Nhìn lại Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội Khóa XV Dấu ấn sâu đậm về tinh thần khẩn trương, trách nhiệm

Phần việc còn lại - phần gian nan nhất - thuộc về cơ sở để luật được thi hành nghiêm túc, nghị quyết được chuyển hóa thành hành động cụ thể.

Khối lượng lập pháp lớn chưa từng có - tạo khuôn khổ mới cho phát triển

Việc Quốc hội thông qua 51 luật và 39 nghị quyết, trong đó có 8 nghị quyết quy phạm pháp luật là con số đặc biệt ấn tượng. Khối lượng này chiếm gần 30% tổng văn bản quy phạm của cả nhiệm kỳ, thể hiện quyết tâm rất lớn trong việc hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý cho các lĩnh vực từ kinh tế, xã hội, môi trường, chuyển đổi số đến quốc phòng - an ninh.

Từ góc độ địa phương, cử tri Lê Vân, phường Quy Nhơn, tỉnh Gia Lai đánh giá cao cách Quốc hội “bắt trúng mạch” những vấn đề “nóng” của thực tiễn: cải cách bộ máy, phân cấp - phân quyền, an sinh xã hội, đổi mới giáo dục, cải thiện môi trường đầu tư, chuyển đổi số và bảo đảm quốc phòng - an ninh trong bối cảnh nhiều bất định. Đặc biệt, nhiều đạo luật mới được sửa đổi theo hướng tinh gọn, hiện đại, tăng tính tự chủ của địa phương,cho thấy tư duy lập pháp đã chuyển mạnh từ “quản lý” sang “tạo điều kiện”, bắt nhịp kịp thời “hơi thở cuộc sống” cũng như nắm bắt kịp thời và tôn trọng góp ý của cử tri, nhân dân. Như: Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Luật Dân số, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo... cử tri nhấn mạnh.

Theo dõi từng phiên họp, dễ thấy các đại biểu Quốc hội đã phát huy tối đa vai trò đại diện, dám nói, dám tranh luận, dám chịu trách nhiệm. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ghi nhận tinh thần “tận tâm, tận lực, tận dụng từng phút” của các đại biểu - điều mà cử tri địa phương cảm nhận rất rõ khi các vấn đề dân sinh, vướng mắc thực tiễn đều được đưa vào nghị trường. Những đại biểu từ các vùng chịu thiên tai, vùng sâu, vùng xa đã phản ánh thẳng thắn bức xúc của người dân; đại biểu khối chuyên trách đưa ra những lập luận sắc sảo, đề xuất khuyến nghị dựa trên nghiên cứu sâu. “Đó là sự kết hợp rất cần thiết để chính sách quốc gia thấm vào hơi thở cuộc sống. Tiếng lòng của cử tri đã được các đại biểu dân cử đón nhận, tiếp thu và nâng niu mang đến diễn đàn kỳ họp”, cử tri Nguyễn Trọng Đồng, xã K’rông Năng, Đắk Lắk khẳng định.

Chuyển hóa thành hành động cụ thể

Điều Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh tại phiên bế mạc: “Khẩn trương triển khai đồng bộ các luật, nghị quyết vừa được thông qua” - không chỉ là lời nhắc về trách nhiệm, mà còn là mệnh lệnh chính trị giải “điểm nghẽn” thực thi pháp luật lâu nay còn tồn đọng.

Trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức vận hành, yêu cầu “không để thực thi pháp luật tiếp tục là khâu yếu” trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Chính quyền cơ sở - nơi gần dân nhất - đang đối mặt với áp lực phải chuyển biến mạnh mẽ; không thể để tình trạng mạnh ai nấy hiểu, mạnh ai nấy làm tiếp tục lặp lại. Cử tri Ngô Đức Mai, xã Hưng Nguyên, Nghệ An thẳng thắn nêu: Luật, nghị quyết được ban hành nhanh nhưng triển khai ở cơ sở vẫn lúng túng, chậm và thiếu thống nhất… Một câu nói ngắn, nhưng đủ để soi rõ khoảng cách giữa nghị trường và đời sống cần sớm được thu hẹp. Những “điểm nghẽn” này không mới, nhưng đang “cộng hưởng” trong bối cảnh nhiệm vụ quản lý ngày càng lớn, yêu cầu của người dân ngày càng cao.

Theo cử tri Nguyễn Tiến Dũng, cử tri xã Hiệp Lực, tỉnh Thái Nguyên, Trung ương nên tiếp tục tổ chức các hội nghị toàn quốc, các diễn đàn triển khai thi hành pháp luật mà mấy năm gần đây đã tổ chức và thật sự hiệu quả. Sau đó địa phương kết nối đường truyền, tận dụng công nghệ số triển khai về tận cấp xã để ít nhất đội ngũ cán bộ từ xã đến Trung ương nắm rõ, sau đó phổ biến ra toàn dân. Bên cạnh đó, cần cầm tay chỉ việc cụ thể cho người thực thi, trực tiếp nhất là ở cấp xã. “Nhiều vướng mắc trong thực thi không nằm ở luật mà ở người thực thi. Cán bộ xã, phường cần được cập nhật nhanh, đúng, rõ ràng. Tập huấn phải gắn với tình huống thật”, cử tri đề nghị.

“Việc phổ biến, giáo dục pháp luật hiện nay rất thuận lợi, người dân dễ dàng được tiếp cận pháp luật theo cách dễ hiểu: video, infographic, tọa đàm trực tuyến, nền tảng số. Tuy nhiên, đây là khâu lâu nay bị xem nhẹ. Báo chí địa phương phải làm tốt vai trò “phiên dịch chính sách”, giúp luật đến được với người dân một cách gần gũi”, bà Thùy Dương, phường Trường Vinh, tỉnh Nghệ An hiến kế.

Kỳ họp thứ Mười không chỉ tổng kết nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV mà còn đặt nền tảng pháp lý cho nhiệm kỳ 2026 - 2031. Quốc hội đã làm tròn vai: lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề lớn. Phần việc còn lại - phần gian nan nhất - thuộc về cơ sở để luật được thi hành nghiêm túc, nghị quyết được chuyển hóa thành hành động cụ thể. Đó cũng chính là thước đo thực chất của một Quốc hội vì Nhân dân và của một nền quản trị kiến tạo, liêm chính, hành động.

Hồng Lam