Những khó khăn, thách thức và giải pháp trong công tác trại giam tại Việt Nam

Khó khăn và thách thức

Với chủ đề “Tạo dựng giá trị nhân văn, niềm tin và đoàn kết trong công tác trại giam”, APCCA tổ chức và thảo luận 5 chuyên đề, gồm: Những khó khăn, thách thức và giải pháp trong công tác trại giam tại Việt Nam; Cung cấp môi trường giam giữ an toàn và chế độ chăm sóc y tế đối với phạm nhân có biểu hiện rối loạn tâm thần, rối loạn hành vi, phạm nhân có vấn đề liên quan đến ma túy và phạm nhân khuyết tật; Giảm thiểu tái phạm thông qua các chương trình tái hòa nhập cộng đồng trước và sau khi phạm nhân chấp hành xong án phạt tù; Hợp tác hiệu quả với các đối tác tư nhân và các tổ chức xã hội nghề nghiệp trong lao động hướng nghiệp, dạy nghề và giáo dục cải tạo phạm nhân; Cải thiện cơ sở vật chất, công nghệ kỹ thuật và đào tạo phục vụ công tác giáo dục cải tạo trong phạm nhân và cộng đồng.

Các đại biểu quốc tế tại phiên khai mạc hội nghị.

Theo Ban tổ chức APCCA, tính đến ngày 1/11/2023, hơn 50 trại giam trên phạm vi cả nước đang quản lý, giam giữ hơn 100.000 phạm nhân. Do số lượng phạm nhân đông, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác trại giam vẫn còn có nhiều khó khăn, thách thức.

Cụ thể, phần lớn phạm nhân có diễn biến tâm lý phức tạp, manh động, liều lĩnh, có tiền sử về ma túy, nhiều đối tượng mắc các bệnh truyền nhiễm HIV/AIDS, lao, viêm gan B..., tạo áp lực cho công tác quản lý.

Các trại giam nằm ở vùng miền núi, đời sống kinh tế - xã hội địa phương còn nhiều khó khăn, giao thông không thuận tiện; biên chế cán bộ, chiến sĩ, nhất là số cán bộ có trình độ về sư phạm, y tế, nghiệp vụ quản lý về thi hành án hình sự, ngoại ngữ còn hạn chế.

Về cơ sở vật chất, Cục Cảnh sát quản lý trại giam Việt Nam đã ứng dụng những tiến bộ kỹ thuật vào công tác quản lý, chuyển trạng thái quản lý từ thủ công sang hiện đại... qua đó, phát huy hiệu quả rõ rệt trong việc phát hiện phạm nhân cất giấu vật cấm như: hung khí, các chất ma túy, điện thoại di động, các thiết bị liên lạc trái phép vào trại giam.

Tuy nhiên, do Việt Nam là đất nước khí hậu nhiệt đới gió mùa, độ ẩm cao, các trang thiết bị điện tử có niên hạn sử dụng ngắn, dễ hỏng hóc, đòi hỏi phải được bảo dưỡng, thay thế, bổ sung thường xuyên, chi phí lớn và có lộ trình trang bị dài hạn.

Công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế, cũng tạm dừng do dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp.

Phạm nhân thu hoạch nông sản từ quá trình học nghề nông nghiệp. Ảnh: Triển lãm APCCA.

Giải pháp tháo gỡ

Để tháo gỡ khó khăn, thời gian tới, Cục Cảnh sát quản lý trại giam Việt Nam sẽ quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc các chủ trương, đường lối chính sách nhân đạo, khoan hồng của Nhà nước.

Tiếp tục đổi mới, tích cực nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, xây dựng hệ thống quản lý phạm nhân xuyên suốt từ Trung ương đến cơ sở, kịp thời cập nhật thông tin, tình hình của phạm nhân nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý, giáo dục, thực hiện chế độ, chính sách đối với phạm nhân theo đúng quy định của pháp luật.

Tăng cường công tác phối hợp giữa các trại giam với các cấp chính quyền địa phương, các lực lượng thực thi pháp luật nơi đơn vị đóng quân để xây dựng nền an ninh nhân dân kết hợp với thế trận quốc phòng toàn quân, toàn dân vững chắc, kịp thời xử lý tình huống đột xuất, bất ngờ có thể xảy ra.

Bảo đảm biên chế, quan tâm bồi dưỡng, nâng cao trình độ pháp luật, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức kỹ năng về tâm lý, giáo dục, y tế, ngoại ngữ, công nghệ thông tin, kỹ năng xử lý tình huống, nhất là đối với lãnh đạo, chỉ huy, cán bộ chuyên trách làm công tác quản giáo, giáo dục, tiếp xúc, làm việc trực tiếp với phạm nhân.

Tăng cường huy động các nguồn lực, sử dụng hiệu quả các nguồn kinh phí được cấp, triển khai thực hiện các dự án xây dựng, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc, nhà giam, công trình giam giữ; nâng cấp trang thiết bị khoa học kỹ thuật tiên tiến, hiện đại, phấn đấu xây dựng lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”.

Bám sát chủ trương đối ngoại của Nhà nước, Bộ Công an, tăng cường trao đổi các đoàn tham dự hội thảo học tập, chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực thi hành án hình sự nói chung và công tác thi hành án phạt tù nói riêng...

Hoàng An