Những điểm mới về bảo hiểm xã hội từ ngày 1-7
Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025 có nhiều thay đổi quan trọng theo hướng gia tăng quyền lợi cho người tham gia và bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Phóng viên Báo Khánh Hòa đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Xuân Hải - Phó Giám đốc BHXH khu vực XXIV về vấn đề này.
Ông Phạm Xuân Hải - Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội khu vực XXIV
- Xin ông cho biết theo Luật BHXH năm 2024, người tham gia BHXH tự nguyện có thêm những quyền lợi gì?
- Người tham gia BHXH tự nguyện kể từ ngày 1-7-2025 ngoài 2 chế độ hưu trí và tử tuất (theo quy định tại Luật BHXH năm 2014), còn được bổ sung thêm 2 chế độ nữa là trợ cấp thai sản và bảo hiểm tai nạn lao động. Như vậy, theo Luật BHXH năm 2024, người lao động tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng 4 chế độ. Cụ thể, về trợ cấp thai sản, lao động nữ và nam tham gia BHXH tự nguyện khi sinh con hoặc có vợ sinh con sẽ được nhận trợ cấp 2 triệu đồng cho mỗi con (kể cả thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ) nếu đáp ứng đủ điều kiện đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con. Chế độ bảo hiểm tai nạn lao động thực hiện theo Luật An toàn vệ sinh lao động.
Bên cạnh đó, chế độ hưu trí cũng có những thay đổi, đáng chú ý nhất là việc giảm số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với những người tham gia BHXH tự nguyện ở độ tuổi trung niên, những người lao động không chính thức, hoặc những người chưa có điều kiện đóng góp liên tục trong nhiều năm. Theo quy định mới, chỉ cần đủ 15 năm đóng BHXH và đạt độ tuổi nghỉ hưu theo quy định, người tham gia đã có thể nhận lương hưu hằng tháng để đảm bảo cuộc sống khi về già. Đây là một bước tiến quan trọng, góp phần khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện, đồng thời tạo cơ hội cho nhiều người có thể thụ hưởng lương hưu sớm hơn. Ngoài ra, những người có thời gian đóng BHXH dài hơn vẫn được hưởng lương hưu với tỷ lệ cao hơn, khuyến khích sự gắn bó lâu dài với chính sách này.
Ngoài lương hưu, người tham gia BHXH tự nguyện còn được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí (mức hưởng đến 95% chi phí khám, chữa bệnh).
- Theo Luật BHXH năm 2024, chủ hộ kinh doanh phải đóng BHXH bắt buộc. Xin ông cho biết về mức đóng, phương thức đóng như thế nào đối với đối tượng này?
- Theo khoản 1 Điều 2 Luật BHXH năm 2024, chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Luật cũng quy định tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc là 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất. Mức đóng của chủ hộ kinh doanh tham gia BHXH hằng tháng là 25% tiền lương. Chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn phương thức đóng hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu, thời hạn đóng chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng. Người tham gia đóng trực tiếp cho cơ quan BHXH hoặc đóng qua hộ kinh doanh, doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã tham gia quản lý.
Tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện cho chủ hộ kinh doanh tại TP. Nha Trang.
Chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Về mức tham chiếu, Luật BHXH năm 2024 đã quy định: Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại luật này bằng mức lương cơ sở (2,34 triệu đồng). Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó. Đơn cử, nếu hộ kinh doanh chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất bằng mức tham chiếu 2,34 triệu đồng thì mỗi tháng đóng 585.000 đồng. Sau ít nhất 12 tháng thực hiện đóng BHXH theo tiền lương làm căn cứ đóng BHXH đã lựa chọn, người lao động được lựa chọn lại tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
Luật BHXH năm 2024 với nhiều thay đổi, hướng đến mục tiêu mở rộng, gia tăng quyền lợi và thu hút người lao động tham gia BHXH, đồng thời đảm bảo an sinh xã hội và tính bền vững của quỹ BHXH.
