Nhiều ý kiến ở Khai trường 32 và Làng Cáng 2 quặng Apatit Lào Cai

Theo phản ánh, trong quá trình triển khai dự án xây dựng công trình khai thác quặng Apatit tại xã Tả Phời và xã Hợp Thành, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai, ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe, đời sống và quyền lợi của người dân nơi đây.

Dự án khai thác quặng Apatit Tả Phời được phê duyệt và cấp phép khai thác khoáng sản từ năm 2019, nhưng đến nay vẫn chưa thể hoàn thiện vì nhiều lý do.

Một số hộ dân cho biết, công tác đền bù giải phóng mặt bằng còn nhiều bất cập, thiếu công bằng giữa những hộ gia đình có chung nguồn gốc đất bị thu hồi để bàn giao cho dự án. Thậm chí, Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai tự ý thỏa thuận ngầm giá đền bù với một số hộ dân không đúng theo quy định, một cư dân giấu tên chia sẻ. Điều đó khiến bà con không khỏi thắc mắc, so sánh sự chênh lệch về mặt bằng giá đền bù chung.

Bên cạnh đó, trong quá trình hoạt động, Công ty này đã đổ chất thải ngoài vùng quy hoạch gây ô nhiễm môi trường, đã từng bị Tổng cục Địa chất Khoáng sản Việt Nam kiểm tra và xử phạt theo quyết định số 527/QD-ĐCKS ngày 23/09/2022.

Khai trường 32 và khai trường Làng Cáng 2, thuộc địa phận thành phố Lào Cai

Được biết, dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác quặng Apatit Khai trường 32 và khai trường Làng Cáng 2 thuộc địa phận thành phố Lào Cai, được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 939/GP-BTNMT ngày 16/04/2019. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì đến nay dự án vẫn đang “đắp chiếu”.

Theo công văn của UBND TP Lào Cai trả lời Báo Công lý: Hiện dự án được UBND thành phố Lào Cai thực hiện thu hồi đất và giải phóng mặt bằng (GPMB) theo đúng trình tự, quy định của pháp luật. Đối với nội dung phản ánh Công ty CP phân lân nung chảy Lào Cai tự đứng ra thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất với người dân, UBND thành phố chưa nhận được thông tin cụ thể.

Ngược lại, UBND xã Tả Phời khẳng định trước đó, có sự việc doanh nghiệp tự đứng ra thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất với một số hộ dân và đang bị cơ quan chức năng có biện pháp chấn chỉnh. Vậy vì sao UBND xã Tả Phời chưa kịp báo cáo lên UBND thành phố để xử lý?

Về phản ánh chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất, song doanh nghiệp vẫn tự ý khai thác, khu vực phía sau công ty còn có công trình xây dựng trên đất rừng phòng hộ. Một lãnh đạo UBND thành phố Lào Cai cho biết: Diện tích công ty đang thực hiện khai thác nằm trong phạm vi được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép trong phạm vi diện tích đất được UBND tỉnh thuê đất; Còn qua quá trình kiểm tra không phát hiện trường hợp hộ gia đình, cá nhân nào xây dựng công trình trên đất rừng phòng hộ sau trụ sở công ty CP phân lân nung chảy Lào Cai.

Liên quan đến việc này, một vị cán bộ văn phòng UBND tỉnh Lào Cai cho hay: Hiện dự án đang dừng hoạt động nên bên chị (UBND tỉnh) không đủ điều kiện để báo cáo, làm việc với em (PV) được.

Khi PV hỏi lúc nào dự án sẽ được triển khai lại thì vị trên bộc bạch, điều này phụ thuộc vào công ty họ đề nghị tỉnh, Bộ. Nếu đủ điều kiện thì sẽ cho họ doanh nghiệp hoạt động, nếu không thì vẫn dừng. Cái đó lại phụ thuộc về nhiều phía, chứ bây giờ bên chị cũng không thể trả lời vấn đề đó…,vị cán bộ trên tỉnh khẳng định.

Ở một diễn biến khác, liên quan đến dự án này, người dân phản ánh liên quan đến công tác thu hồi và bồi thường giải phóng mặt bằng của hộ gia đình ông Đinh Quang Tuyến, trú tại Phân Lân, xã Tã Phời, TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

Theo đó, hai thửa đất ruộng nằm trong bốn thửa đất thuộc tờ bản đồ số 99 và tờ bản đồ số 98, mặc dù chưa được kiểm đếm và đền bù. Nhưng, Công ty CP phân lân nung chảy Lào Cai đã đưa máy móc vào khai thác, khiến mảnh đất trên không còn trạng thái nguyên vẹn.

Theo Luật sư Dương Lê Ước An: Trong khoảng thời gian trước khi nhận được quyết định thu hồi đất từ phía UBND TP. Lào Cai; hộ gia đình ông Tuyến, bà Sinh không thấy có bất kỳ một cơ quan, đơn vị nào xuống làm nhiệm vụ điều tra, khảo sát, đo đạc xác định diện tích đất, thống kê nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất. Vậy phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được lập, phê duyệt dựa trên cơ sở nào? Tại sao không thực hiện theo đúng quy định tại điểm b, điểm c khoản 1 Điều 69 Luật Đất đai 2013?

Từ những thực trạng nêu trên, đề nghị các cơ quan hữu trách, UNND tỉnh Lào Cai, sớm vào cuộc làm rõ những vấn đề bất cập theo phản ánh của người dân.

Theo Luật sư Dương Lê Ước An, Công ty Luật hợp danh Đại An Phát:

Việc cấp phép khai thác khoáng sản cho Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai không phù hợp với quyết định 1893/ QĐ-TTg ngày 20/10/2014 bởi các lý do sau:

Ngày 16/04/2019, Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép khai thác khoáng sản cho Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai khai thác quặng Apatit bằng phương pháp lộ thiên, trữ lượng được phép là 6.583.820 tấn.

Theo Quyết định chủ trương đầu tư số 522/QĐ-UBND ngày 09/02/2018, mục tiêu của dự án là đáp ứng nhu cầu cung cấp nguyên liệu quặng Apatit cho nhà máy phân lân nung chảy sản xuất phân bón và hóa chất theo nhu cầu của các hộ tiêu thụ quặng. Tuy nhiên theo nội dung Quyết định số 1893/QĐ-TTg, chỉ quặng loại II nguyên khai mới được cung cấp cho nhà máy phân lân nung chảy sản xuất.

Mặt khác, doanh nghiệp này chỉ phù hợp sản xuất phân lân nung chảy từ quặng Apatit nghèo, trong khi tại Khai trường 32 và Làng Cáng 2 lại chủ yếu chứa quặng Apatit giàu. Như vậy, nguồn nguyên liệu đưa vào sản xuất ban đầu đã phù hợp chưa và doanh nghiệp sẽ xử lý quặng này như thế nào? Việc cấp phép khai thác cho Công ty CP Phân lân nung chảy Lào Cai đã từng bị Tập đoàn Hóa chất Việt Nam phản đối.