Ông Sergei Shoigu được Tổng thống Nga Vladimir Putin bổ nhiệm trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Liên bang Nga, thay thế ông Anatoly Serdyukov từ ngày 6/11/2012 khi đó ông đang là Bộ trưởng Tình trạng khẩn cấp.
Ông được coi là “cánh tay phải” của Tổng thống Putin, có mối quan hệ thân thiết với nhà lãnh đạo Nga, thường xuyên tham gia cùng trong các chuyến nghỉ dưỡng, câu cá hoặc đi bộ đường dài.
Ngay khi bổ nhiệm ông Shoigu, Tổng thống Putin tuyên bố người lãnh đạo tương lai của một trong những bộ ngành quan trọng nhất đất nước phải là người phát huy những thành tích quân đội đạt được những năm qua, tạo điều kiện cho lực lượng vũ trang phát triển năng động, đáp ứng các yêu cầu quốc phòng an ninh.
Báo chí phương Tây tại thời điểm bấy giờ cũng đánh giá tích cực về tân Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu. Trong đó tờ Washington Post nhận định ông là một trong những nhà lãnh đạo được lòng dân Nga.
Sau khi nhậm chức, ông Shoigu đã tiến hành nhiều cải cách mới nhằm hiện đại hóa quân đội. Trong đó ông ra lệnh thành lập Bộ Tư lệnh Lực lượng Tác chiến đặc biệt, đơn vị tiến hành những hoạt động quân sự nhạy cảm và khó khăn nhất, có khả năng bí mật xâm nhập và tấn công từ sâu bên trong lãnh thổ đối phương, cũng như chuyên trách chống khủng bố.
Ông cũng chú trọng củng cố nhiều hoạt động mang tính biểu tượng cho sự hùng hậu của quân đội Nga trong đó khôi phục truyền thống tham gia diễu binh kỷ niệm Ngày Chiến Thắng 9/5 của các thiếu sinh quân tại hai trường quân sự Suvorov và Nakhimov.
Nỗ lực hiện đại hóa quân đội của ông Shoigu được đánh giá mang về thành công lớn. Báo chí từng đánh giá chưa bao giờ khả năng chiến đấu của quân đội Nga được phục hồi nhanh chỉ sau hơn 2 năm như vậy. Để xác định tình trạng và khả năng sẵn sàng chiến đấu thực sự của các đơn vị trong quân đội và hải quân, Tướng Shoigu và Bộ Tổng Tham mưu thường xuyên tiến hành kiểm tra đột xuất. Sau các chuyến kiểm tra này, quân đội đã được sắp xếp hợp lý, sẵn sàng tham chiến vào bất cứ thời điểm nào.
Dưới thời của ông Shoigu, Nga chứng kiến sự kiện lịch sử đó là sáp nhập bán đảo Crimea từ Ukraine sau cuộc trưng cầu dân ý trên bán đảo. Quân đội Nga đã đóng vai trò quan trọng trong sự kiện này khi được huy động tham gia nhiệm vụ mà theo Moscow tuyên bố lúc đó là để đảm bảo hạ tầng quân sự của Nga ở đây vào thời điểm xảy ra cuộc “đảo chính” ở Ukraine lật đổ tổng thống Viktor Yanukovych.
Đồng thời, các lực lượng vũ trang Nga cũng tham gia hỗ trợ chính phủ Syria kể từ năm 2015 đến nay, giúp nước này chiến thắng trước sự lan rộng chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo tại đây (Trong ảnh: Ông Shoigu và Tổng thống Syria Bashar al-Assad)
Năm 2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine. Trong cuộc chiến này, quân đội Nga dưới thời ông Shoigu đạt được nhiều bước tiến quan trọng trên mặt trận nhưng cũng còn nhiều tranh cãi về mức độ hiệu quả. Cuộc chiến tranh đã kéo dài hơn 2 năm, ông Shoigu với tư cách là Bộ trưởng Quốc phòng Nga đã hứng chịu nhiều chỉ trích là xa rời thực tế.
Ngay sau khi xung đột tại Ukraine bùng nổ vào năm 2022, Bộ trưởng Shoigu cùng nhiều lãnh đạo Nga như Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lavrov và Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Valery Gerasimov đã bị phương Tây trừng phạt.
Ngày 12/5, khi thông báo thành lập nội các mới, ông Sergei Shoigu đã được Tổng thống Nga Putin chỉ định chuyển về làm Thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga, chịu trách nhiệm quản lý các tổ hợp công nghiệp quốc phòng của Nga. Đồng thời nhà lãnh đạo Nga chọn một gương mặt khác để đứng đầu Bộ Quốc phòng, đánh dấu kết thúc 12 năm làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng của ông Shoigu.
Ông Sergei Shoigu sinh năm 1955 tại thị trấn Chadan xa xôi ở Siberia. Mẹ ông là người Nga nhưng sinh ra ở Ukraine còn cha ông là người Tuvan - một dân tộc bản địa ở Siberia. Ông Shoigu tốt nghiệp kỹ sư xây dựng ở Krasnoyarsk và điều hành nhiều dự án xây dựng thành công trong thập niên 90. Sau khi gia nhập một ủy ban kiến trúc, Shoigu trực tiếp lãnh đạo một nhóm công nhân cứu hộ, xây dựng thành một tổ chức hoạt động hiệu quả và cuối cùng dẫn đến sự thành lập Bộ Các tình huống khẩn cấp (MChS).
Ông cũng là quan chức duy nhất phục vụ các chính quyền khác nhau từ sau khi Liên Xô tan rã và được đánh giá là một trong những người thân cận nhất của Tổng thống Putin.
Ông Shoigu được trao tặng giải thưởng nhà nước danh giá nhất của Nga - Anh hùng Liên bang Nga - vào năm 1999. Ông cũng được phong Tướng Quân đội năm 2003 và được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng vào ngày 6/11/2012.
Lưu Gia Huy
Trang Trần