Những hạt cơm rơi

Hồi nhỏ, mỗi lần ăn cơm để rơi vài hạt trên bàn là ba mẹ nhắc ngay: Lượm vô con, đừng để rơi mang tội. Chỉ cần nghe hai chữ “mang tội” thôi là tự dưng thấy sợ sợ, lấm lét nhặt mấy hạt cơm vô chén, không dám để lặp lại.

Trẻ con bây giờ khác nhiều. Đồ ăn thừa mứa. Toàn con cưng cả nên chuyện ăn uống - ôi thôi - lắm khi cơm rơi ngoài nhiều hơn cả cơm trong chén. Vậy nên bố mẹ bây giờ bảo con về chuyện hạt cơm rơi cũng khó lòng hơn.

- Người nghèo không có ăn mà mình vương vãi thế mang tội lắm con ạ.

- Con nhớ không, hồi sáng lúc mình ăn sáng, có một bạn nhỏ đứng chìa một cái chén xin đồ ăn đó. Nếu có những hạt cơm rơi này của con, chắc bạn ấy sẽ mừng lắm.

Mắt con chớp chớp ra vẻ cảm thông. Nhưng rồi vài bữa lại quên.

Sách Sài Gòn chữ vội trên vai. Nguồn: NXB Văn hóa - Văn nghệ TP.HCM.

Một hôm con kể chị Hai nghe:

- Nhỏ Trâm bạn em kể là ba mẹ bạn đó nói mình ăn cơm làm rớt mà không nhặt lại thì sau này xuống địa ngục sẽ bị phạt - rơi vãi bao nhiêu hạt là bị phạt ăn bấy nhiêu con dòi đó chị Hai.

- Con nghe sợ không?

- Con sợ muốn chết, không dám để cơm rơi nữa đâu! Mấy người nghèo không có ăn mà mình phung phí sẽ bị mang tội. Nhưng ớn nhất là vụ ăn dòi!

Con sợ trong một ngày, một tuần, một tháng, rồi con dần quên. Có hôm con rơi một hạt cơm trên bàn nhưng quên nhặt lên luôn. Có vẻ con dòi nó làm con sợ nhưng không làm con cảm động. Ba tìm cách kể một câu chuyện khác cho con vậy.

- Con biết cơm từ đâu mà có không?

Hai đứa nhao nhao:

- Dạ từ hạt lúa ba!

- À, có một trăm hạt lúa nọ đong đưa trên bông lúa chín vàng giữa một cánh đồng rộng mênh mông. Cả trăm hạt ú na ú nần đang khúc khích cười thì các bạn chim tới chọn ngay mấy hạt lúa non còn thơm mùi sữa làm bữa ăn xế.

Thế là 80 hạt còn lại lấm la lấm lét, bắt đầu dè chừng, không biết khi nào đến lượt mình. Ngày gặt lúa vui như ngày hội cũng tới. 80 hạt ấy rơi rớt một chục, còn lại bảy mươi.

Về sân phơi khô, nằm né qua né lại nhưng mấy nhóc gà con cũng xơi đâu mươi hạt. Run run. 60 đứa còn lại - khuya đến, bị chuột ăn 5 đứa. 55 thằng cười hủ hỉ xem như bọn mình may!

Thế rồi cũng tới lúc cả đám được đem ra chà bỏ lớp áo ngoài thành hạt gạo trắng tinh. Coi dễ vậy mà cũng kẹt trong máy chà hết vài đứa và lúc đóng bao rơi ra ngoài hết mấy em.

Cuối cùng 50 đứa may mắn nhất đã về nhà mình. Đứa nào cũng hí hửng trở thành hạt cơm có ích cho con người. Công phu lắm nên nếu như con làm rơi một hạt cơm mà không nhặt vào thì nó sẽ buồn lắm.

Nó tưởng đâu về tới đây là chắc ăn sẽ được vào bụng bé Mèo, tan ra, chui vô thành thịt thành da bé Mèo, thích nhất là ngấm vào mấy ngón tay chị bé Mèo, góp công trong mấy bản piano bé Mèo chơi thật hay, góp phần đoạt giải Nét vẽ Xanh bức tranh mà bé Mèo vẽ thật đẹp nữa.

Hạt cơm nó cũng biết suy nghĩ nhiều vậy đó con ạ. Nếu bị rơi trên bàn, nó sẽ bí xị biết vậy ở luôn ngoài đồng cho xong, về đây cũng thành vô ích. Hic hic ... Có hôm, nó khóc thút thít ở một góc nhà hay trong thùng rác, chỉ hôm nào thức khuya, xuống bếp con mới được nghe.

Vậy đó con, hạt cơm bị rơi vãi sẽ rất tủi thân. Đau nhất là mấy hạt đã được người ta ăn vô miệng rồi nhưng chưa nuốt kỹ, còn vướng lại, thế rồi vội súc miệng nhổ toạc xuống lavabo, cống nước luôn.

Những hạt cơm xấu số ấy tưởng sẽ thành máu thịt con người ai ngờ lại chui xuống nằm dưới cống hôi. Mỗi hạt gạo, hạt cơm cũng giống như người ta vậy - khoác lên mình một số phận.

Con nghe ba kể, không sợ như chuyện con dòi nhưng con im lặng, mắt con ươn ướt, long lanh. Ba thấy vui vui.

Vài hôm sau, trong bữa cơm ba nhắc - chị Hai nhặt cơm rơi vô kìa con. Bé Mèo nhanh nhẩu: Nhặt vô chén ăn chị Hai, không thì hạt cơm đó sẽ buồn á. Có lúc hai đứa cùng chìa đũa gắp 1-2 hạt cơm rơi. Ba hạnh phúc.

Cho đến một tối nọ, bé Mèo ăn món đồ ăn mẹ nấu ngon quá, nên ăn cơm hết nổi, quay sang ba cầu cứu. Ba động viên:

- Ráng đi con, có một muỗng nữa thôi à

- Con cũng sợ mấy hạt cơm này nó buồn. Bỏ mứa sẽ mang tội. Tụi nó vô bụng con sẽ thành thịt của chị Mèo, mai làm kiểm tra Toán giỏi, tụi nó sẽ rất vui. Nhưng tụi nó đang nhao nhao lên, nếu được may mắn chui vô bụng của anh Đức, thành máu thịt của ảnh, biết đâu lại biến thành một nốt nhạc hay một buổi khám bệnh, chắc tụi nó vui phải biết, hãnh diện nữa. Nó nhao nhao lên nè ba. Ba há miệng đi, ùm... Chúc mừng các bé cơm đã mang một số phận mới trong cơ thể anh Đức. Haha...

Mèo cười khanh khách bỏ chạy, mắt nheo nheo nhìn ba.

Ông bố chỉ còn biết cười với hai cô con gái cưng của mình. Tự hiểu ra, mình cũng mang một số phận - làm bạn của những đứa con yêu.

Phố lâng lâng

ngẫm những thân phận

nơi cõi trần.

Vũ Minh Đức / NXB Văn hóa - Văn nghệ TP.HCM