Những điểm mới, nổi bật của nhiều luật, nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua

Sau 40 ngày làm việc liên tục, khẩn trương, nghiêm túc, với tinh thần khoa học, đổi mới, trách nhiệm cao, Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vào chiều 11-12 đã hoàn thành toàn bộ nội dung, chương trình đề ra.

Luật Báo chí (sửa đổi) đã quy định khái niệm Cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội đã xem xét, thảo luận, biểu quyết thông qua 51 luật, 39 nghị quyết, trong đó có 8 nghị quyết quy phạm pháp luật. Đây là một khối lượng lập pháp rất lớn, chiếm gần 30% tổng số luật, nghị quyết quy phạm được ban hành của cả nhiệm kỳ. Các luật, nghị quyết được thông qua vừa đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn, vừa kiến tạo khuôn khổ pháp lý cho giai đoạn mới.

Luật Báo chí (sửa đổi): Luật gồm 4 Chương 51 Điều và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2026. So với luật hiện hành, Luật Báo chí (sửa đổi) có điểm mới nổi bật là quy định rõ 4 loại hình, gồm: báo chí in, báo chí điện tử, phát thanh và truyền hình. Đồng thời luật quy định Cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.

Luật quy định trường hợp cấp thẻ nhà báo lần đầu phải có thời gian công tác liên tục tại cơ quan báo chí đề nghị cấp thẻ từ 2 năm trở lên tính đến thời điểm xét cấp thẻ và đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp. Về đối tượng được cấp thẻ nhà báo, luật loại trừ trường hợp người làm việc tại cơ quan tạp chí khoa học.

Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi): Gồm 4 Chương, 30 Điều, có hiệu lực thi hành từ 1-7-2026.

Điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm và cho trừ mức này trước khi tính thuế theo tỉ lệ trên doanh thu. Đồng thời điều chỉnh mức doanh thu không chịu thuế giá trị gia tăng tương ứng lên 500 triệu đồng.

Bổ sung phương pháp tính thuế trên thu nhập đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm đến 3 tỉ đồng. Áp dụng thuế suất 15% tương tự như thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỉ đồng/năm.

Đồng thời, quy định các cá nhân này được lựa chọn phương pháp tính thuế theo tỉ lệ trên doanh thu hoặc theo thu nhập.

Về mức giảm trừ gia cảnh: Mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế là 15,5 triệu đồng/tháng; cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng.

Về thuế đối với chuyển nhượng vàng: thu thuế đối với vàng miếng với mức thuế suất là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục:

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục có hiệu lực thi hành từ 1-1-2026. Một trong những điểm mới đáng chú ý là từ năm 2026 không cấp bằng THCS và sẽ có bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là từ năm 2026 sẽ có bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc

Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Nghị quyết có hiệu lực từ 1-1-2026, trừ nội dung miễn viện phí có hiệu lực thi hành từ 1-1-2030.

Đáng chú ý, nghị quyết quy định về mở rộng quyền lợi chăm sóc sức khỏe và giảm chi phí y tế cho người dân. Cụ thể, người tham gia bảo hiểm y tế là đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo; người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được áp dụng mức hưởng 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế.

Thực hiện chính sách miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế theo lộ trình phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, khả năng cân đối của quỹ bảo hiểm y tế và việc tăng mức đóng bảo hiểm y tế. Cùng với đó, Chính phủ quy định phạm vi và lộ trình thực hiện miễn viện phí từ năm 2030.

Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15:

Nghị quyết của Quốc hội Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24-6-2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM có hiệu lực thi hành kể từ ngày 12-12-2025.

Theo Nghị quyết, Quốc hội cho phép thành lập và hoạt động của khu thương mại tự do TPHCM. Một nội dung quan trọng trong nghị quyết là danh mục ưu tiên và chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược. Trong đó nghị quyết bổ sung 11 nhóm dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Cho phép TP được giữ lại 100% số tiền thu được từ khai thác quỹ đất tại khu vực TOD (mô hình phát triển đô thị tập trung quanh các điểm trung chuyển giao thông công cộng), để sử dụng toàn bộ ngân sách này cho các dự án phát triển TOD, bao gồm dự án đường sắt đô thị và các dự án giao thông khác.

Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2026.

Nghị quyết bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, gồm:

Thực hiện dự án trong khu thương mại tự do, dự án trong trung tâm tài chính quốc tế.

Trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.

Tạo quỹ đất để thanh toán dự án theo hợp đồng xây dựng - chuyển giao (hợp đồng BT), để cho thuê đất tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất quy định tại Điều 78, Điều 79 Luật Đất đai.

Nghị quyết cũng chính thức giảm tiền sử dụng đất cho người dân khi chuyển đổi đất nông nghiệp, đất vườn sang đất ở. Cụ thể, Điều 10 của Nghị quyết quy định: trường hợp đất vườn, ao, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất được xác định khi công nhận quyền sử dụng đất mà chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở; chuyển từ đất có nguồn gốc là đất vườn, ao gắn liền đất ở nhưng người sử dụng đất tách ra để chuyển quyền sử dụng đất hoặc do đơn vị đo đạc khi đo vẽ bản đồ địa chính trước ngày 1-7-2014 đã tự đo đạc tách thành các thửa riêng sang đất ở thì tính tiền sử dụng đất theo mức thu bằng: 30% chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở và tiền sử dụng đất tính theo giá đất nông nghiệp đối với diện tích đất chuyển mục đích sử dụng trong hạn mức giao đất ở tại địa phương; 50% phần chênh lệch đối với diện tích đất vượt hạn mức nhưng không quá 1 lần hạn mức giao đất ở tại địa phương; 100% phần chênh lệch đối với diện tích đất vượt hạn mức mà vượt quá 1 lần hạn mức giao đất ở tại địa phương. Mức thu tiền sử dụng đất nêu trên chỉ được tính một lần cho một hộ gia đình, cá nhân (tính trên 1 thửa đất).

Như vậy, nếu chuyển đổi trong hạn mức giao đất ở theo quy định ở từng địa phương, thì tiền sử dụng đất người dân phải đóng là 30% phần chênh lệch giữa giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở và tiền sử dụng đất tính theo giá đất nông nghiệp, thay vì 100% như thời gian qua.

Quy định trên được kỳ vọng sẽ tháo gỡ vướng mắc về thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sang đất ở, giảm gánh nặng tài chính, tạo điều kiện thuận lợi cho hộ gia đình, cá nhân.

Trước đó, người dân khi chuyển đổi đất nông nghiệp sang thổ cư thường chỉ nộp một phần tiền sử dụng đất, tính theo tỉ lệ phần trăm chênh lệch giữa giá đất ở và đất nông nghiệp. Với diện tích trong hạn mức, mức thu là 30% và 50% khi vượt hạn mức.

Nhưng từ khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, quy định này bị bãi bỏ. Người dân phải nộp 100% phần chênh lệch giữa giá đất nông nghiệp và đất ở. Bên cạnh đó, bảng giá đất mới tại nhiều địa phương lại tăng cao, khiến tiền sử dụng đất mà người dân phải nộp tăng đột biến, có trường hợp cao gấp nhiều lần so với trước đây. Việc này khiến một số hộ dân phải nộp tiền chênh lệch lên tới hàng tỉ đồng.

8 nhóm công trình được miễn giấy phép xây dựng

Chiều 10-12, với 437/439 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Xây dựng (sửa đổi). Luật có hiệu lực từ 1-7-2026. Một trong những điểm mới quan trọng của luật là mở rộng 8 nhóm công trình được miễn giấy phép xây dựng, trong đó có công trình thuộc dự án đầu tư công đặc biệt và nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng.

Một trong những điểm mới quan trọng của luật là mở rộng 8 nhóm công trình được miễn giấy phép xây dựng, trong đó có công trình thuộc dự án đầu tư công đặc biệt và nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng

Nhóm công trình đầu tiên được miễn giấy phép xây dựng là công trình bí mật Nhà nước; công trình xây dựng khẩn cấp, cấp bách; công trình thuộc dự án đầu tư công đặc biệt, dự án đầu tư theo thủ tục đặc biệt; công trình tạm; công trình tại khu vực đất quốc phòng - an ninh.

Nhóm thứ hai bao gồm các công trình thuộc dự án đầu tư công, được quyết định đầu tư bởi các cấp có thẩm quyền như: Thủ tướng, người đứng đầu cơ quan Trung ương, thủ trưởng các cơ quan tư pháp tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, các bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và Chủ tịch UBND các cấp.

Nhóm thứ ba là công trình xây dựng theo tuyến trên địa bàn từ hai tỉnh trở lên; công trình theo tuyến ngoài khu vực định hướng phát triển đô thị theo quy hoạch được phê duyệt hoặc phương án tuyến được chấp thuận.

Nhóm thứ tư là công trình trên biển thuộc dự án đầu tư xây dựng ngoài khơi đã được cấp có thẩm quyền giao khu vực biển để thực hiện dự án; cảng hàng không, công trình tại cảng hàng không, công trình bảo đảm hoạt động bay ngoài cảng.

Thứ năm, công trình quảng cáo không phải xin phép theo Luật Quảng cáo; công trình hạ tầng kỹ thuật viễn thông thụ động.

Thứ sáu, công trình thuộc dự án đầu tư đã được cơ quan chuyên môn thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc điều chỉnh và được phê duyệt theo quy định.

Thứ bảy, công trình xây dựng cấp 4; nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng, tổng diện tích sàn dưới 500 m2 được miễn giấy phép nếu không thuộc các khu vực có quy định quản lý kiến trúc như khu chức năng, khu đô thị, khu dân cư nông thôn, khu vực phát triển đô thị theo quy hoạch tỉnh/thành phố, quy hoạch chung khu kinh tế, khu du lịch quốc gia, quy hoạch chung xã hoặc khu vực đã có quy chế quản lý kiến trúc.

Nhóm thứ tám được miễn giấy phép xây dựng là công trình sửa chữa, cải tạo bên trong hoặc cải tạo mặt ngoài không tiếp giáp đường đô thị có yêu cầu quản lý kiến trúc. Việc sửa chữa không làm thay đổi mục đích, công năng, không ảnh hưởng kết cấu chịu lực, bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy, môi trường và hạ tầng kỹ thuật.

Văn Duẩn