Những điều bất hợp lý của vòng bảng Champions League
Nhiều tranh cãi đã nổ ra trước lễ bốc thăm vòng bảng Champions League mùa 2019/20.
Lễ bốc thăm vòng bảng Champions League 2019/20 diễn ra vào lúc 23h00 ngày 29/8 tại Monaco. Trước khi buổi lễ bốc thăm diễn ra, Liên đoàn Bóng đá châu Âu (UEFA) hứng chịu nhiều chỉ trích về cách xếp hạng hạt giống, cũng như thể thức thi đấu ngay từ vòng sơ loại của Champions League.
Tại sao Ajax và Real Madrid chỉ được xếp vào nhóm hạt giống thứ 2? Tại sao Ajax, đội 4 lần vô địch Champions League trong quá khứ, lọt vào bán kết mùa trước phải dự vòng sơ loại thứ ba Champions League 2019/20?
Từ sự bất công của Ajax
Ajax là một trong 3 đội cuối cùng điền tên mình vào lễ bốc thăm vòng bảng Champions League 2019/20. CLB Hà Lan vượt qua đại diện đến từ đảo Síp, Apoel Nicosia ở vòng sơ loại thứ tư (vòng sơ loại cuối cùng) của Champions League.
Trước đó, Ajax phải bắt đầu mùa giải Champions League ở vòng sơ loại thứ ba, điều khiến nhiều chuyên gia bóng đá châu Âu mô tả như nỗi "bất công".
"Ajax là một trong những đội bóng chơi hấp dẫn và thành công nhất Champions League mùa 2018/19", Guardian bình luận. CLB Hà Lan đánh bại cả Real lẫn Juventus để lọt vào bán kết giải đấu. Tuy nhiên, Ajax không có suất vào thẳng vòng bảng Champions League mùa sau.
Điều này bắt nguồn từ cách tính theo "hệ số quốc gia" của UEFA (UEFA coefficient). Nó được sử dụng để đánh giá thành tích của các CLB thuộc quốc gia châu Âu tại Champions League và Europa League, theo chu kỳ 4 năm.
Thành tích của Ajax ở Champions League mùa 2018/19 không có tác động gì đến suất dự Champions League của Ajax ở mùa 2019/20. UEFA tính thành tích của các CLB Hà Lan từ mùa 2013/14 đến 2017/18 để xếp Ajax dự vòng sơ loại thứ 3 Champions League mùa 2019/20.
Sự sa sút của các CLB Hà Lan trong nhiều năm trước khiến Ajax phải trả giá, cho dù họ vừa có một mùa giải Champions League thần kỳ. Trên Yahoo Sports, cây viết Leander Schaerlaeckens tin rằng quá bất công cho Ajax khi phải dự vòng sơ loại thứ ba Champions League vì thành tích của các CLB đồng hương.
Cây viết Simon Burnton của Guardian đồng quan điểm. Ông cho rằng quá bất công cho đội hình hiện tại của Ajax, khi họ phải chịu ảnh hưởng bởi thành tích từ 5 hay 6 năm trước.
Việc UEFA thay đổi thể thức Champions League cũng tạo ra nhiều bất công. Burntontin rằng thật khó để các nền bóng đá nhỏ hơn chấp nhận việc 16 đội bóng của 4 giải đấu hàng đầu châu Âu tự động vào thẳng vòng bảng.
Tháng 12/2016, UEFA thay đổi thể thức Champions League từ mùa giải 2018/19 đến 2020/21. Điểm nhấn lớn nhất nằm ở việc top 4 đội thuộc 4 giải đấu đứng đầu danh sách hệ số quốc gia UEFA vào thẳng vòng bảng. Chỉ có 6 đội sẽ lọt vào vòng bảng thông qua vòng loại, giảm từ 10 đội ở mùa trước.
Điều này giúp các đội bóng thuộc Premier League, Bundesliga, La Liga hay Italy dễ dàng hơn trong hành trình Champions League. Họ không phải đá vòng loại cuối cùng Champions League như nhiều năm trước, mà nghiễm nhiên vào thẳng vòng bảng.
Cơ hội cho các CLB thuộc các nền bóng đá nhỏ hơn ở châu Âu dự Champions League vì thế ngày một khó khăn. Ajax là một ví dụ. Trước khi làm nên kỳ tích ở UEFA Champions League mùa vừa rồi, họ thất bại ở cả hai vòng sơ loại Champions League và Europa League mùa 2017/18. Những trận play-off luôn ẩn chứa nhiều rủi ro.
Đến lúc UEFA nên thay đổi?
Việc Real Madrid, đội có 3 lần liên tiếp vô địch Champions League, bị xếp vào nhóm hạt giống thứ 2 ở lễ bốc thăm cũng gây tranh cãi.
Theo quy định của UEFA, nhóm hạt giống số 1 trong lễ bốc thăm vòng bảng Champions League gồm đội vô địch mùa trước (Liverpool), đội vô địch Europa League (Chelsea) và sáu đội vô địch sáu giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu, gồm Barca, Man City, Bayern Munich, Juventus, PSG và Zenit.
Ba nhóm còn lại sẽ được xếp dựa trên BXH hệ số UEFA của mỗi CLB. Khác với hệ số quốc gia, UEFA sử dụng BXH riêng tính hệ số của CLB cộng dồn thành tích ở cup châu Âu, giải vô địch quốc gia và Cúp Quốc gia. Điều này khiến Real rơi nhóm hạt giống thứ 2, cùng với Ajax, Atletico, Dortmund, Napoli, Shakhtar Donetsk, Tottenham và Benfica.
Việc UEFA chia nhóm hạt giống như thế có thể khiến vòng bảng xuất hiện những bảng đấu tử thần. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cơ hội đi tiếp của Ajax, Tottenham hay Atletico, những đội bóng có tiềm lực kém hơn các “đại gia” nhưng đã chơi hay ở Champions League thời gian qua.
"Thể thức hiện tại của UEFA có quá nhiều bất cập", Schaerlaeckens phân tích. Thật khó để chấp nhận việc Zenit hay PSG, những đội chơi tệ ở Champions League nhiều mùa giải vừa qua, lại được xếp vào nhóm hạt giống số 1 thay vì Atletico, Real hay Ajax.
Schaerlaeckens tin rằng nếu UEFA dựa trên thành tích ở mùa giải trước, Ajax có thể được xếp hạt giống nhóm 1 cùng Tottenham. Hay ít ra CLB Hà Lan cũng có thể vào thẳng vòng bảng Champions League nếu được tính hệ số riêng biệt cho từng CLB thay vì tính chung cả quốc gia. “UEFA phải chăng nên thay đổi thể thức lẫn cách tính nhóm hạt giống cho từng CLB ở Champions League?”, cây viết này kết luận.