Nhiều tỷ đồng đã 'rớt' khỏi ngân sách khi cổ phần hóa 9 doanh nghiệp tại Đà Nẵng

Trong đó, có gần 2,180 tỷ đồng do xác định giá đất thấp hơn giá do hội đồng thẩm định đề xuất và hơn 6,086 tỷ đồng do giảm 10% số tiền sử dụng đất sai quy định.

Trong số 9 doanh nghiệp (DN) được kiểm toán (có 4 DNNN do địa phương quản lý và 5 DNNN Trung ương quản lý), trước khi CPH, được nhà nước giao quản lý, sử dụng 84 thửa đất, với tổng diện tích hơn 1,41 triệu m2. Sau khi CPH đến thời điểm kiểm toán tháng 5/2019, những DN này quản lý, sử dụng 81 thửa đất với tổng diện tích gần 1,56 triệu m2, tăng hơn 147 ngàn m2 do biến động tăng, giảm diện tích tại 14 thửa đất.

Ngoài những sai phạm liên quan đến việc giao đất, thẩm định giá trị đất đai liên quan đến Công ty CP Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng do Nguyễn Quang Trung (biệt danh “Trung lửa”) làm Tổng Giám đốc mà Báo CAND đã thông tin ngày 9/12, kết quả kiểm toán cho thấy hàng loạt sai phạm tại nhiều DN còn lại trong việc xây dựng phương án và phê duyệt phương án sử dụng đất khi CPH.

Theo cơ quan Kiểm toán, Hội đồng thẩm định giá đất cũng đã tham mưu UBND TP Đà Nẵng ban hành giá trị 10 thửa đất (diện tích 4.923,5m2) để tính vào giá trị DN (Công ty TNHH MTV Dược phẩm Trung ương, Công ty CP Vật liệu xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng, Công ty THHN MTV Cảng Đà Nẵng, Công ty MTV XNK và Phát hành phim Việt Nam…), nhưng không thu thập thông tin từ 3-5 lô đất trống liền kề, hoặc lân cận để định giá. Đối với thửa đất số 26 Bạch Đằng (diện tích 1.011m2) do Công ty TNHH MTV Cảng Đà Nẵng quản lý và sử dụng, TP Đà Nẵng đã xác định đơn giá giảm 20% trái quy định, đồng thời áp dụng không đúng hệ số góc và áp dụng đơn giá không đúng tuyến đường đối với phần diện tích sau vệt 25m của thửa đất, làm giảm tiền sử dụng đất xấp xỉ 27 tỷ đồng. Thửa đất tại số 79 Quang Trung (diện tích 1.213m2) do Công ty TNHH MTV XNK và Phát hành phim Việt Nam cũng được giảm 5%, tương ứng 2,122 tỷ đồng cũng không có cơ sở, chưa đúng các quy định của pháp luật…

Không những vậy, việc quản lý, sử dụng đất tại các DN sau CPH còn nhiều bất cập, thiếu chặt chẽ về mặt pháp lý, dẫn tới các DN chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách nhà nước. Một số trường hợp còn sử dụng đất sai mục đích, kém hiệu quả và xảy ra tranh chấp. Đơn cử tại Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng, hồ sơ nhiều thửa đất do công ty này quản lý, sử dụng và nằm trong phương án sử dụng đất đã được UBND TP Đà Nẵng phê duyệt, nhưng đến thời điểm kiểm toán vẫn chưa có đầy đủ cơ sở pháp lý như chưa có quyết định và hợp đồng cho thuê đất hoặc hợp đồng cho thuê đất đã hết hiệu lực tại 9 thửa đất (tổng diện tích hơn 27.400m2), ký hợp đồng cho thuê đất tại nhà máy nước Cầu Đỏ thiếu 12.800m2 so với diện tích thực tế mà Công ty thuê để sử dụng.

Khu đất hơn 4.100m2 tại 16 Lý Thường Kiệt, quận Hải Châu đã được giao cho Công ty CP Lương thực Đà Nẵng với giá thấp hơn quy định, gây thất thu cho ngân sách.

Tại Công ty CP Đô thị Đà Nẵng, việc theo dõi tình hình quản lý, sử dụng đất đai của Công ty chưa chặt chẽ, một số trường hợp không sử dụng đất để hoang hóa kéo dài nhưng Công ty không hoàn trả nhà nước; có 3 thửa đất (1.327m2) sử dụng không đúng mục đích được giao; 2 thửa đất (23.433m2) không khai thác hết diện tích được giao; 3 thửa đất (91.700m2) giao cho Công ty nhưng chưa giải phóng mặt bằng và bàn giao nên Công ty chưa đưa vào khai thác, sử dụng. Tại Công ty CP Vật liệu xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng, lô đất trụ sở công ty này tại số 158 Nguyễn Chí Thanh thuộc đối tượng phải chuyển sang hình thức thuê đất có thời hạn theo quy định tại khoản 6, Điều 1, Nghị định 189/2013/NĐ-CP, nhưng Ban chỉ đạo CPH vẫn xác định giá trị thửa đất theo giá đất ở đô thị có thời hạn sử dụng lâu dài để giao cho DN. Sau đó, Công ty đã chuyển nhượng cho 2 cá nhân để xây khách sạn, không thực hiện đúng với phương án sử dụng đất đã được UBND TP phê duyệt.

Tại Công ty CP Dược Trung ương 3, mặc dù UND TP Đà Nẵng không đồng ý phương án sử dụng thửa đất số 80 Trần Phú (diện tích 157,5m2) để hợp tác kinh doanh dịch vụ khách sạn do không phù hợp với ngành nghề kinh doanh của Công ty. Tuy nhiên, thay vì tham mưu UBND TP Đà Nẵng xem xét thu hồi đất, Sở TM&MT TP Đà Nẵng lại tham mưu cho phép gia hạn thời gian thuê đất với mục đích làm văn phòng công ty và văn phòng cho thuê, sau đó tiếp tục tham mưu cho DN chuyển từ hình thức thuê trả tiền hàng năm sang thuê đất trả tiền một lần và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sau khi nắm được "sổ hồng" trong tay, Công ty CP Dược Trung ương 3 đã chuyển nhượng cho một cá nhân khác để thu lợi 4,5 tỷ đồng.

Tại Công ty CP Lương thực Đà Nẵng, sau CPH, UBND TP Đà Nẵng đã cho chuyển từ đất thuê sản xuất kinh doanh sang giao đất có thu tiền sử dụng đất, đồng thời cho chuyển mục đích sử dụng đất ở đối với 8 thửa đất (7.940m2) với thời hạn sử dụng đất lâu dài dù không thuộc trường hợp được giao đất ở lâu dài và không đúng thời hạn giao đất theo quy định của Luật Đất đai. Việc xác định giá trị quyền sử dụng đất thiếu căn cứ, không đúng trình tự thủ tục, gây thiệt hại lớn cho nhà nước. Ngay sau đó, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng đã chuyển nhượng 7 lô đất cho cá nhân và sử dụng lô đất còn lại tại 95 Lê Lợi góp vốn hình thành pháp nhân mới là Công ty CP BĐS Chiến Thắng Việt Nam với giá trị chênh lệch của riêng lô đất này so với tiền sử dụng đất do UBND TP Đà Nẵng phê duyệt là hơn 9,3 tỷ đồng.

Đối với lô đất số 35 Cao Thắng (290m2), tuy được UBND TP giao và được định giá thu tiền chuyển quyền sử dụng đất thấp hơn 2,17 tỷ đồng so với mức giá của Hội đồng thẩm định giá để xây dựng, kinh doanh ký túc xá sinh viên, nhưng sau đó công ty này đã tự ý chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản trên đất cho Công ty CP Xuân Việt sử dụng vào mục đích khác để thu lợi... Sai phạm nghiêm trọng, gây thất thoát lớn nhất cho ngân sách nhà nước liên quan đến việc xác định giá trị quyền sử dụng đất khi CPH doanh nghiệp. UBND TP Đà Nẵng đã giải quyết giảm 10% tiền sử dụng đất nếu nộp tiền trong thời hạn 30 ngày, hoặc 60 ngày kể từ ngày ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất hoặc giao đất, không đúng quy định của Luật Đất đai.

Trao đổi với Báo CAND ngày 22/12, ông Tô Văn Hùng, Giám đốc Sở TN&MT TP Đà Nẵng cho biết, sau khi có báo cáo của Kiểm toán Nhà nước Khu vực III về việc quản lý, sử dụng đất đai trong và sau quá trình CPH một số DNNN trên địa bàn TP giai đoạn 2011-2017, Sở TN&MT cùng Sở Tài chính đã tham mưu UBND TP Đà Nẵng triển khai kế hoạch thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước. Kết quả đến nay đã thu hồi về ngân sách số tiền hơn 5,855 tỷ đồng/8,266 tỷ đồng phải thu hồi.

Liên quan đến những sai phạm về quản lý, sử dụng đất đai trong quá trình CPH một số DN tại Đà Nẵng, Kiểm toán Nhà nước Khu vực III nêu rõ trách nhiệm của lãnh đạo UBND TP Đà Nẵng, Sở TN&MT, Sở Xây dựng, Sở Tài chính và Cục thuế TP Đà Nẵng thời điểm đó. Nhưng ngoài việc khởi tố, bắt tạm giam đối với “Trung lửa” (Nguyễn Quang Trung, Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng) vào ngày 7/12, đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có cán bộ, hoặc lãnh đạo DN nào khác chịu trách nhiệm trước pháp luật về hậu quả và thiệt hại đã gây ra.