Nho Quan: Trà lúa đông xuân sớm mất mùa

Thu hoạch lúa đông xuân sớm tại huyện Nho Quan. Ảnh: Anh Tuấn

Tại sân trụ sở UBND xã Phú Long, chị Xuân đang phơi, đảothóc. Chị cho biết: cơn mưa giông lớn ngay trước khi thu hoạch khiến lúa đổ,ngã, rụng la liệt, trong khi đó vụ này chuột hại cũng nhiều. Tôi cấy 5 sào lúasớm nhưng thu được 10 bì thóc, bằng 1/2 năm ngoái. Nếu tính toán chi li tiềncông, tiền phân bón, thuốc BVTV thì coi như bị lỗ.

Trên cánh đồng Mả Phú (thônLạc 2, xã Lạc Vân), bà con nông dân cũng đang tất bật thu hoạch nốt những mảnhruộng cuối cùng, nhưng ai nấy đều buồn bã vì năng suất thấp. Ông Đinh Xuân Hoànthan thở: Gia đình tôi cấy 5 sào lúa, chủ yếu giống Nhị ưu 838 và Khang dân.Tất cả diện tích lúa đều trổ bông vào đúng dịp giá rét, bông lúa bị đen lốmđốm. Theo ông Hoàn, vụ xuân năm trước bình quân đạt 2 tạ/sào, nay lúa bị léphạt ước tính chỉ đạt chưa đầy 1,5 tạ/sào.

Trao đổi với bà Lưu Thị Hưng, Chủ tịch UBND xã Lạc Vân, đượcbiết, vụ đông xuân 2019-2020, xã gieo cấy 386 ha, trong đó trà xuân sớm và xuântrung, gieo cấy trong tháng 1 để thu hoạch sớm tránh lũ tiểu mãn chiếm gần 75%diện tích.

Mặc dù đầu vụ cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt. Nhưng đúng giaiđoạn lúa trỗ thì lại xuất hiện không khí lạnh cuối vụ, nhiệt độ xuống dưới 17độ C khiến khả năng thụ phấn kém, đặc biệt là lúa không phơi mao được nên xảyra hiện tượng lép hạt.

Ngoài ra, đặc thù thời tiết năm nay cũng làm cho sâubệnh, chuột hại phát sinh nhiều. Toàn xã có hơn 100 ha lúa bị chuột hại và trên200 ha lúa bị sâu bệnh, những diện tích này năng suất giảm đáng kể, chỉ đạt từ90-130 kg/sào. Còn năng suất lúa bình quân chung toàn xã vụ này là gần 55 tạ/ha(giảm gần 9 tạ/ha so với vụ đông xuân 2018-2019).

Theo tìm hiểu của chúng tôi, không chỉ có Phú Long, Lạc Vân,mà tất cả các xã sản xuất lúa vụ đông xuân sớm năm nay ở Nho Quan như: Phú Sơn,Lạng Phong, Gia Tường, Xích Thổ, Gia Lâm, Gia Thủy,… đều bị mất mùa.

Giải thích thêm về nguyên nhân, ông Trần VănDưỡng, Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Nho Quan cho biết: Thực hiện phương châmgieo cấy lúa đông xuân sớm đối với một số diện tích vùng trũng thấp, diện tíchngoài đê để tránh lũ tiểu mãn, toàn huyện có hơn 2.200 ha gieo cấy xong trướcngày 20/1.

Tuy nhiên, do năm nay nhuận hai tháng 4, nên thời tiết rét muộn, cuôítháng 4 mà nhiệt độ có lúc đã giảm xuống chỉ còn 16,5 độ C. Thời điểm đó rơiđúng vào lúc lúa xuân sớm trỗ bông, thụ phấn, phơi màu nên đã làm tỷ lệ kết hạtthấp, tỷ lệ hạt lép cao, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất cuối vụ.

Ngoài ra, 2năm vừa qua không xuất hiện lũ lớn, lượng chuột gia tăng, phá hại lúa trên diệnrộng, các loại sâu bệnh như sâu cuốn lá, đạo ôn… cũng là những yếu tố cộng hưởng khiến năng suất lúa giảm. Hiện, toànhuyện đã thu hoạch được 2.500/7.400 ha lúa đông xuân.

Tuy chưa có đánhgiá cụ thể về năng suất nhưng về cơ bản trà lúa xuân sớm mất mùa so với mọinăm. Riêng trà lúa đông xuân muộn ở các xã khác trên địa bàn hiện vẫn pháttriển tốt. Huyện đang chỉ đạo các địa phương khẩn trương thu hoạch các diệntích lúa đã chín theo phương châm “xanhnhà hơn già đồng”; tổ chức đánh giá chính xác năng suất lúa theo từng trà lúa,giống lúa cụ thể, từ đó rút kinh nghiệm trong việc chỉ đạo sản xuất các vụ sau.

Song song với đó, yêu cầu các xã, HTX hướng dẫn bà con chủ động chuẩn bịđầy đủ giống, vật tư, phân bón và tiến hành làm đất, gieo cấy vụ mùa trongkhung thời vụ tốt nhất bù đắp lại sản lượng lương thực thiếu hụt. Với các diệntích lúa-cá, tập trung tu sửa, gia cố bờ ruộng, để xuống giống cá càng sớm càngtốt.

Hà Phương