Những cuốn sách đạt giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai

Hai bộ sách là công trình tập thể, NXB Khoa học Tự nhiên và Công nghệ.

Động vật chí và Thực vật chí là hai bộ sách đồ sộ thuộc một dự án nghiên cứu cấp Nhà nước, được soạn thảo công phu bởi những nhà khoa học có kiến thức chuyên sâu tại Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật.

Thực vật chí Việt Nam (gồm 10 tập trao giải lần này), Động vật chí (6 tập trao giải) là tài liệu nghiên cứu và tra cứu cơ bản về khu hệ động, thực vật Việt Nam, có thể được xem như những tài liệu khoa học chính thống trong nghiên cứu và giảng dạy, phục vụ cho mục tiêu khai thác hợp lý, bảo vệ nguồn lợi sinh vật của Việt Nam.

Bộ sách có chất lượng nội dung khoa học cao, có hệ thống, mô tả các loài thực vật theo các hệ thống phân loại có uy tín trên thế giới. Các tập sách có bố cục hợp lý. Hình thức trình bày bảo đảm tính nhất quán tương đối chuẩn mực. Hình vẽ đảm bảo tính khoa học, chính xác.

Bộ sách là công trình của tập thể tác giả, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật.

Đây là một công trình công phu, khoa học với chất lượng cao. Bộ sách phân tích, lý giải một cách toàn diện về tiến trình lịch sử vùng đất Nam Bộ, đồng thời làm rõ những vấn đề cốt yếu, cơ bản của vùng đất này từ điều kiện tự nhiên, môi trường đến các đặc điểm về chính trị, kinh tế, thiết chế xã hội, tôn giáo, tín ngưỡng, các tộc người. Cách nhìn tổng hợp và toàn vẹn khảo sát các vấn đề và làm rõ chúng theo tiến trình lịch sử giúp tái dựng bức tranh diện mạo vùng đất độc đáo này.

Dựa theo các nghiên cứu mới, các tác giả đã nỗ lực “lấp đầy khoảng trống” chưa được nghiên cứu đến, đặc biệt vấn đề tự nhiên, môi trường. Trước các vấn đề còn tranh cãi, các tác giả đã lý giải có sức thuyết phục, có lý, có tình, đặc biệt là một số sự kiện và nhân vật lịch sử về vùng đất Nam bộ từ trước thế kỷ 17.

Nhóm tác giả, NXB Công an Nhân dân.

Cuốn sách biên soạn công phu, có bố cục hợp lý, nội dung có tính lý luận, tính chính trị, tính thực tiễn cao. Khi bình luận khoa học về các tội phạm, các tác giả đã cố gắng làm rõ những điểm mới của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) so với luật cũ và những điều cần lưu ý trong thực tiễn thi hành và áp dụng pháp luật hình sự.

Sách cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin, tư liệu mới, kiến thức bổ ích về thi hành và áp dụng pháp luật hình sự. Sách là tài liệu nghiên cứu, tham khảo bổ ích đối với đông đảo nhân dân, cán bộ chiến sĩ.

Nhóm tác giả, PGS Vương Xuân Tình chủ biên, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật.

Công trình dày dặn viết về các dân tộc Việt Nam trên các lĩnh vực: Kinh tế, đời sống xã hội, đời sống văn hóa, phong tục tập quán và những biến đổi trong bối cảnh mới.

Những trình bày là cơ sở căn cứ khoa học và thực tiễn, lượng thông tin phong phú, nhiều nội dung hấp dẫn, đa dạng. Bộ sách là nguồn tư liệu quý giúp các nhà lãnh đạo, quản lý hiểu biết sâu sắc hơn về đặc điểm mỗi dân tộc, từ đó hoạch định những chính sách dân tộc phù hợp.

Tác giả: PGS. TS. Trần Thị Băng Thanh sưu tầm và giới thiệu, NXB Phụ nữ Việt Nam.

Đây là bản dịch chú, phiên âm đầy đủ nhất các tác phẩm của Đoàn Thị Điểm. Với trình độ uyên bác, PGS Băng Thanh dày công nghiên cứu và thể hiện một công trình có giá trị cao, là tài liệu đầy đủ, chính xác giúp người đọc hiểu hơn về bậc danh sĩ hàng đầu văn học Việt Nam. Phần các bài nghiên cứu cũng là tư liệu quan trọng bổ ích cho bạn đọc khi nghiên cứu về Đoàn Thị Điểm nói riêng và hoàn cảnh xã hội phong kiến nói chung.

Nhóm tác giả, GS Lê Huy Bá (chủ biên), NXB Giáo dục.

Đây là cuốn sách nghiên cứu chuyên sâu về bảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn hết sức thiết thực, quan trọng đối với phát triển nông thôn nước ta hiện nay, khi đất nước đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện địa hóa, hội nhập quốc tế, ảnh hưởng cách mạng công nghệ… đang tác động trực tiếp đến chất lượng, năng suất nuôi trồng, sản lượng đánh bắt của ngành nông lâm ngư nghiệp.

Nhóm tác giả, TS Đoàn Lan Phương chủ biên, NXB Khoa học Tự nhiên và Công nghệ.

Cuốn sách nghiên cứu kỹ, chuẩn mực về thành phần lipit từ hạt của một số loài thuộc 52 họ thực vật ở Việt Nam; phân tích định tính, định lượng, thành phần phospholipit trong dầu từ hạt một số loài thực vật; khảo sát hoạt tính kháng oxy hóa của dịch chiết methanol của hạt một số loài thực vật.

Sách chuyên khảo về nguồn tài nguyên thiên nhiên có tính khoa học cao, là bộ tài liệu quý cần được lưu giữ và tiếp tục nghiên cứu.

Tác giả Vũ Hiệp, NXB Mỹ thuật.

Sách có nội dung mới mẻ, cập nhật tri thức chuyên ngành và liên ngành, kết hợp lý thuyết với thực tiễn một cách nhuần nhuyễn, tư duy nghiên cứu, diễn giải mạch lạc, dễ tiếp nhận. Điểm nổi bật của sách là tác giả biết tìm tòi, đối diện với những phạm trù, khái niệm tưởng rất quen thuộc của nghệ thuật Việt nhưng đưa ra những trình bày, diễn giải và quy nạp mới, tham chiếu hệ thống lý luận nước ngoài.

Đây là cuốn sách có giá trị, có thể ứng dụng vào hoạt động kiến trúc. Sách trình bày đẹp, in ấn sắc nét, biên tập cẩn trọng.

Tác giả: Trần Trọng Dương, NXB Văn học liên kết Công ty Sách và Truyền thông Việt Nam

Cuốn sách của một chuyên gia Hán Nôm cho chúng ta biết sâu hơn, cụ thể hơn về giá trị của Quốc âm thi tập - tập thơ Nôm cổ nhất, có giá trị nhất và có bản sắc dân tộc nhất. Tập thơ của Nguyễn Trãi là mốc son chói lọi đánh dấu sự phát triển vượt bậc của tiếng Việt nói riêng cũng như nền văn hiến Việt Nam nói chung.

Đối với những người yêu tiếng Việt, đây chính là lựa chọn hàng đầu để tra cứu, tìm thấy những từ ngữ cổ kính. Tri thức trong sách có độ tin cậy, có khả năng phổ biến, truyền bá.

Tác giả: Đặng Ngọc Hưng, NXB Trẻ.

Hùng binh nằm trong trào lưu tiểu thuyết lịch sử thời gian gần đây. Tác phẩm dầy dặn trên 500 trang, dựng lại một thời oanh liệt của cha ông trong việc giữ gìn quần đảo Hoàng Sa.

Tiểu thuyết xoay quanh một gia đình có truyền thống giữ đảo. Nhân vật trung tâm là Triều - một cậu bé ở Cù lao Ré. Triều có cha trong đội hùng binh nhận lệnh vua đi giữ đảo Hoàng Sa. Lớn lên, Triều nối chân cha được lệnh lên đường canh giữ biển đảo. Cuốn sách quý hiếm về đề tài, là một cột mốc chủ quyền bằng nghệ thuật.

Tác giả: Maurice Durand, Nguyễn Hiệp và Olivier Tessier dịch, NXB Văn hóa - Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh.

Tranh dân gian Việt Nam được viện Viễn Đông Bác cổ Pháp xuất bản lần đầu năm 1960, dịch và phát hành tiếng Việt năm 2018. Nội dung sách gồm hơn 400 tác phẩm hội họa dân gian kèm nghiên cứu, bình chú uyên bác, tỉ mỉ, toàn diện của tác giả. Đây là một công trình công phu, sưu tầm khá đầy đủ các dòng tranh dân gian Việt Nam có hệ thống, theo các chủ đề khoa học.

Tác phẩm cho thấy đời sống tinh thần phong phú của người Việt. Cuốn sách góp phần bảo tồn giá trị văn hóa dân gian Việt, tư liệu quý cho các nhà nghiên cứu Việt Nam.

Tác giả: Lâm Thị Mỹ Dung, NXB Thế giới.

Cuốn sách của một người làm khảo cổ học có chuyên môn sâu về văn hóa Sa Huỳnh, Lâm Ấp, Champa. Tư liệu trong sách dựa trên tư liệu khảo cổ học tại các di chỉ khai quật khu vực miền Trung. Đây là cứ liệu lịch sử tin cậy, có ý nghĩa lịch sử văn hóa quan trọng. Nó không chỉ phục vụ yêu cầu nghiên cứu, tham khảo chuyên ngành mà còn có tác dụng phổ biến tri thức.

Tác giả: Trần Đức Tiến, minh họa Kim Duẩn, NXB Kim Đồng.

Với 25 truyện ngắn đồng thoại mang màu sắc dân gian hiện đại, tác phẩm cho người đọc nhỏ thấy cả một thế giới loài vật, đồ vật được nhân cách hóa; giọng văn trong sáng, mượt mà, tinh tế, hóm hỉnh.

Tác phẩm khơi gợi trí tưởng tượng, các câu chuyện mang tính phiêu lưu gay cấn tạo sức hút. Cách nói, hành động của các nhân vật đưa ra những bài học nhân văn sâu sắc.

Tác giả: Đỗ Nhật Nam, NXB Lao Động liên kết công ty Sách Thái Hà.

Đây là tập tản văn, tự truyện của cây bút 17 tuổi Đỗ Nhật Nam. Tác giả ghi chép về gia đình, thầy cô, bạn bè trong thời gian sống ở Việt Nam và du học ở Mỹ. Những mẩu chuyện đời thường được thể hiện bằng ngòi bút trong trẻo, mạch văn giản dị, chân thành. Trong bối cảnh những giá trị nhân văn trong lớp trẻ đang bị lung lay, đảo lộn thì một tác phẩm như Những bài học ngoài trang sách là sự xuất hiện kịp thời, chuyển tải những thông điệp có ích cho xã hội.

Bộ sách của tập thể tác giả, NXB Kim Đồng

Bộ truyện tranh giới thiệu các nhân vật lỗi lạc trong các triều đại lịch sử Việt Nam. Lời kể ngắn gọn, tranh vẽ sinh động có sức hấp dẫn, lôi cuốn, phù hợp với học sinh cuối cấp mẫu giáo và nhi đồng. Tranh vẽ hài hòa, thể hiện nhân vật trong cảnh quan lịch sử, văn hóa. Cách làm của nhóm tác giả công phu, đặc sắc, đầy tính sáng tạo.

Tác giả: Thiếu tướng, PGS, NGND Nguyễn Bá Dương chủ biên, NXB Quân đội Nhân dân.

Bộ sách Tư tưởng nhân văn quân sự Việt Nam là công trình có giá trị khoa học cao, có sức thuyết phục, làm rõ quan niệm tư tưởng nhân văn quân sự Việt Nam; phân tích cơ sở hình thành và phát triển tư tưởng nhân văn quân sự Việt Nam.

Bộ sách có tính lý luận, thực tiễn cao, cung cấp luận cứ khoa học trong việc phát triển tư tưởng nhân văn quân sự trong xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng quân đội nhân dân, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Tác giả: PGS Vũ Trọng Lâm, NXB Chính trị Quốc gia.

Tác giả trình bày, phân tích khá chặt chẽ co sở lý luận về đổi mới sự lãnh đạo của Đảng trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam; đánh giá khách quan thực trạng sự lãnh đạo của Đảng trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam hiện nay và trình bày các giải pháp chủ yếu.

Kết cấu của sách hợp lý, cách viết dễ hiểu, súc tích. Sách đảm bảo yêu cầu kỹ, mỹ thuật in ấn. Cuốn sách là chuyên khảo mang ý nghĩa khoa học và tính thiết thực.

Tác giả: Đỗ Thị Thùy Lan, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội liên kết công ty Tri thức Văn hóa sách Việt Nam.

Tác phẩm trình bày sâu và có hệ thống về ba cảng thị chính trên sông Đàng Ngoài trong hai thế kỷ 17 và 18, qua đó phân tích, làm rõ vai trò, chức năng của từng địa điểm Thăng Long, Phố Hiến và cửa khẩu Domea (tiền thân phố cảng Hải Phòng).. Điều này cho phép độc giả hình dung hoạt động thương mại, xuất nhập khẩu miền Bắc Việt Nam trước đây, sự giao thương với Anh, Pháp, Hà Lan… mấy trăm năm trước.

Đây là công trình công phu, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn lịch sử, kinh tế, chính trị, xã hội, đặc biệt là lịch sử ngoại thương Việt Nam thế kỷ 17, 18.

Tác giả: Trần Đình Sử (chủ biên), NXB Giáo dục Việt Nam.

Tự sự học là lý thuyết bắt đầu từ văn chương sau mở rộng trong nhiều ngành khoa học xã hội nhân văn như nhân chủng học, thần học, triết học, chính trị, y học, kinh tế... Công trình do GS Trần Đình Sử chủ biên là cố gắng tiếp nhận lý thuyết tự sự học nước ngoài, giới thiệu, trình bày, diễn giải những nội dung cơ bản của tự sự học, diễn giải một số điểm mới của tự sự học hậu hiện đại.

Công trình đặc biệt ý nghĩa với sinh viên, học viên văn học, ngành phê bình văn học.

Nhóm tác giả, GS. TS. Hoàng Thế Liên chủ biên, NXB Chính Trị Quốc gia Sự thật.

Nội dung bình luận căn cứ khoa học, lập luận chặt chẽ, thuyết phục, so sánh với các bản hiến pháp trước đây. Sách đáp ứng được nhu cầu của nhân dân và bạn đọc tìm hiểu những nội dung, luận cứ lý luận và thực tiễn của từng điều trong từng chương của Hiến pháp 2013. Sách có tác động tích cực, góp phần làm rõ hơn, giải thích rõ hơn bộ luật cao nhất của nước ta là Hiến pháp hiện hành để mọi người dân hiểu và thực thi tốt hơn, đúng hơn.

Nhóm tác giả, NXB Đại học Huế

Đã có nhiều sách về bệnh tim mạch, nhưng cuốn sách này không đi sâu về bệnh học. Tác phẩm giúp người đọc tra cứu trực tiếp nội dung thiết yếu thông qua việc trả lời các câu hỏi thường gặp nhất trên lâm sàng đối với một số loại bệnh tim mạch phổ biến. Các khuyến cáo được trình bày ngắn gọn, súc tích. Sách là tài liệu tham khảo quý cho người nghiên cứu, thực hành ngành y.

Sách của nhóm tác giả, NXB Giáo dục Việt Nam.

Sách tập hợp diễn giải hơn 60.000 thuật ngữ, danh pháp hóa học bằng tiếng Anh, tiếng Việt (kèm giải thích các khái niệm và nội dung khoa học cốt lõi của chúng) trong các lĩnh vực khác nhau của hóa học. Sách trình bày một cách cô đọng, súc tích, có chọn lọc nhưng vẫn bảo đảm tính hiện đại, cập nhật với độ chính xác cao, góp phần thiết lập nền tảng kiến thức chuẩn cho hóa học hiện đại, hướng đến các tiêu chuẩn quốc tế.

Tác giả: Michael Talbot, Phạm Văn Thiều và Nguyễn Đình Điện dịch, NXB Trẻ.

Sách bàn về bản chất của thực tại và giải thích cách mà thị giác của ta nắm bắt, cảm nhận thực tại này. Sách giới thiệu giả thuyết: tất cả vũ trụ đều là một thể thống nhất và vũ trụ có một trật tự nằm ở tầng sâu hơn những gì mà chúng ta thấy, tầng thực tại này được gọi là “thực tại ẩn giấu”. Sách chứng minh giả thuyết này thông qua khoa học vật lý lượng tử và khoa học thần kinh. Bản dịch truyền đạt tốt nguyên tác, đặc biệt là những phần liên quan đến kiến thức vật lý.

Tác giả: Walter Isaacson, Nguyễn Thị Phương Lan dịch, Phạm Diệu Hương hiệu đính, NXB Thế giới.

Sách phác họa chân dung Leonardo - một con người kiệt xuất, với nhiều tầng bậc đa dạng trong tâm hồn, cảm xúc, tính cách, tài năng trải rộng trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Đây là tác phẩm đồ sộ, được biên soạn công phu, mang đến cho chúng ta một kho tàng những bài học quý báu. Cuốn sách có 144 bức ảnh được chọn lọc, in và trình bày đẹp, trong đó có nhiều tác phẩm nổi tiếng của họa sĩ thiên tài.

Tác giả: An Chi, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh.

Bộ sách viết dưới dạng hỏi đáp đa dạng, dẫn dắt người đọc qua đủ loại kiến thức kim cổ, đông tây bằng những kiến giải khoa học. Nhiều bài giải đáp của An Chi làm cho người đọc thấy hé mở ra những luận điểm khoa học quan trọng và thú vị. Những câu trả lời là kết quả của một quá trình tra cứu nghiêm túc, đầy trách nhiệm đối với khoa học và đối với những người đã có lòng tin cậy mình. Lời văn trong sáng, đĩnh đạc, đôi khi dí dỏm, nhã nhặn.

Tác giả: Trần Hậu Yên Thế (chủ biên), Nguyễn Đức Hòa, Hồ Hữu Long, NXB Thế Giới.

Phác họa nghê - gã linh vật bên rìa có lối dẫn dắt phân tích cụ thể, tỉ mỉ về linh vật nghê, cổ vật truyền thống gắn bó sâu sắc với đời sống người Việt Nam. Sách có khá nhiều hình ảnh, thể hiện tâm huyết của nhóm tác giả. Nội dung sách còn đối chiếu, so sánh với các linh vật tương đồng của Nhật Bản, Hàn Quốc và sự khác biệt với sư tử của Trung Quốc.

Tác giả: Đặng Bá Tài, NXB Sân khấu xuất bản

Công trình nghiên cứu về tuồng trên cơ sở trải nghiệm, chiêm nghiệm mang tính cá nhân. Cuốn sách là hiểu biết sâu sắc về thể loại và các câu chuyện bếp núc về diễn, dựng của nghệ thuật tuồng. Người viết am hiểu những ngón nghề, cách thức chinh phục độc giả của người gắn bó lâu năm trong nghề. Trong bối cảnh văn hóa đương đại, khi giới trẻ bị hút và nhiều nghệ thuật mới, cuốn sách cung cấp thông tin, góp phần gìn giữ nghệ thuật truyền thống.

Hiền Đỗ
Đồ họa: Như Ý