tình trạng trẻ tiêm thiếu mũi hoặc không được tiêm vắc xin phòng VNNB vẫn diễn ra. Trong khi đó, đây là biện pháp phòng bệnh quan trọng và hiệu quả nhất.

Chính vì vậy, để chủ động phòng bệnh VNNB nói riêng và các loại bệnh khác nói chung, cần tiêm đầy đủ các loại vắc xin để đảm bảo đủ lượng kháng thể để bảo vệ sức khỏe trước sự tấn công của nhiều loại bệnh khác nhau. Người dân không nên vì một vài trường hợp có tác dụng phụ mà quên đi hiệu quả mà vắc xin mang lại cho loài người.

Hiện, có 2 loại vắc xin để phòng bệnh VNNB gồm vắc xin bất hoạt đang được sử dụng trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng với 3 liều cơ bản:
+ Mũi 1: Tiêm càng sớm càng tốt ngay sau 1 tuổi
+ Mũi 2: Sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần
+ Mũi 3: Sau mũi 2 là 1 năm. Sau đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.

Ngoài ra có vắc xin sống giảm động lực thì chỉ cần tiêm 2 mũi không cần nhắc lại:
+ Mũi 1: Tiêm lúc trẻ được 9 tháng
+ Mũi 2: Tiêm sau 1 năm.

Chú ý dấu hiệu bất thường, điều trị sớm tránh di chứng

Ngoài con anh B., tại Khoa Nhi, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương cũng tiếp nhận nhiều trẻ khác từ tuyến dưới chuyển lên đều trong tình trạng nặng, trẻ sốt cao đột ngột, đau đầu, nôn, co giật và hôn mê.

“Hiện, cả 3 bệnh nhân VNNB điều trị tại BV đã tỉnh táo, sức khỏe hồi phục tốt. Cho đến nay bệnh VNNB vẫn chưa có thuốc kháng virus, nên các bác sĩ chủ yếu điều trị triệu chứng. Chính vì thế, bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm thì hiệu quả điều trị càng cao.

Việc chẩn đoán bệnh nhân viêm não không khó khăn nhưng trong cộng đồng mỗi người cần tự theo dõi sức khỏe khi có các dấu hiệu như: sốt bất thường, ho tăng, nôn khan, đau đầu tăng dần... đặc biệt khi người bệnh bị sốt cao, co giật, hôn mê – 3 dấu hiệu điển hình của viêm não, gia đình cần đưa người bệnh tới ngay các cơ sở y tế để thăm khám, kịp thời điều trị bệnh"- PGS. Huy nói.

Nhân viên y tế chăm sóc cho bệnh nhi.

Chuyên gia Nhi khoa cũng khuyến cáo phụ huynh không nên chủ quan, vì thực tế bệnh cảnh của viêm não có nhiều thể khác nhau, có trường hợp chỉ sốt, nói lẫn nhưng cũng có trường hợp bệnh nhân bị viêm não ác tính – trong 24h bệnh nhân bị co giật, hôn mê và ngừng thở, thậm chí thở máy không hiệu quả do não đã hoại tử, chết não.

"Đó là chưa kể, việc điều trị cho bệnh nhân nặng, co giật, hôn mê, phải thở máy… rất khó khăn. Một bệnh nhân thở máy trung bình mất khoảng 10 ngày, phải có 2-3 điều dưỡng túc trực thay phiên chăm sóc liên tục trong 24/24h. Ngay cả khi bệnh nhân đã ổn định, việc khắc phục những di chứng để lại không hề đơn giản. Sau hôn mê, bệnh nhi không thể ăn uống bình thường nên phải tập cho các cháu ăn sonde, luyện tập ăn bình thường trở lại, tập phục hồi chức năng... mất nhiều thời gian và tốn kém"- PGS. Huy chia sẻ.

Di chứng nặng nề nhất của trẻ khi mắc VNNB đó là ảnh hưởng đến vận động và thần kinh, hoặc hô hấp. Có những trẻ bị biến chứng rất nặng, mất ý thức hoàn toàn hoặc có trẻ ý thức vẫn nhận biết được nhưng lại không thể vận động được.

Theo các bác sĩ, tỉ lệ tử vong chung của VNNB là 30%, tại BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương, tỉ lệ này khoảng 9-10%, tuy nhiên các bác sĩ đã nỗ lực dùng mọi biện pháp điều trị để giảm tử vong và trong nhiều năm qua đã không xảy ra trường hợp nào tử vong vì VNNB tại viện.

Chu trình lây truyền của vi rút viêm não Nhật Bản.

Để phòng bệnh VNNB, bác sĩ tư vấn người dân cần chủ động tiêm vắc xin. Ngoài ra, mỗi người cần phải có kế hoạch phòng bệnh theo nguyên tắc nâng cao sức khỏe, ăn uống sinh hoạt đầy đủ, khám sức khỏe định kỳ, đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường.

Người dân cũng cần chú ý tới việc ăn uống hàng ngày, tránh bị ngộ độc thực phẩm, nên rửa tay thường xuyên để hình thành thói quen; đồng thời, thường xuyên cập nhật thông tin, hướng dẫn của Bộ Y tế về các loại bệnh truyền nhiễm có nguy cơ bùng phát (như sốt xuất huyết, viêm não...).

Vệ sinh môi trường sạch sẽ, định kỳ dọn dẹp nhà ở, làm sạch chuồng gia súc để hạn chế nơi trú đậu của muỗi. Nếu có thể, nên dời chuồng gia súc ra xa nhà, xa nơi vui chơi sinh hoạt của trẻ em, loại bỏ các ổ bọ gậy, bãi nước tồn đọng. Nên cho trẻ ngủ mùng để tránh muỗi đốt, thường xuyên sử dụng các biện pháp để phòng chống và tiêu diệt muỗi trong các hộ gia đình.

Dương Hải