Những kỷ vật vô giá, những câu chuyện xúc động tại Bảo tàng Ngã ba Đồng Lộc

Trong hàng nghìn hiện vật chiến tranh được lưu giữ tại Bảo tàng Ngã ba Đồng Lộc (thị trấn Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) kỷ vật của 10 cô gái TNXP được khách tham quan ghé thăm nhiều nhất.

Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc nằm trên đường Hồ Chí Minh, là giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2, đoạn qua Hà Tĩnh. Trong những năm chiến tranh, nơi đây là mạch máu giao thông, con đường độc đạo để hậu phương chi viện sức người, sức của cho miền Nam. Từ tháng 4 đến tháng 10/1968, ngã ba Đồng Lộc hứng chịu gần 50.000 quả bom các loại, mặt đất biến dạng, đất đá cày đi xới lại.

Mỗi hiện vật là một câu chuyện xúc động gắn liền với cuộc đời của các chị. Có những kỷ vật được tìm thấy ngay tại hố bom nơi các chị nằm lại, cũng có những kỷ vật được gia đình cất giữ nhiều năm trước khi giao lại cho bảo tàng.

Xen lẫn trong những kỷ vật của các nữ TNXP là lọn tóc thề - kể về câu chuyện tình sắt son giữa nữ tiểu đội trưởng Võ Thị Tần và chàng trai cùng quê Nguyễn Đức Hồng, khiến ai cũng cảm thương...

Đã 54 năm trôi qua, những kỷ vật nơi đây như tái hiện lại câu chuyện xúc động về những năm tháng chiến đấu, hy sinh kiên cường của các nữ thanh niên xung phong.

Câu chuyện về “tọa độ lửa” Ngã ba Đồng Lộc cùng những trận đánh ác liệt được tái hiện sống động bằng sa bàn tại bảo tàng.

Hình ảnh mô tả phút nghỉ ngơi, trò chuyện của những nữ thanh niên xung phong và bộ đội tại bảo tàng.

Theo Ban quản lý Khu di tích, bảo tàng đang lưu giữ hơn 1.000 hiện vật của TNXP tại chiến trường Ngã ba Đồng Lộc trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Những viên đạn cối hay vật dụng như bi đông, ca uống nước, âu đựng cơm... được Ban quản lý bảo quản, chú thích rõ ràng cho du khách thuận tiện tham quan.

Tấm hình ghi lại những ngày theo dõi máy bay thả bom, phá bom, đào đường như kể về câu chuyện chiến tranh ác liệt.

Đến với Bảo tàng Ngã ba Đồng Lộc, nhiều người xúc động, rơi nước mắt khi được nghe những câu chuyện kể về 10 TNXP kiên cường gan dạ và những mất mát, đau thương…

Bức thư Tiểu đội trưởng Võ Thị Tần gửi gia đình 5 ngày trước lúc hy sinh. Trong thư chị viết: "... Mẹ ơi, ở đây vui lắm mẹ ạ, ban đêm chúng nó thắp đèn để chúng con làm đường, còn ban ngày chúng mang bom giết cá để chúng con cải thiện. Bom đạn của chúng có thể làm rung chuyển cả núi rừng nhưng không thể làm rung chuyển những trái tim của chúng con....".

Ngoài bức thư gửi mẹ, du khách cũng lặng người khi được biết về câu chuyện tình sắt son giữa nữ tiểu đội trưởng Võ Thị Tần và một chàng trai cùng quê. Trước khi anh lên đường nhập ngũ, họ hẹn thề ngày thống nhất nên duyên vợ chồng. Nhưng lời hẹn ấy không bao giờ thành hiện thực. Lúc anh trở về thì hay tin người yêu đã hy sinh. Lọn tóc thề và chiếc lược là 2 kỷ vật của họ được chàng trai cất giữ suốt nhiều năm trước khi trao lại cho bảo tàng. Với anh đó là những kỷ vật vô giá...

Sổ hát, thẻ đoàn viên cùng chiếc rương cũ đều là những kỷ vật còn sót lại của các chị Trần Thị Hường, Nguyễn Thị Xuân.

Nơi đây còn lưu giữ 2 đôi dép cao su, cùng mũ và cuốc xẻng được tìm thấy ngay tại hố bom các chị hy sinh. Ngoài ra, còn 3 chiếc áo của chị Võ Thị Hợi, Nguyễn Thị Xuân, Trần Thị Hường lấm lem bùn đất, chỗ lành chỗ rách.

Tại bảo tàng còn cất giữ nhiều hiện vật của TNXP tại Ngã ba Đồng Lộc trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. 10 cô gái TNXP của tiểu đội 4-C522 cũng như hàng trăm, hàng nghìn cô gái, chàng trai khắp mọi miền Tổ quốc cùng tụ họp về đây, làm nên huyền thoại Đồng Lộc. Các chị mãi là những bông hoa bất tử nơi Ngã ba Đồng Lộc anh hùng.

Cẩm Kỳ