Những loài động vật nào có thể nhận ra mình trong gương, biết được sẽ rất kinh ngạc
Con người có lẽ là loài duy nhất quan sát mình trong gương mỗi ngày? Mặc dù gương là thứ không thể thiếu đối với cuộc sống con người nhưng điều bất ngờ là chúng ta không phải là loài duy nhất nhận ra mình khi soi gương.
Năm 1970, các nhà khoa học lần đầu tiên tiến hành các thử nghiệm nhận dạng gương trên tinh tinh, điều này làm dấy lên mối quan tâm của con người về câu hỏi liệu động vật có thể nhận ra mình trong gương hay không. Trong hơn 50 năm qua, các nhà khoa học từ nhiều quốc gia khác nhau đã liên tiếp tiến hành thử nghiệm này trên voi, khỉ, khỉ đột núi, vẹt xám châu Phi, thậm chí cả kiến và cá đuối để quan sát xem chúng có dấu hiệu tự nhận thức hay không. Một số loài biết rằng chúng đang bị quan sát, nhưng một số thì không và một số có hành vi thất thường.
Các kết quả khác nhau từ các thử nghiệm này đã dẫn đến cuộc tranh luận lớn giữa các nhà khoa học về tính hợp lệ của thử nghiệm. Đây là niềm tự hào của các nhà khoa học hay bài kiểm tra cần cải thiện hơn nữa?
Vậy loài động vật nào đã vượt qua bài kiểm tra?
Trong một thí nghiệm năm 1970 với tinh tinh, bốn con tinh tinh được gây mê và sơn mặt bằng thuốc nhuộm màu đỏ, khi tỉnh dậy, chúng tìm thấy một chiếc gương trong phòng.
Ảnh minh họa.
Kết quả là bốn con tinh tinh thản nhiên nhìn vào vết thuốc nhuộm đỏ trên mặt qua gương. Chúng tự nhiên chạm tay vào vùng nhuộm chứ không hề hoảng hốt khi có phát hiện có thêm một “con tinh tinh” bất ngờ xuất hiện trong phòng.
Thử nghiệm này trong nhiều năm được coi là bằng chứng thuyết phục cho thấy tinh tinh có khả năng tự nhận thức.
Có những loài vượn lớn khác đã vượt qua bài kiểm tra. Trong một thí nghiệm vào năm 1973, một con đười ươi đã thành công trong việc nhận dạng chính mình trong gương bằng cách nhìn vào các dấu hiệu nhân tạo trên cơ thể nó, trong một nghiên cứu khác vào năm 1994, tinh tinh lùn đã quan sát mình trong gương.
Nhưng xét cho cùng, loài linh trưởng có chỉ số IQ rất cao và một số loài khỉ đã không vượt qua bài kiểm tra, vì vậy một số người cho rằng những loài linh trưởng vượt qua bài kiểm tra này đã được con người huấn luyện và những bài kiểm tra này không mang tính đại diện. Ellen O'Donoghue, nhà tâm lý học nhận thức tại Đại học Cardiff ở Anh, bà đã nghiên cứu khả năng học tập của chim bồ câu và từng huấn luyện chim bồ câu nhận biết mình trong gương.
Năm 2008, chim ác là Á-Âu cũng đã vượt qua bài kiểm tra nhận dạng gương, chứng minh rằng các loài không phải động vật có vú cũng có khả năng tự nhận dạng trong gương.
Năm 2022, chim cánh cụt Adélie hoang dã cũng có dấu hiệu nhận biết mình trong gương nhưng chúng không chấp nhận hình ảnh phản chiếu.
Nhiều nghiên cứu về cá heo đã chỉ ra rằng chúng cũng có thể xác định rõ ràng hình ảnh phản chiếu của chính mình.
Ngoài ra, cũng có rất nhiều tranh cãi về bài kiểm tra nhận dạng gương của động vật cấp thấp.
Một nghiên cứu năm 2015 cho rằng kiến có thể có một số khả năng tự nhận thức vì chúng cố gắng loại bỏ lớp sơn xanh khỏi đầu khi nhìn mình trong gương. Một nghiên cứu năm 2016 đã mở rộng điều này sang cá, khi trong các nghiên cứu, cá đuối xuất hiện để kiểm tra bản thân và thổi bong bóng khi nhìn vào gương. Một thí nghiệm năm 2019 với cá chài cho thấy chúng sẽ đi ngang qua gương để cố gắng loại bỏ dấu vết thuốc nhuộm khỏi cơ thể.
Thật kỳ diệu, những con vật cấp thấp này lại vượt qua bài kiểm tra. Nhưng thực tế là loài vẹt xám châu Phi, được coi là cực kỳ thông minh, lại thất bại, khiến người ta nghi ngờ về tính thực tế của bài kiểm tra.
Cho đến nay, vẫn chưa rõ liệu những nghiên cứu này có chứng minh rằng động vật được thử nghiệm có thực sự tự nhận thức theo giác quan của con người hay không.
- Video: Cô gái trẻ bị cá to lớn như 'thủy quái' kéo lao xuống đầm. Nguồn: Tiktok/gala43395025.
