Nhớ canh rau muống…

Chuyện vui làng văn nghệ

Giới văn nghệ ở Việt Nam vẫn truyền nhau giai thoại rằng, có nhà văn nổi tiếng nọ đi sang Mỹ được mời ở khách sạn 5 sao, đến lúc bày tiệc ra toàn món Tây thì ngồi nhìn, ai mời gì cũng lắc vì… không thể ăn được. Chủ nhà vốn chiều khách đành hỏi, đại khái như ông muốn ăn gì, đây là khách sạn 5 sao, gì cũng có. Thật thà thú nhận, sang đây cả chục ngày trời rồi, toàn đồ bơ sữa không quen, tôi chỉ thèm ăn rau muống luộc. Chừng 30 phút sau thì có rau muống luộc thật. Nghe nói, sau khi ăn hết đĩa rau muống và tình cờ biết giá tiền đĩa rau đó được tính trong khách sạn 5 sao giữa Thủ đô của Mỹ, nhà văn nọ gần như phát sốt. Chuyện vui làng văn nghệ đồn nhau là thế. Chẳng biết có đúng không, nhưng nỗi lòng thèm ăn rau muống của người Việt khi đi đâu đó xa xa là có thật.

Rau muống có nhiều loại, ngon nhất là thả bè, cọng rau dài non mơn mởn, rau muống gieo bằng hạt thì thường ít được chuộng hơn vì cứng hơn. Trước kia, đường Lạc Long Quân đoạn nhìn thẳng sang là hồ Tây có ao rau muống rất to. Đoạn đường từ Xuân La tới Xuân Đỉnh chạy dài cũng có một mương nước lớn, vai trò chủ yếu là thủy lợi, cung cấp nước cho cả cánh đồng 2 xã, nhưng người dân đem thả rau muống, nước sạch, trong, rau lên tốt um. Bây giờ quanh Hà Nội chắc chỉ còn mạn Hà Tây cũ là còn ao để thả rau muống. Ngoài siêu thị rau muống bán nhiều, nhưng toàn là rau muống cạn, tức là loại rau mọc lên từ gieo hạt.

Thực ra rau muống được xem là thứ “nhà quê”, giản dị nhưng cũng chính thứ giản dị đó lại hình thành nên rất nhiều món ăn ngon. Đơn giản nhất là rau muống luộc, chấm nước mắm tỏi. Nước luộc thì dầm sấu, dầm me, thêm vài quả cà muối nén, chút thịt ba chỉ rang cháy cạnh… là mùa hè nóng nực thế nào cũng trôi qua. Thêm chút nữa thì là rau muống xào tỏi. Thường là luộc sơ qua cho xanh rau rồi cho mỡ nước, phi thơm tỏi, cho rau vào xào to lửa để rau xanh và giòn.

Rau muống có thể nấu nhiều loại canh. Canh rau muống nấu gừng, canh rau muốn nấu tương gừng, thời bao cấp ở Hà Nội người ta còn nấu canh rau muống rồi thêm chút mắm tôm. Rồi thì nộm rau muống, tức là rau muống luộc lên, nước mắm pha chua ngọt, lạc rang, ớt băm, vài bìa đậu phụ, mấy nhánh kinh giới. Tất cả trộn đều lên với nhau. Thế là chuẩn một đĩa nộm ăn rất đổi vị. Bây giờ nộm rau muống phức tạp hơn vì có thịt. Có khi người ta chẻ cọng rau muốn ra như làm rau sống, rồi mới trộn chua ngọt, nêm thêm thịt bò chần tái, hoặc là xào tái, hoặc là tôm…

Rồi thì mang rau muống đi muối chua. Hệt như muối dưa vậy. Tuy nhiên món này cũng chỉ ăn cho biết chứ còn lâu mới thế chỗ được dưa, cà trong bữa ăn của người Việt. Nói chung ẩm thực cũng giống như thời trang, lúc thế này lúc thế kia. Lúc thì bảo quần côn đẹp, lúc lại bảo phải ống loe, ống vẩy mới mốt, ẩm thực cũng hay thay đổi thế.

Món ăn gây thương nhớ

Hồi bé, khi dạy nấu ăn cho tôi, bà ngoại tôi cứ dạy đi dạy lại cách phân biệt thịt bò với thịt trâu. Bà bảo, ăn thịt trâu độc, nhà có gái đẻ, hay người ốm mà ăn nhầm phải thịt trâu là nhiều khi còn ốm thêm. Lớn lên, đi làm thấy mốt ăn thịt trâu rầm rộ, lại còn đắt hơn cả thịt bò. Hệ thống quán “trâu giật” phố lớn nào mà chẳng có. Trâu xào rau muống thấy có vẻ thông dụng và nhiều người ăn hơn cả. Hóa ra, rau muống còn xào với cả thịt trâu cơ đấy.

Món ăn gây thương nhớ như canh cua nấu khoai sọ kèm rau rút mà có thêm chút rau muống vào mới gọi là hoàn hảo. Dân miền biển thì không ai là không biết món cua, ghẹ nấu rau muống. Thay vì luộc rồi đổ nước luộc ghẹ đi, người ta nấu cùng rau muống, vừa tiết kiệm lại vừa có món canh ngon. Rau muống nấu ghẹ ngon, ngọt, không hiểu là 2 thứ đó hợp nhau, bổ sung, hỗ trợ cho món ăn xuất sắc, hay là cái nước luộc ghẹ ấy nó đã ngọt sẵn rồi, thành ra bỏ rau gì vào cũng ngon. Ấy thế nhưng, sao người ra không bỏ rau khoai lang, rau ngót… mà lại cứ nhất định là rau muống? Món này ăn nóng nên thích hợp lúc tiết trời trở lạnh. Nguyên liệu cần 1 mớ rau muống, 1-2 hay là 3 con ghẹ thì tùy từng gia đình. Ghẹ làm sạch, phi thơm chút hành tím băm nhỏ rồi cho ghẹ vào xào, thêm nước vừa ăn, ghẹ sôi liu riu đủ để chín thì cho rau muống vào nấu. Rau muống trước khi nấu thì rửa sạch rồi vò nhẹ, như thế rau sẽ mềm hơn và ngấm nước ghẹ hơn. Nếu chưa ăn, bạn có thể thử, tin chắc là ăn xong thì không hối hận đâu.

Theo một vài trang thông tin về sức khỏe thì ăn rau muống có rất nhiều ích lợi, trong đó nó có thể phòng chống bệnh tiểu đường, thiếu máu, tăng khả năng miễn dịch, tốt cho mắt và gan.

Yên Vân