Nhiều vướng mắc trong thi hành án các vụ kinh tế, tham nhũng tại TP.HCM

Hôm qua (26-5), Cục THADS TP.HCM tổ chức hội nghị sơ kết công tác THADS, theo dõi THA hành chính 6 tháng đầu năm 2025.

Theo báo cáo 6 tháng đầu năm, về thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế: có 503 việc, ủy thác 7 vụ. Cục đã thi hành xong số tiền hơn 6.901 tỉ đồng.

Có 42 việc thuộc diện Ban chỉ đạo TW về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo. Cục THADS TP.HCM đã thụ lý thi hành vụ án vi phạm quy định về đấu thầu, lợi dụng chức vụ, quyền hạn xảy ra tại Sở KH-ĐT TP, Trung tâm Công nghệ Sinh học TP.HCM và Công ty AIC.

Đơn vị đã thi hành xong phần ủy thác từ Cục THADS TP Hà Nội đối với vụ án của ông Đinh La Thăng, trong vụ góp vốn 800 tỉ đồng của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam vào Ngân hàng Thương mại cổ phần Đại Dương.

Số tiền thu được sau khi phát mãi tài sản chưa cao

Theo tham luận của đại diện Phòng nghiệp vụ 2 - Cục THADS TP, số tiền THA trong các vụ án tham nhũng, kinh tế chiếm tỉ lệ tương đối lớn (53,32% của toàn TP). Kết quả thu hồi tài sản trong các vụ án này sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả chung của công tác THADS TP.

Các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo TW về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo có số lượng bị cáo, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan nhiều với số tài sản bị chiếm đoạt lớn. Tuy nhiên, tài sản duy trì kê biên, phong tỏa, tạm giữ... để đảm bảo THA không nhiều và số tiền thu được sau khi phát mãi tài sản chưa cao.

Đại diện Phòng nghiệp vụ 2 - Cục THADS TP trình bày tham luận liên quan thi hành án kinh tế, tham nhũng tại hội nghị. Ảnh: THUẬN VĂN

Khi xử lý phát mãi tài sản, nhiều trường hợp tính pháp lý, diện tích, hiện trạng thực tế của tài sản tại thời điểm THA không giống như CQĐT kê biên trong giai đoạn điều tra. Cơ quan THA phải xác minh tình trạng pháp lý, đo vẽ lại hiện trạng tài sản trước khi kê biên tài sản. Điển hình như khi THA vụ Huỳnh Công Thiện, Trần Phương Bình, Hứa Thị Phấn - dự án Bệnh viện Phú Mỹ…

Một số vụ việc, cơ quan THA truy tìm, xác minh được tài sản THA của đương sự nhưng sau đó đương sự làm đơn khởi kiện tranh chấp tài sản chung. Như vụ Trần Phương Bình - Giai đoạn 1, qua xác minh cơ quan THA đã truy tìm được 7 tài sản, thì 5 tài sản đương sự tranh chấp.

Tình trạng pháp lý của tài sản chưa đảm bảo, khi các dự án hiện chưa hoàn chỉnh thủ tục pháp lý. Như trong vụ Hứa Thị Phấn - Giai đoạn 1, dự án Bệnh viện Phú Mỹ chưa có quyết định chủ trương đầu tư hay giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, dự án đầu tư xây dựng được phê duyệt và chưa có quyết định giao đất của UBND TP.

Một số tài sản là quyền sử dụng đất chung ranh, liền kề trong các vụ án tham nhũng, kinh tế như vụ Hứa Thị Phấn - Giai đoạn 2, Cục đã mất nhiều thời gian để lựa chọn phương thức bán đấu giá gộp hoặc bán riêng từng thửa để bảo đảm THA.

Hiện nay, Cục đang tổ chức THA vụ Vạn Thịnh Phát - Giai đoạn 1 với số tiền phải THA lên đến hàng trăm ngàn tỉ đồng, hơn 1.000 tài sản phải xử lý. Đối với vụ Vạn Thịnh Phát - Giai đoạn 2 có hơn 42.000 trái chủ với số tiền phải thu hồi hơn 400.000 tỉ đồng cùng hàng ngàn tài sản đang kê biên.

Nhiều vướng mắc khi thi hành án kinh tế, tham nhũng

Đại diện Phòng nghiệp vụ 2 cho biết thêm, việc điều tra, xử lý hành vi tham nhũng, tiêu cực đều cùng phương châm "xử lý một vụ cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực và thu hồi tối đa tài sản bị chiếm đoạt".

Kết quả thu hồi tài sản chưa đạt như mong muốn bởi tài sản được tòa tuyên kê biên đảm bảo THA chưa được CQĐT làm rõ về tính pháp lý khi kê biên, việc giải thích bản án của tòa còn kéo dài...

Hiện Cục THADS TP đang thụ lý thi hành nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng, trong đó có vụ Vạn Thịnh Phát. Ảnh: THUẬN VĂN

Đối tượng phạm tội là người có chức vụ, quyền hạn; có trình độ học vấn, am hiểu pháp luật, đã chuyển tài sản chung thành tài riêng của một nhóm người liên quan, cất giấu tài sản ở nước ngoài... dẫn đến khó thu hồi tài sản, như vụ Huỳnh Thị Huyền Như, Dương Thanh Cường.

Nhiều đối tượng đã tẩu tán tài sản; tài sản kê biên để đảm bảo THA ít nhưng số tiền phải thi hành rất lớn. Lấy ví dụ: Vụ Huỳnh Thị Huyền Như nghĩa vụ phải thi hành của Nguyễn Thị Lành là 9.028 tỉ đồng, qua xử lý tài sản đảm bảo chỉ mới thu hồi được 10 tỉ đồng, còn lại số tiền 9.018 tỉ đồng được xếp vào loại chưa có điều kiện THA...

Công tác xác minh chủ sở hữu tài sản là nhà, đất còn phụ thuộc rất nhiều vào Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai hay Phòng TNMT. Trong giai đoạn điều tra, việc xác minh tài sản của người phạm tội đến tận cùng chưa chú ý để xử lý tài sản...

SONG MAI