Những cây cầu hữu nghị nối dài qua thời gian: Việt Nam và các nước Trung Đông Âu sau 75 năm

Tiết mục nghệ thuật của các em học sinh tại trường Trung học phổ thông Việt Nam-Ba Lan tại sự kiện. (Ảnh: THẾ DƯƠNG)

Đánh dấu hành trình ba phần tư thế kỷ đầy ý nghĩa, Hội thảo “75 năm quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và các nước Trung Đông Âu: Thắt chặt tình hữu nghị, tăng cường hợp tác, hướng tới tương lai” do Bộ Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán một số nước Trung Đông Âu tổ chức là dịp để nhìn lại di sản quý báu của tình bạn truyền thống, đồng thời định hướng mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực chiến lược.

Sự kiện có sự tham dự của , lãnh đạo Bộ Ngoại giao, các bộ, ngành, địa phương cùng các Đại sứ, Đại biện các nước Trung Đông Âu tại Hà Nội và các Đại sứ Việt Nam tại khu vực tham dự trực tuyến, cùng đông đảo đại diện doanh nghiệp hai bên.

75 năm gắn bó – Di sản của tình hữu nghị và phát triển toàn diện

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh: “Mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp đó khởi đầu và dựa trên những giá trị chung về khát vọng độc lập, tự do, hòa bình, hợp tác và phát triển của các dân tộc chúng ta, được vun đắp bởi tình cảm chân thành, sự ủng hộ, giúp đỡ lẫn nhau chí tình, chí nghĩa, vô tư và trong sáng”.

Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng chia sẻ tại sự kiện. (Ảnh: THẾ DƯƠNG)

Không chỉ là những mối quan hệ chính trị mang tính biểu tượng, tình hữu nghị ấy còn thấm đẫm vào từng công trình, từng câu chuyện, từng thế hệ người dân hai bên.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chia sẻ: “Sự hợp tác đó đã giúp cho Việt Nam có rất nhiều công trình hiện nay là biểu tượng của quá trình phát triển đất nước, trong đó bao gồm những công trình bệnh viện, trường học… được xây dựng từ các nguồn viện trợ, nay trở thành biểu tượng trong hợp tác giữa Việt Nam với các nước Trung và Đông Âu”.

Phó Thủ tướng dẫn chứng cụ thể như Trường trung học phổ thông , trường mầm non Việt-Bun, các cơ sở hợp tác của Hungary và Romania. Đây đều là những dấu mốc hữu hình trong dòng chảy lịch sử hợp tác giữa hai bên.

Song hành với những công trình hữu nghị là những thế hệ học sinh, sinh viên, chuyên gia và người lao động Việt Nam từng học tập, sinh sống, làm việc tại các quốc gia bạn bè. Họ không chỉ tiếp thu tri thức hiện đại để phục vụ công cuộc phát triển đất nước, mà còn trở thành những “cầu nối sống động” cho sự hiểu biết, gắn bó và hợp tác bền vững giữa hai bên.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà phát biểu tại sự kiện. (Ảnh: THẾ DƯƠNG)

Hiện nay, có hơn 137.000 người Việt đang sinh sống tại khu vực này - một cộng đồng năng động, hội nhập sâu và có những đóng góp đáng kể cho đời sống kinh tế-xã hội sở tại.

Trên nền tảng đó, quan hệ chính trị-ngoại giao giữa Việt Nam và các nước Trung Đông Âu ngày càng được củng cố thông qua trao đổi đoàn cấp cao, các cơ chế tham vấn định kỳ và sự phối hợp chặt chẽ trong các diễn đàn đa phương. Những bước tiến mới như việc thiết lập Đối tác toàn diện giữa Việt Nam-Hungary, hay Đối tác chiến lược giữa là minh chứng rõ nét cho sự tin cậy và đồng hành chiến lược giữa hai bên trong giai đoạn mới.

Trong lĩnh vực kinh tế, thương mại hai chiều giữa Việt Nam và các nước Trung Đông Âu không ngừng tăng trưởng, đạt gần 8,9 tỷ USD vào năm 2024. Các quốc gia bạn bè truyền thống này cũng đi đầu trong việc ủng hộ và thúc đẩy ký kết Hiệp định EVFTA, tạo hành lang thuận lợi để Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường EU.

Văn hóa-giáo dục tiếp tục là điểm sáng nổi bật. Hàng chục nghìn lưu học sinh Việt Nam từng theo học tại Trung Đông Âu đã trở thành đội ngũ cán bộ, nhà khoa học, nhà văn hóa, thậm chí là những nhà lãnh đạo cấp cao của Việt Nam ngày nay.

“Nhiều thế hệ các nhà khoa học, nhà văn hóa, nhà lãnh đạo Việt Nam đã được chắp cánh từ những hợp tác đó và giờ đây trở thành những người đồng hành, đóng góp cho sự phát triển của đất nước”, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Di sản 75 năm ấy, từ tình bạn trong gian khó đến mối quan hệ hợp tác toàn diện hôm nay, không chỉ là niềm tự hào, mà còn là nền tảng vững chắc để Việt Nam và các nước Trung Đông Âu hướng tới một chương mới, thiết thực hơn, sâu sắc hơn và phù hợp hơn với yêu cầu phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới.

Hướng tới tương lai, mở rộng hợp tác chiến lược trong kỷ nguyên mới

Bước vào kỷ nguyên của chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và những biến động toàn cầu ngày càng sâu sắc, mối quan hệ Việt Nam và các nước Trung Đông Âu đứng trước cơ hội tái định hình để trở nên toàn diện, chiến lược và thực chất hơn. Những thành tựu của 75 năm qua là nền tảng vững chắc, nhưng để vươn tới tương lai, hai bên cần một tầm nhìn mới, táo bạo hơn và gắn liền với các thách thức thời đại.

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà thẳng thắn chỉ rõ: “Mặc dù thành tích hợp tác giữa Việt Nam và Trung Đông Âu đã phần nào thể hiện quyết tâm rất cao, tuy nhiên hoàn toàn chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế hai bên”. Phó Thủ tướng đặt vấn đề: Với quy mô dân số mỗi bên trên 100 triệu người, sự chia sẻ, bổ trợ kinh tế và giao lưu văn hóa cần phải được thúc đẩy sâu rộng hơn nữa để tạo ra sức bật mới cho hợp tác song phương và đa phương.

Đại sứ Cộng hòa Czech tại Việt Nam Hynek Kmonicek phát biểu. (Ảnh: THẾ DƯƠNG)

Trong bối cảnh đó, nhiều gợi mở hợp tác cụ thể đã được đưa ra. Đại sứ Cộng hòa Czech tại Việt Nam Hynek Kmonicek nhấn mạnh vai trò của giao lưu nhân dân, các chính sách thị thực linh hoạt và kết nối hàng không trực tiếp như những yếu tố mang lại lợi ích thực chất cho cả hai bên. “Chúng tôi mong muốn có một chính sách miễn thị thực ngắn hạn cho tất cả du khách của chúng tôi đến Việt Nam… đồng thời mở các đường bay trực tiếp giữa Việt Nam và các thành phố của chúng tôi”, Đại sứ đề xuất.

Không chỉ dừng ở những chính sách thúc đẩy du lịch, các đại biểu còn đặt trọng tâm vào hợp tác trong các lĩnh vực mới. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Đặc biệt, lĩnh vực nông nghiệp thông minh, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh được coi là thế mạnh của các nước Trung Đông Âu”, đồng thời khẳng định Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối giúp các quốc gia Trung Đông Âu tiếp cận sâu hơn vào ASEAN và châu Á-Thái Bình Dương.

Từ góc độ học thuật và doanh nghiệp, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Quyết Thắng, Giám đốc Đại học Bách Khoa Hà Nội cũng là Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam-Bulgari đề xuất 3 sáng kiến mang tính dài hạn: Thúc đẩy ngoại giao nhân dân thông qua các hội hữu nghị mở rộng; thành lập liên minh đại học-nghiên cứu giữa Việt Nam và các nước Trung Đông Âu; và tăng cường hợp tác doanh nghiệp trong các lĩnh vực chế biến, sáng tạo giá trị gia tăng từ nông sản, hoa hồng, dược phẩm… Ông nhấn mạnh: “Cơ hội đang đến cho cả Việt Nam và các nước Trung và Đông Âu, và cần phải làm việc rất tích cực ở thời điểm hiện tại để đạt được tương lai mong muốn”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Quyết Thắng, Giám đốc Đại học Bách Khoa Hà Nội cũng là Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam-Bulgari đề xuất 3 sáng kiến thúc đẩy hơn nữa quan hệ Việt Nam và các nước Trung Đông Âu. (Ảnh: THẾ DƯƠNG)

Trong bối cảnh thế giới phải đối mặt với nhiều thách thức phi truyền thống như biến đổi khí hậu, khủng hoảng lương thực, an ninh nguồn nước và dịch bệnh, sự hợp tác chặt chẽ giữa Việt Nam và các nước bạn bè truyền thống không chỉ mang lại lợi ích cho mỗi bên, mà còn góp phần vào ổn định và phát triển chung của khu vực và toàn cầu.

Khép lại hội thảo, Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng khẳng định niềm tin: “Với nền tảng lịch sử tốt đẹp, sự tin cậy chính trị cao và tiềm năng hợp tác ngày càng rộng mở, quan hệ Việt Nam-Trung Đông Âu sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, thiết thực và hiệu quả hơn nữa”. Một chặng đường mới đang mở ra - nơi những cây cầu hữu nghị không chỉ được duy trì, mà còn được mở rộng, gia cố và bắc tới những lĩnh vực hợp tác tương lai vì một thế giới hòa bình, công bằng và bền vững.

THẾ DƯƠNG-HẢI YẾN