Những bí ẩn xung quanh siêu biến thể Omicron xuất hiện ở Nam Phi

Biến thể Omicron được các chuyên gia mô tả là chủng virus tồi tệ nhất từ trước đến nay. Biến thể có tất cả các đột biến đáng lo ngại từ những phiên bản trước của virus, cộng với nhiều đột biến khác khiến chúng trở thành chủng virus dễ lây nhiễm và kháng vaccine nhất cho đến nay.

Chiến lược vaccine và kế hoạch ứng phó biến chủng Omicron
Thị trường chứng khoán toàn cầu rung lắc với biến thể Omicron
Việt Nam làm việc cùng WHO, CDC về ứng phó với biến chủng Omicron

Tổ chức Y tế thế giới đặt tên biến thể mới được phát hiện của virus SARS-CoV-2 là Omicron, biến thể này có 32 đột biến trên protein đột biến – nhiều nhất từng được ghi nhận và nhiều gấp đôi so với chủng Delta hiện đang chiếm ưu thế. Ảnh minh họa

Chứa nhiều đột biến lợi hại nhất

Siêu chủng này đã chứa các đột biến của chủng Delta, khiến cho biến thể lây truyền đến mức chúng trở nên thống trị thế giới trong nhiều tháng.

Biến thể mới cũng bao gồm các thay đổi kháng vaccine được thấy trên Beta – một chủng khác đang được quan tâm ở Nam Phi và được cho là hiệu quả nhất trong việc trốn thoát khỏi hệ miễn dịch cho đến nay. Chúng cũng chứa một đột biến lẩn trốn như biến thể Alpha vốn tung hoành ở Anh vào mùa đông năm ngoái. Tổng cộng siêu chủng mới có 32 đột biến trên protein đột biến của nó, nhiều hơn bất kỳ biến thể nào trước đây và nhiều gấp đôi Delta.

Chúng chứa hai thay đổi duy nhất trên một phần, cụ thể phần gai giúp virus mở cánh cửa xâm nhập vào tế bào người dễ hơn. Tất cả các dấu hiệu cảnh báo cho thấy chúng sẽ thống trị thế giới trong vài tháng. Tuy nhiên, các nhà khoa học cảnh báo rằng họ chưa thấy được bất kỳ tác động nào của các đột biến trong phòng thí nghiệm.

Dân số Nam Phi có mức độ miễn dịch tự nhiên rất cao nhưng dường như đang dễ dàng bị lây nhiễm, điều mà các chuyên gia ở Anh cho rằng có thể cho phép virus dễ dàng lây nhiễm sang các bệnh nhân Covid-19 trước đây. Tuy nhiên không có sự gia tăng số ca nhập viện trong khu vực. Điều này làm dấy lên hy vọng rằng đây có thể là một sự lặp lại mắc Covid-19 nhẹ hơn.

Những điều liên quan đến biến thể mới

Các chuyên gia nói rằng đây là “biến thể tồi tệ nhất mà họ từng thấy” và rất đáng lo ngại bởi số lượng đột biến mà chúng mang theo.

Tổ chức Y tế thế giới đặt tên biến thể này là Omicron, có 32 đột biến trên protein đột biến – nhiều nhất từng được ghi nhận và nhiều gấp đôi so với chủng Delta hiện đang chiếm ưu thế.

Các chuyên gia lo ngại những thay đổi này có thể khiến vaccine kém hiệu quả hơn 40%. Điều này là do rất nhiều thay đổi trên protein đột biến của virus B.1.1.529. Vaccine hiện tại kích hoạt cơ thể, nhận ra phiên bản của đợt tăng đột biến từ các phiên bản cũ hơn của virus. Nhưng vì protein đột biến trông rất khác trên chủng mới, hệ miễn dịch của cơ thể có thể phải vật lộn để nhận ra và chống lại chúng. Nó cũng bao gồm các đột biến được tìm thấy trên biến thể Delta cho phép nó lây lan dễ dàng hơn.

Các chuyên gia cảnh báo rằng họ sẽ không biết mức độ lây nhiễm của virus trong ít nhất hai tuần và có thể không biết tác động của chúng đối với các trường hợp nhập viện và tử vong vì Covid trong vòng sáu tuần.

Biến thể có hơn 50 đột biến và hơn 30 trong số đó là trên protein đột biến. Chúng mang các đột biến P681H và N679K – hiếm khi được nhìn thấy cùng nhau. Hai đột biến này, cùng với H655Y, cũng có thể khiến virus xâm nhập vào tế bào của cơ thể dễ dàng hơn.

Có phải là một biến thể đáng quan tâm?

Tổ chức Y tế thế giới ( WHO) đã phân loại virus này là một biến thể cần quan tâm, nhãn được gán cho các chủng có nguy cơ cao nhất. Các chuyên gia của WHO đã kết luận rằng những đột biến mới khiến virus lây lan nhanh hơn, gây ra bệnh nặng hơn hoặc cản trở sự bảo vệ từ vaccine.

Biến thể đã được phát hiện ở đâu cho đến nay?

Cho đến nay, biến thể này đã được phát hiện ở 5 quốc gia là Nam Phi, Botswana, HongKong, Israel và Bỉ. Hầu hết các trường hợp được phát hiện ở Gauteng, một tỉnh ở đông bắc Nam Phi.

B.1.1.529 xuất hiện đầu tiên ở đâu?

Trường hợp đầu tiên đã được Hồng Kông tải lên cơ sở dữ liệu biến thể quốc tế GISAID vào ngày 23-11. Người mang biến thể mới đang đi du lịch đến hòn đảo này từ Nam Phi.

Vương quốc Anh là quốc gia đầu tiên xác định virus có thể là một mối đe dọa và đã cảnh báo cho các quốc gia khác. Kể từ đó, 77 trường hợp đã được xác nhận ở Nam Phi, 2 trường hợp ở Hồng Kông và 3 trường hợp ở Botswana.

Các giám đốc y tế ở Israel hôm 26-11 thông báo họ đã xác nhận một và hai trường hợp nghi ngờ nhiễm B.1.1.529, trong khi có hai trường hợp nghi ngờ khác ở Bỉ.

Các chuyên gia tin rằng chủng này có thể có nguồn gốc từ Botswana nhưng lục địa châu Phi không trình bày nhiều mẫu dương tính, do đó có thể không bao giờ biết được nơi mà biến thể xuất hiện đầu tiên.

Nam Phi, Botswana, Eswatini, Lesotho, Namibia và Zimbabwe bị nghi ngờ có người nhiễm chủng Botswana Covid-19. Ảnh: DK

Cần tiêm mũi tăng cường

Các nhà khoa học đã cảnh báo chủng mới có thể làm cho vaccine phòng Covid-19 kém hiệu quả hơn 40%. Tuy nhiên, họ cho biết sự xuất hiện của biến thể đột biến khiến việc nhận được một liều tiêm tăng cường càng trở nên quan trọng hơn ngay khi mọi người đủ điều kiện sử dụng.

Vaccine kích hoạt các kháng thể trung hòa, là biện pháp bảo vệ tốt nhất hiện có để chống lại biến thể mới. Bộ trưởng Y tế Sajid Javid cho biết: “Liều tiêm tăng cường vốn đã rất quan trọng trước khi chúng tôi biết về biến thể này nhưng bây giờ nó càng quan trọng hơn”.

Dữ liệu về khả năng lây truyền của biến thể mới và ảnh hưởng của nó đối với các trường hợp nhập viện và tử vong vẫn còn nhiều tuần nữa để tìm hiểu.

Vương quốc Anh đã đề nghị giúp đỡ Nam Phi, nơi tập trung hầu hết các trường hợp, để thu thập thông tin này và tin rằng họ sẽ biết thêm về khả năng lây truyền sau hai đến ba tuần. Nhưng có thể là bốn đến sáu tuần cho đến khi họ biết thêm về các trường hợp nhập viện và tử vong.

Nước Anh làm gì khi biến thể này xuất hiện

Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid vừa thông báo có 6 quốc gia sẽ được thêm vào danh sách đỏ từ trưa thứ Sáu ngày 26-11. Các quốc gia nằm trong danh sách trên là Nam Phi, Botswana, Eswatini, Lesotho, Namibia và Zimbabwe. Điều này có nghĩa là tất cả các chuyến bay thẳng từ các quốc gia này đến Vương quốc Anh đều bị cấm.

Bất kỳ ai đến Anh từ giữa trưa 26-11 đến 4:00 ngày 28-11 từ các quốc gia trên hoặc những người đã đến các quốc gia này trong 10 ngày trước đó, phải hoàn thành biểu mẫu định vị hành khách, kiểm dịch tại nhà và phải làm xét nghiệm RT-PCR.

Bất kỳ ai đến từ các quốc gia trên sau 4:00 sáng vào ngày 28-11 phải ở trong một khách sạn có kiểm dịch được quản lý trong 10 ngày và được xét nghiệm Covid-19 vào hoặc trước ngày thứ hai của kỳ nghỉ của họ, cũng như có một bài xét nghiệm khác vào hoặc sau ngày thứ tám.

Cơ quan An ninh Y tế của Anh đã phân loại B.1.1.529 là biến thể Đang được điều tra, có nghĩa là nó có những đột biến đáng lo ngại.

Nó sẽ ảnh hưởng đến Giáng sinh ở Anh?

Các chuyên gia cho biết phải vài tuần nữa họ mới biết được mức độ đáng lo ngại của biến thể mới, vì vậy vẫn chưa rõ những bước bổ sung cần được thực hiện trong thời gian sắp tới. Các hạn chế duy nhất mà Chính phủ đưa ra cho đến nay là thêm 6 quốc gia vào danh sách đỏ.

Giáo sư Adam Finn, thành viên của Ủy ban Hỗn hợp về tiêm chủng (JCVI), cho biết không thể loại trừ những hạn chế mới. Nhà khoa học nói với chương trình Good Morning Britain của đài ITV: “Một mặt, tôi không muốn gây ra sự lo lắng không cần thiết cho mọi người nhưng mặt khác tôi nghĩ tất cả chúng ta cần sẵn sàng cho khả năng thay đổi các hạn chế”.

Khi được hỏi tình hình sẽ có ý nghĩa như thế nào đối với nước Anh trong thời gian diễn ra lễ hội, Bộ trưởng Y tế Sajid Javid cho biết các biện pháp Kế hoạch B bao gồm khẩu trang bắt buộc và hướng dẫn cách ly tại nhà sẽ được áp dụng nếu cần để kiểm soát tỷ lệ lây nhiễm.

Theo BBC