Những 'cuộc chiến' thực sự mà Tổng thống Mỹ Trump cần phải thắng

Phát triển bền vững là điều mấu chốt cho nước Mỹ

Thực tế là thâm hụt thương mại không thấm vào đâu so với những cuộc khủng hoảng sâu sắc hơn mà nước Mỹ đang phải đối mặt trong nước.

Tổng thống Donald Trump từ lâu đã mô tả sân khấu thế giới như một chiến trường cho chiến dịch “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại” (MAGA) của mình. Ông hướng vào các cuộc chiến thương mại, thuế quan và công nghệ với nhiều đối thủ nước ngoài. Thông điệp của ông ngụ ý rằng những cuộc chiến này là thiết yếu để mang lại sự vĩ đại cho nước Mỹ, liên hệ trực tiếp ý tưởng này với thâm hụt thương mại của Mỹ, đạt 918 tỷ USD vào năm 2024.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, việc tập trung vào các mối đe dọa bên ngoài như thế có thể gây phân tâm lớn. Những cuộc chiến thực sự đe dọa sự thịnh vượng và ổn định của nước Mỹ lại đang diễn ra ngay bên trong biên giới của chính nước này, gây ra những tổn thất kinh tế và xã hội có khả năng làm lu mờ bất kỳ sự mất cân bằng thương mại nào.

Việc phớt lờ những cuộc khủng hoảng nội địa này sẽ phải trả giá bằng một chi phí cơ hội đáng kể. Việc giải quyết chúng sẽ cung cấp một lộ trình vững chắc cho tăng trưởng kinh tế của nước Mỹ cũng như giúp ông Trump đạt mục tiêu MAGA.

Mặt trái của những cuộc chiến thương mại, công nghệ và thuế quan là chúng thường dẫn đến giá cả tăng cao cho chính người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ, đồng thời làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Không những vậy, thái độ tự cô lập đằng sau những chính sách này có thể gây tổn hại đến các liên minh chiến lược của Mỹ cũng như làm giảm ảnh hưởng toàn cầu của họ.

Những mối đe dọa thực sự đối với Mỹ là những mối đe dọa tác động nhiều hơn đến nền kinh tế và tinh thần Mỹ, gây thiệt hại cho Mỹ lên đến hàng nghìn tỷ USD thay vì hàng tỷ USD. Dưới đây là một số trong những vấn nạn mà Mỹ cần đương đầu xử lý:

1- Khủng hoảng Fentanyl và ma túy

Cuộc khủng hoảng opioid, đặc biệt là mối đe dọa của fentanyl, được ví như một cuộc “nội chiến” không được tuyên bố. Nó cướp đi sinh mạng của hơn 100.000 người Mỹ mỗi năm, chủ yếu do các loại opioid tổng hợp như fentanyl. Thiệt hại tài chính của cuộc khủng hoảng này là rất lớn, với Viện Quốc gia về Lạm dụng ma túy (NIDA) ước tính con số này vượt quá 2.000 tỷ USD mỗi năm.

Con số này bao gồm năng suất lao động bị mất do tử vong sớm, chi phí chăm sóc sức khỏe cao và áp lực lên hệ thống tư pháp hình sự.

Chỉ riêng cuộc khủng hoảng opioid đã gây ra gánh nặng kinh tế lên tới hơn 2.700 tỷ USD vào năm 2023, khiến cho bất kỳ khoản tiết kiệm nào từ các cuộc chiến thương mại cũng trở nên nhỏ nhoi. Để chiến thắng trong cuộc chiến này, cần một khoản đầu tư quốc gia đáng kể vào công tác phòng ngừa, giáo dục và điều trị dễ tiếp cận, hứa hẹn mang lại lợi tức đầu tư tốt hơn nhiều so với bất kỳ mức thuế quan nào.

2- Thực trạng chia rẽ trong xã hội Mỹ

Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, sự phân cực trong chính trị Mỹ đang diễn ra rất sâu sắc, có tới 80% người Mỹ cảm nhận được sự chia rẽ đáng kể. Sự chia rẽ này không chỉ là phiền toái mà còn tạo rào cản kinh tế tốn kém.

Chia rẽ còn dẫn tới sự tê liệt chính sách, bất ổn xã hội và bất ổn đáng kể cho các doanh nghiệp, với ước tính thận trọng cho thấy thiệt hại kinh tế lên tới hơn 200 tỷ USD mỗi năm. Sự chia rẽ này ngăn cản đất nước tập trung vào những vấn đề cấp bách nhất.

Yêu cầu đặt ra từ góc độ lãnh đạo là cần thu hẹp khoảng cách này thông qua đối thoại, giáo dục và các chính sách bao trùm để thúc đẩy sự đoàn kết quốc gia cần thiết cho tăng trưởng dài hạn.

3- Hậu quả kinh tế từ biến đổi khí hậu

Mặc dù một số nhà lãnh đạo thực dụng có thể coi nhẹ biến đổi khí hậu, xem khái niệm này như một trò lừa bịp, nhưng tác động kinh tế của biến đổi khí hậu là chuyện có thật và đang leo thang. Vào năm 2023, các thảm họa liên quan đến khí hậu - bão, cháy rừng và lũ lụt - đã gây ra thiệt hại hơn 100 tỷ USD.

Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia (NOAA) của Mỹ ước tính thiệt hại kinh tế hàng năm do biến đổi khí hậu vượt quá 500 tỷ USD khi tính đến thiệt hại tài sản, thiệt hại nông nghiệp và chi phí ứng phó khẩn cấp đáng kể. Mỹ đang tụt hậu trong quá trình chuyển đổi toàn cầu sang năng lượng xanh, mất dần lợi thế trước các đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc.

Đầu tư vào cơ sở hạ tầng bền vững và năng lượng tái tạo không chỉ là một hành động vì môi trường; đó còn là một nhu cầu kinh tế cần thiết để đảm bảo khả năng cạnh tranh trong tương lai và tránh các thảm họa tài chính và xã hội tiếp theo.

4- Chi phí tội phạm tăng cao

Tổn thất kinh tế do tội phạm gây ra ở Mỹ là rất lớn. Một nghiên cứu năm 2017 đã tính toán tổng chi phí hàng năm là 2.600 tỷ USD, bao gồm các chi phí như cảnh sát, hệ thống pháp lý và hệ thống hình sự, cùng với chi phí đáng kể cho chăm sóc sức khỏe của nạn nhân và thiệt hại tài sản.

Ngoài những chi phí trực tiếp này, tội phạm còn làm gia tăng nỗi sợ hãi và bất an của công chúng, kìm hãm nền kinh tế và đầu tư địa phương. Giải quyết vấn đề mang tính hệ thống này thông qua đầu tư vào giáo dục, tạo việc làm và các chương trình tập trung vào cộng đồng không chỉ giúp cộng đồng an toàn hơn mà còn khai phá tiềm năng kinh tế đáng kể.

5- Chi phí y tế gia tăng

Hệ thống chăm sóc sức khỏe của Mỹ là một ngoại lệ về tài chính, chiếm tỷ trọng lớn hơn trong GDP của quốc gia (18% vào năm 2023, tương đương 4.500 tỷ USD) so với bất kỳ quốc gia phát triển nào khác nhưng lại đạt được kết quả chăm sóc y tế thấp nhất.

Sự kém hiệu quả này và việc hơn 50 triệu người Mỹ vẫn chưa có bảo hiểm dẫn đến chi phí ước tính hàng năm là 1.000 tỷ USD, bao gồm nợ y tế, mất năng suất lao động và phụ thuộc vào dịch vụ chăm sóc khẩn cấp đắt đỏ.

Cải cách hệ thống này để cung cấp dịch vụ chăm sóc chất lượng, giá cả phải chăng là một bước quan trọng hướng tới việc cải thiện sức khỏe quốc gia và tái phân bổ hàng nghìn tỷ USD cho các hoạt động kinh tế hiệu quả hơn.

6- Chênh lệch lợi ích do bằng cấp

Chênh lệch này phản ánh khoảng cách ngày càng tăng về thu nhập và cơ hội giữa những người có và không có trình độ đại học. Đây là một dạng kẻ thù có hại một cách tinh vi. Nó góp phần đáng kể vào sự phân hóa kinh tế và xã hội, làm giảm cơ sở thuế và tăng gánh nặng cho các chương trình phúc lợi xã hội.

Một lực lượng lao động thiếu kỹ năng làm giảm năng suất quốc gia và cản trở tăng trưởng kinh tế cũng như sự dịch chuyển xã hội theo chiều dọc. Hậu quả xã hội của tình trạng này cũng nghiêm trọng không kém, làm gia tăng bất bình đẳng, làm giảm tính di động xã hội và gây ra chia rẽ chính trị.

Một cuộc chiến thực sự chống lại sự chia rẽ này sẽ đòi hỏi đầu tư đáng kể vào đào tạo nghề, học nghề và giáo dục đại học với chi phí phải chăng để đảm bảo mọi người Mỹ đều tiếp cận được sự ổn định kinh tế.

Lợi ích chiến lược tổng thể

Tổng thiệt hại kinh tế từ 10 cuộc khủng hoảng nội địa của Mỹ lên tới con số đáng kinh ngạc là 8.500 tỷ USD mỗi năm, vượt xa mức thâm hụt thương mại khoảng dưới 1.000 tỷ USD.

Nếu Mỹ có thể cắt giảm 50% các cuộc khủng hoảng này thông qua hành động chính sách và đầu tư nhất quán, họ có thể tiết kiệm được hơn 4.250 tỷ USD mỗi năm. Khoản tiền này có thể thúc đẩy tăng trưởng GDP, với khả năng tăng thêm 5-7% cho nền kinh tế. Một nỗ lực phối hợp về phòng chống tội phạm và tình trạng nghiện ma túy có thể thúc đẩy năng suất, trong khi đầu tư vào năng lượng xanh và nhà ở sẽ thúc đẩy sự ổn định kinh tế lâu dài.

Như vậy, có thể thấy con đường thực sự để “làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” không nằm ở các cuộc chiến thương mại, thuế quan và công nghệ chống lại các đối thủ giả định, mà nằm ở những cuộc chiến cam go hơn nhưng xứng đáng hơn nhiều, vì sức khỏe, sự an toàn và thịnh vượng của công dân Mỹ.

Trí Nhân/VOV.VN biên dịch Nguồn: Asia Times