Nhiều ý kiến đóng góp hoàn thiện Dự thảo Luật Thương mại điện tử

Tập trung góp ý nhiều nội dung cốt lõi dự thảo Luật

Bộ Công Thương vừa phối hợp với Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tổ chức Hội thảo lấy ý kiến về Dự án Luật Thương mại điện tử, tại TP. Hồ Chí Minh. Đây là bước chuẩn bị quan trọng nhằm hoàn thiện dự thảo luật trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp tháng 9/2025 và trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10, dự kiến vào cuối năm nay.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng và ông Nguyễn Ngọc Bảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội chủ trì phiên trao đổi, thảo luận tại hội thảo. Ảnh: Minh Khuê.

Trong khuôn khổ hội thảo, tại phiên thảo luận chuyên sâu đã diễn ra với sự tham gia của đông đảo đại biểu đến từ các cơ quan quản lý, chuyên gia pháp lý, doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng. Các đại biểu đã tập trung phân tích, góp ý nhiều nội dung cốt lõi nhằm hoàn thiện dự thảo Luật trước khi trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tới.

Một trong những nội dung được thảo luận là việc xác định rõ phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và kết cấu của dự thảo Luật, cũng như mối quan hệ giữa Luật Thương mại điện tử và các luật hiện hành như Bộ luật Dân sự, Luật Thương mại, Luật Giao dịch điện tử, Luật Công nghệ thông tin, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Đầu tư, Luật An toàn thông tin mạng... Các đại biểu cho rằng, việc làm rõ nguyên tắc áp dụng pháp luật là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống pháp luật trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển nhanh chóng và ngày càng đa dạng.

Đai biểu tham dự hội thảo. Ảnh: Minh Khuê.

Vấn đề phân loại nền tảng thương mại điện tử được đề cập nhiều, khi đại biểu đề nghị quy định rõ trách nhiệm của các nền tảng như sàn giao dịch, mạng xã hội có yếu tố thương mại, hay nền tảng tích hợp đa dịch vụ. Các đại biểu cũng đề xuất phải xác định trách nhiệm liên đới giữa người bán, nền tảng và bên cung cấp dịch vụ khi phát sinh tranh chấp, đặc biệt liên quan đến chất lượng hàng hóa và quyền lợi người tiêu dùng.

Ngoài ra, nhiều ý kiến đề xuất các chính sách thúc đẩy thương mại điện tử phát triển bền vững, phù hợp với định hướng chuyển đổi số quốc gia, gắn với các mục tiêu xanh hóa, bảo vệ môi trường, bảo vệ dữ liệu cá nhân và khuyến khích mô hình kinh doanh đổi mới sáng tạo trên nền tảng số.

Đồng thời, đề nghị làm rõ phân công, phân cấp và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực thương mại điện tử vốn là lĩnh vực có tính chất liên ngành, phức tạp và thay đổi nhanh. Các quy định trong dự thảo Luật cần đảm bảo sự thống nhất trong quản lý, đồng thời linh hoạt để thích ứng với sự phát triển công nghệ và mô hình kinh doanh mới.

Ông Phan Mạnh Hà - Giám đốc đối ngoại Shopee đóng góp ý kiến tại hội thảo. Ảnh: Minh Khuê.

Một số đại biểu cũng nêu bật rủi ro từ hình thức bán hàng qua livestream - hoạt động đang phát triển mạnh nhưng còn thiếu hành lang pháp lý rõ ràng. Ý kiến từ đại biểu Phan Mạnh Hà, Giám đốc đối ngoại Shopee đề xuất cấm việc mua bán, tặng cho tài khoản người dùng, vì tiềm ẩn nguy cơ gian lận, giống như mua bán tài khoản định danh cá nhân. Ông cũng kiến nghị rút ngắn thời gian lưu trữ thông tin livestream từ 1 năm xuống còn 6 tháng để giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Luật sư Lê Thị Minh (Công ty luật Baker McKenzie Việt Nam) đề xuất một số điểm chỉnh sửa đáng chú ý như: mở rộng lựa chọn pháp lý cho doanh nghiệp nước ngoài tham gia thương mại điện tử tại Việt Nam; xem xét loại trừ một số lĩnh vực như ngân hàng, chứng khoán khỏi phạm vi điều chỉnh để tránh chồng chéo luật chuyên ngành. Đại biểu cũng kiến nghị cần điều chỉnh linh hoạt với các mô hình nền tảng mới như livestream, tiếp thị liên kết hay nền tảng “khám phá” (discovery), đồng thời phân biệt giữa dịch vụ và hàng hóa để xây dựng quy định phù hợp, khả thi và sát với thực tiễn.

Về thương mại điện tử xuyên biên giới, nhiều đại biểu cho rằng cần có quy định rõ về điều kiện hoạt động và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam nhưng vẫn kinh doanh tại thị trường nội địa. Điều này nhằm tạo sân chơi công bằng, vừa bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong nước, vừa tăng cường hiệu quả quản lý thuế.

Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh đóng góp ý kiến tại hội thảo. Ảnh: Minh Khuê.

Ở góc độ cơ quan quản lý ngành địa phương, đại diện Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cho biết, đơn vị hoàn toàn thống nhất với các nội dung thảo luận và đã có văn bản góp ý gửi Ban soạn thảo. Tuy nhiên, qua lắng nghe thêm các ý kiến tại hội thảo, Sở nhận thấy có nhiều nội dung sâu sắc, thiết thực và sẽ tiếp tục hoàn thiện góp ý một cách nghiêm túc hơn.

Sở đặc biệt quan tâm đến hai vấn đề chính: Logistics và hoạt động khuyến mãi trên nền tảng thương mại điện tử. Đại diện sở cho rằng, một trong những khó khăn lớn hiện nay là việc xử lý hàng giả, hàng nhái trong không gian mạng, khi mà hệ thống quy định hiện hành về nhận diện và xử lý các hành vi vi phạm vẫn còn thiếu cụ thể, chưa theo kịp thực tiễn thị trường. Ngoài ra, chương trình xúc tiến thương mại như “Kết nối cung - cầu” vẫn bị vướng bởi quy định giới hạn mức hỗ trợ, ảnh hưởng tới hiệu quả triển khai. Sở kiến nghị cần có chính sách linh hoạt hơn, phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.

Hoàn thiện khung pháp lý - thúc đẩy sự phát triển bền vững thương mại điện tử

Phát biểu tổng kết hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, đặc biệt từ các cơ quan thực thi, doanh nghiệp vận hành sàn giao dịch và đơn vị trung gian trong lĩnh vực thương mại điện tử.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng. Ảnh: Minh Khuê.

Thứ trưởng nhấn mạnh, trước những thực tế đang diễn ra trong quá trình phát triển kinh tế số, việc xây dựng Luật Thương mại điện tử là cần thiết để Việt Nam có một khung pháp lý tiên tiến, dễ thích nghi và phù hợp với xu thế. Các ý kiến từ đại biểu Quốc hội và chuyên gia đều mang tính chắt lọc, sâu sắc, sẽ được Bộ Công Thương tiếp thu và phối hợp cùng các bộ, ngành nghiên cứu, hoàn thiện trước khi trình lên Quốc hội.

Dự thảo luật hiện nay được xây dựng xoay quanh bốn mục tiêu lớn: Thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; khắc phục những vướng mắc như hàng giả, kém chất lượng và bảo vệ người tiêu dùng; điều chỉnh các hiện tượng mới trong thương mại điện tử; và thúc đẩy phát triển thương mại điện tử một cách bền vững. Các đại biểu đều đồng thuận cao với bốn mục tiêu này.

“Một số nội dung đang bị cho là có khả năng chồng chéo với các quy định hiện hành sẽ được bộ rà soát kỹ. Bộ Công Thương cam kết phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan, đảm bảo dự thảo luật được hoàn thiện đồng bộ, thống nhất với chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và thúc đẩy kinh tế số phát triển bền vững”, Thứ trưởng Phan Thị Thắng nhấn mạnh.

Thanh Minh