Nhớ điệu lăm vông

Múa lăm vông -Ảnh: ÂU VIỆT HƯNG

Trong những ngày lễ, tết hai bên tổ chức qua lại thăm hỏi nhau rất thân tình. Hằng năm, mừng ngày lễ trọng đại của Việt Nam sẽ tổ chức giao hữu bóng đá, bóng chuyền, bóng bàn bên cửa khẩu Việt và ngược lại. Qua đó, tạo không khí sôi nổi, hữu nghị, đoàn kết, hiểu biết lẫn nhau. Buổi tối không trực ca ở cửa khẩu, chúng tôi qua thăm anh em bạn bên cửa khẩu Lào. Anh em Công an, Hải quan cửa khẩu Lào cũng hay qua trạm Hải quan thăm anh em chúng tôi. Đa số anh em Lào đều nói rất sành sỏi tiếng Việt và đa số chúng tôi cũng thông thạo tiếng Lào.

Tôi nhớ lần kỷ niệm 15 năm Quốc khánh nước CHDCND Lào, nhận lời mời từ phía các cơ quan chức năng bên cửa khẩu Densavanh, đoàn cán bộ chiến sĩ của 3 đơn vị: Đồn Biên phòng, Hải quan và Công an cửa khẩu Lao Bảo, qua cửa khẩu Densavanh dự lễ Quốc khánh chia sẻ niềm vui với anh em đồng nghiệp nước bạn Lào. Khi xe chúng tôi vừa đỗ ngoài khuôn viên hội trường, các cán bộ Công an, Hải quan Lào bắt tay niềm nở. Bước vào bên trong, hội trường đông đủ quan khách và bà con địa phương.

Mở đầu bài diễn văn ngắn gọn, thay mặt Công an và Hải quan cửa khẩu Densavanh, đồng chí Seo Khăm Phon, Đồn trưởng Công an cửa khẩu ôn lại hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược của quân dân các bộ tộc Lào, đều có sự giúp sức rất to lớn về mọi mặt của quân và dân Việt Nam. Sau ngày giải phóng, dưới sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào đã đưa đất nước Lào vượt qua mọi khó khăn, thách thức; phát triển bền vững, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện.

Việt NamLào không ngừng được củng cố, tăng cường hợp tác trên tất cả các lĩnh vực chính trị, đối ngoại, an ninh, quốc phòng, kinh tế, giáo dục, khoa học kỹ thuật, văn hóa… đạt được nhiều kết quả tốt đẹp, góp phần quan trọng vào công cuộc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, phát triển kinh tế-xã hội.

Theo dòng thời gian, quan hệ giữa hai cửa khẩu Lao Bảo và Densavanh ngày càng hợp tác chặt chẽ, thắm thiết tình hữu nghị anh em ở hai cửa khẩu biên giới đường bộ. Lực lượng hai cửa khẩu luôn tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, quá cảnh cho phương tiện và hàng hóa hai nước được thông quan nhanh chóng, không gây ùn tắc phương tiện và hàng hóa.

Bên cạnh đó, cùng kiên quyết đấu tranh chống buôn lậu qua cửa khẩu hay thẩm lậu theo đường mòn lối mở hai bên cánh gà, dọc sông Sê Pôn. Đối tượng buôn bán ma túy ngày càng xảo quyệt, nhiều thủ đoạn cất giấu ma túy rất tinh vi, đòi hỏi lực lượng mỗi bên cần nắm bắt chính xác thông tin để phối hợp đánh án có hiệu quả.

Kết thúc bài phát biểu của mình, đồng chí Seo Khăm Phon kết luận: Trong tình hình hội nhập với nhiều khó khăn, thách thức do tác động của tình hình thế giới và khu vực, nhưng với truyền thống tốt đẹp của mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước Việt Nam-Lào ngày càng được củng cố, tăng cường, mở rộng và hợp tác toàn diện, đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Thương nhau mấy núi cũng trèo/ Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua/ Việt Lào, hai nước chúng ta/ Tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long”.

Buộc chỉ cổ tay trong dịp tết Bunpimay Lào -Ảnh: H.N.K

Kết thúc buổi lễ là bữa tiệc chiêu đãi đầm ấm nghĩa tình. Chủ và khách nâng ly chúc mừng những thành quả đã đạt được của hai dân tộc Việt-Lào anh em, trong công cuộc xây dựng hai đất nước ngày một phồn vinh giàu đẹp.

Bữa tiệc vừa tàn, một đống củi to giữa chiếc sân rộng đã bén lửa cháy bừng bừng, chuẩn bị cho điệu múa lămvông. Vì đối với người Lào các ngày lễ hội trong năm không thể thiếu điệu múa lăm vông, nó như cơm ăn nước uống hàng ngày, trở thành một nhu cầu sinh hoạt văn hóa của dân tộc Lào. Đây là hình thức sinh hoạt tập thể vui tươi, lành mạnh, kết nối mọi người xích lại gần nhau. Người Lào có lối sống bình dị, hồn nhiên, thích ca hát, nhảy múa.

Theo tiếng Lào “lăm” là hát, “vông” là tròn. Múa lăm vông là hát múa theo vòng tròn đi ngược chiều kim đồng hồ, chân bước tay múa theo lời ca tiếng nhạc. Đối với phụ nữ khi múa lăm vông, bàn tay cuộn lại, vừa ép ngón trỏ vào ngón cái, các ngón xòe rộng và uốn cong; nhịp chân ba bước tiến, một bước lùi, cứ thế đi vòng tròn cùng mọi người.

Đối với nam giới thường đi chậm, nhịp nhàng từng động tác theo tiếng nhạc. Điệu lăm vông nhẹ nhàng, đơn giản, dễ học, dễ múa nhưng cần sự mềm dẻo của đôi tay và bước đúng nhịp của bàn chân. Mọi người đều tham gia dễ dàng. Thời còn ngồi trên giảng đường ở thành phố Huế, phong trào tập luyện múa hát tập thể ở các trường rất sôi nổi.

Chiều cuối tuần, Thành đoàn tổ chức cho các trường múa hát trong khu Thương Bạc, tôi là thành viên. Lúc ấy người đi đường đứng xem rất đông. Nên khi hòa nhập vòng tròn múa lăm vông, tôi nhanh chóng nắm bắt rất nhanh bước đi điệu múa đặc trưng của xứ sở Triệu voi.

Tiếng nhạc giục giã mời gọi chủ và khách tham giai điệu múa lăm vông với bài hát: “Hoa chăm pa” dân ca Lào, do Đoàn Nghệ thuật Quốc gia Lào trình bày, phát ra từ hai chiếc loa thùng nghe thật cuốn hút. Lời 1 tiếng Lào: “Ô đuông chăm pa, vê la xôm noọng, nức hên phăn xoong/ Moong hển hủa chay hau nức khựn đạy nay kìn chậu hoom/ Hển suổn đoọc mạy bi đa phục vay tặng tè đay ma/ Vê la nguổm ngầu chậu suổi băn thâu hau hải sô ka/ Chậu đuông chăm pa khù khiêng hau ma tè nhăm nọi ơi ời”. Lời 1 tiếng Việt: “Hoa đẹp chăm pa đã bao tháng ngày, hoa đây người đấy/ Hoa vẫn ngạt ngào, thơm ngát mùi hương tháng năm còn vương/ Hoa chăm pa ơi, bao mùa em khoe sắc hoa trong vườn/ Đã bao lâu rồi mà hoa vẫn đẹp nhất trong lòng tôi/ Hoa đẹp xinh ơi, em chính người tôi thiết tha yêu thương…”. Hết lời 1 tiếng Lào tiếp theo lời 2 tiếng Lào và hết lời 1 tiếng Việt tiếp theo lời 2 tiếng Việt, cứ vậy bài hát lặp đi lặp lại nhiều lần, làm cho vòng tròn múa lăm vông như trôi đi vô định. Mọi người đắm say trong lời ca tiếng nhạc, chân cứ bước và tay cứ múa, không ai muốn ngừng nghỉ theo vòng quay ngược kim đồng hồ…

Màn đêm biên giới Việt-Lào buông xuống bên cửa khẩu nước bạn từ lâu. Khách lưu luyến chia tay chủ, trên đường về trong lòng tôi ngân lên lời bài hát về một loài hoa dại ở xứ Lào hiền thục, trắng trong (Dok cham pa).

Cái đêm múa lăm vông theo bài dân ca Lào “Hoa chăm pa”, từ mấy chục năm về trước bên Cửa khẩu Quốc tế Densavanh, tôi bâng khuâng cứ ngỡ như mới hôm qua. Nay sống ở thành phố Vũng Tàu ba bề biển biếc, tôi ước có dịp được qua thăm cửa khẩu bạn, để nhớ lại đêm múa lăm vông nhân 15 năm Quốc khánh nước Lào.

Nguyễn Xuân Sang