Những điều 'chẳng giống ai' ở Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan
Người phát động chiến dịch quân sự 'Mùa xuân Hòa bình' ở biên giới Syria, bất chấp sự can ngăn của đồng minh Mỹ và nhiều nước không ai khác chính là Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Vậy ông Erdogan là người thế nào? Đây là nhà lãnh đạo nắm quyền ở một đất nước nằm ở cả châu Âu, Trung Đông và châu Á vốn hay xảy ra bất ổn và bản thân ông Erdogan cũng từng sống sót qua một cuộc đảo chính.
Ông Recep Tayyip Erdogan sinh ra ở Istanbul vào ngày 26-2-1954, là con trai của một Đại úy thuộc Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Thổ Nhĩ Kỳ
Gia đình không giàu có, vì vậy hồi còn nhỏ, sau giờ học, Erdogan thường đi bán nước chanh và và bánh vừng để kiếm sống
Nhưng ngay từ thời trẻ, Erdogan đã thích hoạt động chính trị. Hồi học trung học Eyüp vào những năm 1970, Erdogan đã được bầu làm chủ tịch tổ chức thanh niên của một đảng chính trị Hồi giáo được gọi là Đảng Cứu quốc
Erdogan theo học Đại học Marmara ở Istanbul và bị cuốn hút vào chính trị sau khi gặp ông Necmettin Erbakan, cựu Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ
Mặc dù muốn tạo dựng tên tuổi về chính trị, ông đã bất ngờ chuyển sang làm cầu thủ bóng đá bán chuyên nghiệp. Sau này, Erdogan có kể “đại gia” của bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ Fenerbahce S.K. 2 lần muốn ký hợp đồng với ông nhưng ông đều từ chối.
Treo giày đá bóng, Recep Tayyip Erdogan xin việc tại cơ quan giao thông của Istanbul. Tuy nhiên, ông đã bị sa thải ngay sau đó do từ chối cạo sạch bộ ria mép của mình.
Năm 1994, sau khi vươn lên hàng ngũ lãnh đạo của Đảng Phúc lợi Hồi giáo, ông Erdogan được bầu làm Thị trưởng thành phố Istanbul.
Nhanh chóng bắt tay vào công việc, ông đã thi hành lệnh cấm rượu trong các quán cà phê, làm Istanbul sạch đẹp hơn và xóa các khoản nợ khổng lồ của thành phố. Nhưng đến năm 1998, ông bị mất chức và nhận bản án 4 tháng vì kích động tôn giáo.
Ông cũng bị cấm tranh cử nghị sỹ Quốc hội. Nhưng ngay từ những ngày đầu sự nghiệp, Erdogan đã sớm bày tỏ sự tôn trọng truyền thống và tận tâm đối với Hồi giáo.
Năm 2001, bất chấp lệnh cấm tham gia chính trị, ông Erdogan đã thành lập Đảng Công lý và Phát triển (AKP) và đảng này đã giành thắng lợi trong cuộc bầu cử quốc gia năm 2002.
Từ năm 2002 đến 2013, ông Erdogan đã đi khắp thế giới với tư cách là Thủ tướng, bởi cũng trong giai đoạn 2002-2014, đảng AKP đã giành chiến thắng trong 3 kỳ bầu cử liên tiếp.
Vào tháng 5-2013, ông Erdogan đối mặt với các cuộc biểu tình và bạo loạn lớn đầu tiên sau các cáo buộc tham nhũng. Trước sự phản đối này, ông Erdogan tuyên bố truyền thông xã hội là “mối đe dọa tồi tệ nhất”.
Vào tháng 8-2014, ông Erdogan trúng cử Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ theo thể thức bầu cử toàn dân, chứ không phải do Quốc hội bầu
Vài ngày sau khi thắng cử, ông Erdogan tuyên bố Văn phòng Tổng thống mới sẽ được xây dựng tại Ankara. Đó là tham vọng, là biểu tượng cho sức mạnh mới của nhà lãnh đạo này.
Cung điện Ak Saray (Cung điện Trắng) được xây dựng trên diện tích 150.000 m2 trên đỉnh một ngọn đồi ở Ankara, với tổng chi phí 615 triệu USD, có 1.150 phòng, lớn hơn nhiều so với Nhà Trắng ở Washington hay điện Kremlin ở Matxcơva
2 năm sau, tháng 7-2016, Thủ đô Thổ Nhĩ Kỳ xảy ra đảo chính. Các thành viên của lực lượng vũ trang cho biết họ đã kiểm soát đất nước sau giao tranh giữa hai phe đảo chính và trung thành với Chính phủ
Mặc dù hai bên đã đụng độ bằng cả xe tăng và máy bay phản lực F-16 nhưng cuối cùng, cuộc đảo chính đã thất bại
Chính phủ của Erdogan đã khôi phục trật tự. Kết quả, 161 người đã thiệt mạng và 1.140 người bị thương, đồng thời hơn 100 phiến quân đã bị bắt.
Năm 2017, ông Erdogan đã giành thắng lợi trong cuộc trưng cầu dân ý mang lại cho ông nhiều quyền lực hơn, biến Thổ Nhĩ Kỳ từ một nền dân chủ nghị viện thành một nước Cộng hòa Tổng thống.
Phong cách lãnh đạo của Tổng thống Erdogan được đánh giá là mạnh mẽ, hay đảo lộn, thậm chí kỳ quái. Vào năm 2014, Erdogan không thể tham dự một cuộc họp nên thay vào đó là chiếu hình ảnh ba chiều của ông tại phòng họp khiến các thành viên còn lại bị sốc.
Trong năm 2016, giữa cuộc đảo chính quân sự, Tổng thống Erdogan ra tuyên bố về tình trạng khủng hoảng, có điều ông xuất hiện trên màn hình iPhone thông qua ứng dụng FaceTime từ một ngôi nhà an toàn.
Vào năm 2016, ông Erdogan tuyên bố tất cả phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ nên có 3 con và “từ chối thiên chức làm mẹ có nghĩa là từ bỏ tính người”, người đàn ông có 4 con nói.
Vào tháng 6-2019, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ xuất hiện trong đám cưới của ngôi sao bóng đá Đức Mezut Ozil, mang dòng máu Thổ Nhĩ Kỳ. Ozil tuyên bố từ giã đội tuyển quốc gia Đức sau khi những bức ảnh anh chụp với ông Erdogan vào tháng 5-2018, ngay trước World Cup, đã gặp phải sự chỉ trích nặng nề.
Vào tháng 8-2019, ông Erdogan bất ngờ nói rằng ông ủng hộ việc khôi phục án tử hình, sau khi một người phụ nữ bị chồng cũ sát hại dã man trong một quán cà phê công cộng.
Mặc dù thỉnh thoảng bị cáo buộc và phản đối về tham nhũng, nhà lãnh đạo Erdogan đã tái đắc cử Tổng thống vào tháng 6-2018 với 53% số phiếu.
Chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm lực lượng người Kurd ở miền Bắc Syria trong tháng 10-2019 chứng tỏ khao khát kiểm soát của Erdogan không hề suy yếu khi ông đã nắm quyền gần 18 năm.
