NHTW Nhật không tăng lãi suất, nhưng sẽ sớm chấm dứt chương trình kích thích tiền tệ

Trụ sở NHTW Nhật Bản

Giữ nguyên lãi suất

Tại cuộc họp chính sách tháng 9 kéo dài hai ngày kết thúc vào thứ Sáu, BOJ đã quyết định giữ nguyên lãi suất ngắn hạn ở mức 0,5%. Tuy nhiên có hai thành vên là Hajime Takata và Naoki Tamura đã đề xuất tăng lãi suất lên 0,75% - một động thái mà thị trường coi là mở đầu cho việc tăng lãi suất trong ngắn hạn.

“Sự bất đồng quan điểm từ Takata và Tamura cho thấy áp lực diều hâu ngày càng tăng bên trong BOJ”, Charu Chanana - Chiến lược gia Đầu tư Trưởng tại Saxo cho biết. “Mặc dù đa số vẫn ủng hộ một lộ trình ổn định, nhưng việc có hai thành viên hội đồng quản trị bỏ phiếu chống lại quyết định hôm nay cho thấy cuộc tranh luận đang nghiêng về hướng bình thường hóa nhanh hơn”.

Sự thay đổi theo hướng diều hâu này đã gây bất ngờ cho thị trường và khiến một số nhà đầu tư đặt cược vào khả năng tăng lãi suất vào tháng tới, ngay cả khi bất ổn về triển vọng toàn cầu và chính trị trong nước ngày càng gia tăng.

“Dường như động lực hướng tới việc tăng lãi suất đang được xây dựng trong hội đồng quản trị nhiều hơn dự kiến”, Atsushi Takeda - Nhà kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Itochu cho biết. “Chúng tôi có thể nói rằng khả năng tăng lãi suất vào tháng 10 đã tăng lên”.

Dần chấm dứt chương trình kích thích tiền tệ

Tại cuộc họp này, BOJ cũng đã quyết định bán lượng nắm giữ chứng chỉ quỹ ETF trên thị trường với tốc độ hàng năm khoảng 330 tỷ yên (2 tỷ USD) và bán các chứng chỉ quỹ tín thác đầu tư bất động sản (REIT) với tốc độ hàng năm khoảng 5 tỷ yên.

BOJ cho biết họ sẽ bắt đầu bán sau khi hoàn tất các công tác chuẩn bị hoạt động cần thiết và có thể xem xét lại tốc độ bán trong các cuộc họp chính sách trong tương lai.

Quyết định này đánh dấu một bước tiến nữa hướng tới việc xóa bỏ những tàn dư của gói kích thích kinh tế mà cơ quan này đã triển khai trước đây nhằm phục hồi nền kinh tế trì trệ, vốn đã khiến BOJ sở hữu lượng chứng chỉ quỹ ETF trị giá 37 nghìn tỷ yên trong bảng cân đối kế toán tích lũy trong 13 năm mua vào.

Tuy nhiên, tốc độ bán ra chậm, có thể sẽ bắt đầu vào đầu năm sau, đồng nghĩa với việc sẽ mất hơn một thế kỷ để bán hết toàn bộ lượng chứng chỉ quỹ ETF mà BOJ đang nắm giữ, cho thấy trọng tâm của BOJ vẫn là tránh bất kỳ sự gián đoạn thị trường không đáng có nào.

Mặc dù BOJ được kỳ vọng rộng rãi sẽ bán hết lượng chứng chỉ quỹ ETF nắm giữ, nhưng thông báo này đến sớm hơn nhiều so với dự đoán của thị trường.

Thái độ diều hâu của BOJ trái ngược với quyết định của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hôm thứ Tư về việc cắt giảm lãi suất và phát tín hiệu sẽ tiếp tục cắt giảm để ngăn chặn bất kỳ sự suy giảm nào trong thị trường lao động vốn đã suy yếu.

Thời điểm tăng lãi suất vẫn để ngỏ

Mặc dù vẫn giữ quan điểm rằng nền kinh tế sẽ tiếp tục phục hồi vừa phải, nhưng BOJ cảnh báo rằng thuế quan của Mỹ đang gây áp lực lên lợi nhuận của các nhà sản xuất.

Thống đốc BOJ Kazuo Ueda cho biết ông muốn xem xét kỹ lưỡng hơn dữ liệu để tìm manh mối về cách thuế quan của Mỹ có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế Nhật Bản - những nhận xét được thị trường cho là sẽ quyết định tới thời điểm tăng lãi suất tiếp theo.

“Cho đến nay, chúng tôi chưa thấy tác động lớn từ thuế quan của Mỹ đối với nền kinh tế Nhật Bản", Thống đốc Kazuo Ueda phát biểu tại buổi họp báo sau cuộc họp chính sách. “Nhưng chúng tôi cần lưu ý đến những rủi ro kinh tế và giá cả suy giảm, vì tác động từ thuế quan của Hoa Kỳ sẽ bắt đầu gia tăng”.

Tuy nhiên theo các nhà phân tích, lộ trình tăng lãi suất của BOJ cũng trở nên phức tạp do bất ổn chính trị do quyết định từ chức của Thủ tướng Shigeru Ishiba, được công bố trong tháng này.

Đảng cầm quyền đang chuẩn bị cho cuộc đua giành quyền lãnh đạo vào ngày 4/10 để chọn người kế nhiệm ông Ishiba, diễn ra trước cuộc họp chính sách của BOJ vào ngày 29-30/10. Trong số các ứng cử viên sáng giá có nhà lập pháp kỳ cựu Sanae Takaichi, một người phản đối mạnh mẽ việc tăng lãi suất của BOJ.

“Với viễn cảnh nền kinh tế Mỹ chậm lại và việc cắt giảm lãi suất thêm nữa (của Fed) sắp diễn ra, BOJ có thể sẽ ngày càng khó khăn hơn trong việc đi ngược lại xu hướng và tăng lãi suất”, Shinichiro Kobayashi - Chuyên gia kinh tế trưởng tại Mitsubishi UFJ Research and Consulting nhận định. "Lập trường của thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản về chính sách tiền tệ sau cuộc đua giành quyền lãnh đạo của đảng cầm quyền cũng sẽ được theo dõi sát sao".

Một cuộc thăm dò của Reuters cho thấy phần lớn các nhà kinh tế dự đoán sẽ có thêm một đợt tăng lãi suất 0,25 điểm cơ bản vào cuối năm. Tuy nhiên, những người được khảo sát lại chia rẽ về thời điểm, tập trung vào tháng 10 và tháng 1.

BOJ đã kết thúc chương trình kích thích kinh tế khổng lồ kéo dài cả thập kỷ vào năm ngoái và tăng lãi suất ngắn hạn lên 0,5% vào tháng 1 với quan điểm Nhật Bản đang trên đà đạt được mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

Thế nhưng dù bày tỏ quyết tâm của BOJ trong việc tiếp tục tăng lãi suất, những Thống đốc Ueda cho biết, BOJ quyết định giữ nguyên lãi suất vì lạm phát cơ bản vẫn chưa đạt mục tiêu. Trong khi thành viên Takata phản đối quan điểm này khi cho rằng mục tiêu lạm phát của BOJ đã đạt được, trong khi thành viên Tamura cho rằng rủi ro lạm phát đang gia tăng.

Chỉ số giá tiêu dùng cốt lõi của Nhật Bản đã tăng 2,7% trong năm.

Hà Vy