Những cơn mưa mùa Hạ

Mưa thường chọn đến đến trần gian theo cách khác. Có thể rớt từ mùa Xuân lại có thể từ sự vội vàng của nắng mà chớp xé trời và mưa đổ xuống. Có người lại bảo mưa mùa Hạ đến từ lời nguyện cầu của trăm họ, từ sớ văn trong các ngày hội Xuân của các làng thành tâm khấn nguyện. Tiếng trống như tiếng sấm gọi mưa, rồng múa cuồn cuộn như mây vần vũ. Hẳn là giời đất, thần linh độ cho trần gian suốt 4 mùa những mưa gió thuận hòa.

Mưa mùa Hạ có những khi được ví như mưa vàng mưa bạc, ra tiền ra của, mưa tiếp nguồn sinh khí cho con người và vạn vật, nhất là với những cư dân nông nghiệp. Người canh nông nhớ nằm lòng câu:

"Lúa chiêm lấp ló đầu bờ, hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên".

Ít sấm khan hơn, đổi gió, mây kéo về là mưa. Mùa mưa đã về, những cơn bão trong năm cũng đã được đánh số, gắn tên. Giời đất mênh mang, những toan lo, ước nguyện, trắc ẩn nhiều khi gắn với gió mưa để nhớ hay chiêm nghiệm. Thật thế, cứ đọc tục ngữ, ca dao hay đồng dao của con trẻ mà xem.

Trời ơi mưa xuống

Lấy nước tôi uống

Lấy ruộng tôi cày

Lấy đầy bát cơm

Lấy rơm đun bếp

Hay:

Trời mưa bong bóng phập phồng

Mẹ đi lấy chồng con ở với ai?

Sấm váng trời, trông mây mà ngóng. Rõ là nguồn nước giời trút xuống mà có người bảo "Lúa được trận mưa như rắc đạm". Quả là không sai, gió mang hơi nước về, rồi mưa đổ. Lá bay, cành cây gãy nhưng không bận gì, đồng lúa đang cần nước. Mưa gội rửa cho lá, mưa tưới tắm quả non, những trái cây của mùa Xuân bám cành thật chắc, đâu có sợ những trận mưa đầu mùa. Mưa trắng trời, đôi cái lá màu xanh trôi theo dòng nước nhanh chóng. Người cả nghĩ chợt chạnh lòng nghĩ phù du phận người. Mưa vội, suy nghĩ cũng vội qua, một hoàng hôn rực rỡ đã về. Vẫn là mặt trời, cuồng nhiệt cùng gió hong khô lá cành, nhanh chóng hong khô những con đường sau mưa. Đến ngọn cỏ hay cây dại bên đường cũng sạch.

Lúa đồng làng thơm hương, mùi thơm hào phóng hơn nhiều so với trước trận mưa. Mùi thơm tan trong gió, trong nắng vàng ruộm cuối ngày sóng sánh và đa tình, dư dả và tha thiết.

Đêm nay cánh đồng sẽ khác, khác rất nhiều đêm hôm qua, không ai nhìn thấy ranh giới cả. Vì từ đầu bờ đến giữa ruộng lúa đã miên man theo cách truyền đời, đã được gọi tên là "phất cờ" đấy thôi.

Đó là những cơn mưa đầu mùa.

Nắng nóng lấn sang mùa theo ngày, tinh mơ chỉ mình mặt trời đã làm nên bình minh rực rỡ. Ai cũng dự là 1 ngày nắng nóng oi ả sẽ …ngự trị, xem ra 1 cơn giông gió còn xa lắc. Nắng nóng là khổ, những lá cành xanh om, cứng cỏi là thế mà sau những ngày nắng cụp lại, giữa mùa hè lá héo cũng là chuyện thường. Những bông hoa trên phố cũng bạc cả màu. Những người bám đường, bám chợ mưu sinh với áo chống nắng, khẩu trang bịt kín nhìn rau cỏ héo trên xe thồ thở dài. Những chiếc xe ô tô cũng vội vã trên con đường loang loáng.

Nóng hầm hập, nóng xối xả. Cũng vẫn một mặt trời "vững vàng" làm nên 1 hoàng hôn cuối chân trời. Ai cũng ngóng 1 trận mưa cho làng, cho phố, những cục nóng điều hòa lầm lũi khô rang, mặt tiền những tòa nhà chọc trời trong phố cần mẫn nháy sáng như an ủi cả những người trên phố cả những chủ nhân gắn bó với điều hòa mát lạnh sau khuôn cửa.

Mưa của trời, ngày mai, ngày kia về tới nơi nào vẫn là những dự báo, ngóng trông.

Phía chân trời xa lắc - mấy ai hay, nhưng dự báo thời tiết đã không sai. Ngọn cây im phăng phắc, oi đến cao điểm thì cơn gió sẽ khác. Vài hạt mưa chưa kịp chạm đất nóng đã bị hơi nóng "nuốt" trọn không để lại dấu vết. Sấm theo nhau nổ vang trời, mây đen kéo đến, mưa ướt áo rồi mưa xối xả. Âm dương giao hòa trong một luồng chảy tươi mát, hồi sinh và phát triển.

Sấm giòn tan, mưa tuôn, gió tạt. Mưa như thể quên ngay rằng hôm qua chưa tròn ngày đâu, đất trời còn nắng rát.

Mưa trắng trời cho hả hê cả đất trời và lòng người. Trong mưa ai cũng mặc lòng theo đuổi suy nghĩ của mình, nhưng hẳn là có những người lòng sẽ dịu lại. Qua rồi những nắng nỏ, gắt gao có khi đến bực dọc, đau ốm, mưa đến là để gội rửa, đổi thay. Nắng mưa không hẳn là việc của trời như vẫn nói, vì con người ta vốn là 1 tiểu vũ trụ gắn kết, giao hòa trong không gian này, tại nơi chốn này. Thế nên, gặp mưa con người ta mới khác.

Mưa mấy rồi cũng ngớt, mây đen rụng hết trả lại một nền trời sáng bạc. Chưa hẳn tạnh, nhưng với người bận việc thì vẫn phải đi, không trần trừ được nữa.

Mưa đọng trên lá cành, nắng quái sau mưa hong lá không xuể. Nắng tắt rồi mà lá còn ướt sượt. Trên những rặng cây, mấy ngọn dây leo sã xuống mà cứ ngỡ nó đã kịp dài ra, gặp phải mưa nên không kịp bám vào rặng rào. Người vô tình đi qua, người cẩn thận vắt lại. Ngõ sau mưa cũng tập nập hẳn. Tiếng còi xe máy ròn tan xen lẫn tiếng hỏi thăm nhau rộn ràng. Rõ là xã lên phường từ lâu nhưng cung cách chào hỏi xem ra vẫn giữ được nếp cũ.

Sau mưa, hình như ai cũng vội về nhà mình lo cơm nước bữa tối, chẳng mấy mà mùi hành tỏi phi đã thơm váng. Không khó để nhận ra có nhà xào bí đỏ, có nhà nấu giả cầy, có nhà ngày dưng cũng rán nem…

Chiều mùa Hạ sau trận mưa thật khác. Trời tối dần trong gió và hơi nước mát lịm.

Nói thế chứ, trong những rặng rào sũng nước kia vẫn có những bí mật. Có đứa trẻ nhát, đi 1 mình quãng đường vắng nhìn trước ngó sau chẳng thấy ai thì cái rặng rào đáng sợ quá đi chứ. Phải chạy qua thật nhanh, rất có thể có ma, có rắn, cóc và sâu trong đó. Thế nhưng, vẫn rặng rào ấy, có những đứa không sợ, nó nhìn thật kỹ vào trong những cây ruối cõi, nó đưa tay giật giật những ngọn dây leo xem có con gì trong đó không.

Đã là mùa Hạ, tiếng ve đã bắt đầu ran lên.

Có bụi tre đu đưa trong gió, trẻ con nghe người lớn nói rồi nói với nhau như thể mình từng thấy.

- Bụi tre già, vào đêm trăng sáng có ma trơi đấy. Ma trơi là lân tinh.

Gớm, nay mai nghỉ hè thì bọn trẻ lại tụ tập nhau dưới gốc muỗm ngoài miếu hay chỗ những bụi tre đầu đường này cả buổi có sao đâu mà giờ dọa nhau đến sợ.

Tiếng côn trùng từ ao, từ rặng, từ vệ cỏ bên đường đã vang lên. Có tiếng chẫu chuộc nhàm chàn cứ nhắc đi nhắc lại 2 tiếng hệt tên mình.

Vẫn là chỗ bụi tre và chỗ rặng ruối, bô rô có 1 mùi là lạ. Nó nằng nặng, khăm khẳm, nó không dễ tan trong không gian và gió. Cái mùi này trong lá mục, trong hộc gốc ruối già, hay là có xác con gì chết không biết. Một mùi không mới, cứ sau mưa là thấy, đến lạ. Rồi, bọn trẻ con mắt tròn mắt dẹt nói với nhau và len lén chạy thật nhanh qua rặng cây um tùm. Bọn nó nói với nhau rằng: đó là mùi ma nấu canh. Sợ quá! Thế là những chỗ này có ma thật rồi. Những trận mưa đều có ma, thì nó mới nấu canh chứ…

Rồi sau này, có đứa giải thích: Không phải ma nấu canh, mà mưa xuống, rắn nó nhả mùi để dụ bạn tình giao phối.

Đó là mãi sau này, khi lớn lên, chứ ngày ấy, bọn trẻ đều tin là "Có ma và ma nấu canh" đấy thôi.

Những cái rặng cây ken kịt, xanh om hay có "ma nấu canh" ấy giờ ít lắm. Người ta đã xây tường bao, phân lô đất nhiểu rồi, phải ngoại thành hay những nơi chưa đô thị hóa mới còn và trẻ con bây giờ cũng không nói những chuyện kiểu như thế nữa. Những người nhớ chuyện này thì hẳn đã là những người trung niên, tóc muối tiêu. Sau trận mưa mát lạnh, tỉnh cả người nhớ về tận trận lụt ở quê năm nào "Nghiêng đồng đổ nước ra sông" cứu lúa, cứu đói. Rồi nhớ cái năm lụt, nước sông dâng trôi cả miếu làng, bao năm sau dân mới đủ lực xây lại miếu và tô tượng. Tự độ đó người làng cũng mở mày mở mặt hơn hẳn những năm xưa. Nhớ, nhớ mới năm ngoái năm kia mưa lớn, lũ quét, về đến nhà mình những tưởng ấm êm với nước với trà mà theo dõi bão lũ lại đau thắt lòng. Quê nào cũng là quê, đồng bào mình vùng lũ khổ quá. Sức người, sức của gửi đi và gửi cả lời ước nguyện bình an tới mỗi nếp nhà, mỗi con người vật lộn trong bão lũ. Chuyện đã qua, nhưng nỗi buồn thương còn nhắc nhớ.

Lời nguyện cầu bao giờ cũng vẫn là mưa thuận gió hòa, bình an cho muôn người, muôn nhà… Lời nguyện cầu từ mùa Xuân xin được linh nghiệm suốt 4 mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông…

Nguyễn Minh Hoa