Những lợi ích và thách thức chờ đợi Hàn Quốc sau thỏa thuận thương mại - an ninh với Mỹ

Tổng thống Lee Jae Myung (giữa) công bố thông tin chi tiết về thỏa thuận thương mại - an ninh song phương với Mỹ, trong cuộc họp báo ngày 14-11tại Seoul. Ảnh:Yonhap

Theo Yonhap, chi tiết thỏa thuận bao gồm khoản đầu tư hàng trăm tỷ USD của Hàn Quốc vào Mỹ để đổi lại việc Washington sẽ giảm thuế nhập khẩu từ 25% xuống còn 15% đối với hàng hóa Hàn Quốc, và có kế hoạch cắt giảm thuế đối với ô-tô, gỗ của Hàn Quốc xuống còn 15%. Các sản phẩm dược phẩm của Hàn Quốc cũng sẽ chịu mức thuế không quá 15%. Hai bên sẽ thành lập Ủy ban Tư vấn do Bộ trưởng Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc đứng đầu và Ủy ban Đầu tư do Bộ trưởng Thương mại Mỹ đứng đầu để quản lý các dự án chung của hai nước. Đổi lại, Seoul sẽ đầu tư tổng cộng 350 tỷ USD vào các dự án tại Mỹ. Trong đó, 200 tỷ USD dự kiến sẽ được giải ngân dưới dạng tiền mặt theo từng đợt nhỏ, không quá 20 tỷ USD/năm. Các lĩnh vực đầu tư ưu tiên là năng lượng, chất bán dẫn, dược phẩm, khoáng sản thiết yếu, trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử... 150 tỷ USD còn lại sẽ đầu tư cho hợp tác đóng tàu song phương.

Bất ổn thương mại giảm bớt sau khi Mỹ nhất trí giảm thuế quan đối ứng với các mặt hàng xuất khẩu chính của Hàn Quốc, đặc biệt là ô-tô và phụ tùng ô-tô, từ 25% xuống 15%. Điều này giúp Hàn Quốc có thuận lợi tương đương với Nhật Bản và Liên minh châu Âu. Một điều quan trọng khác là Washington cam kết thuế quan bán dẫn áp dụng cho các công ty Hàn Quốc sẽ không kém phần ưu đãi so với thuế áp dụng cho các đối thủ cạnh tranh chính. Đối với các ngành công nghiệp phụ thuộc vào khả năng tiếp cận thị trường có thể dự đoán được, điều này sẽ loại bỏ một mối lo chiến lược phát triển của Hàn Quốc.

Về an ninh, thỏa thuận này đánh dấu một bước đột phá lớn khi Mỹ chấp thuận đề xuất của Hàn Quốc về đóng các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân - một mục tiêu mà Seoul đã theo đuổi trong nhiều thập kỷ. Hai nước sẽ hợp tác chặt chẽ để đảm bảo nguồn cung nhiên liệu và hỗ trợ Hàn Quốc trong quá trình đẩy mạnh năng lực công nghệ hạt nhân dân sự. Tuyên bố chung cho biết Washington "ủng hộ tiến trình sẽ dẫn đến việc làm giàu uranium dân sự và tái chế nhiên liệu đã qua sử dụng của Hàn Quốc cho mục đích hòa bình". Sự thay đổi này mang lại những tác động to lớn đối với ngành công nghiệp hạt nhân của Hàn Quốc. Về phần mình, Seoul cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) để củng cố vai trò đảm bảo an ninh.

"Các cuộc đàm phán thương mại và tham vấn an ninh Hàn-Mỹ, một trong những biến số lớn nhất đối với nền kinh tế và an ninh quốc gia của chúng ta, cuối cùng đã kết thúc", Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung phát biểu trong cuộc họp báo ngày 14-11. Ông cho biết hai bên đã đạt được kết quả tốt nhất có thể, dựa trên sự tin tưởng vững chắc làm nền tảng cho liên minh. Theo ông, với thỏa thuận toàn diện này, liên minh Hàn - Mỹ đã phát triển và trở nên sâu sắc hơn, trở thành một liên minh chiến lược toàn diện trong các lĩnh vực an ninh, kinh tế và công nghệ tiên tiến.

Tuy nhiên, theo tờ Korea Herald,những lợi ích mà Hàn Quốc đạt được đi kèm với những điều khoản “đắt giá”. Lớn nhất là cam kết đầu tư chiến lược 350 tỷ USD của Hàn Quốc vào Mỹ. Các cam kết bổ sung bao gồm khoảng 25 tỷ USD cho việc mua sắm thiết bị quân sự của Mỹ và khoảng 33 tỷ USD hỗ trợ cho lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc. Các chuyên gia kinh tế cảnh báo dòng vốn chảy ra có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt USD, làm trầm trọng thêm biến động tỷ giá hối đoái và hạn chế đầu tư trong nước của Hàn Quốc trong bối cảnh nền kinh tế đang suy yếu về mặt cấu trúc. Quyết định của Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc giới hạn mức chuyển tiền mặt hàng năm ở mức 20 tỷ USD cho thấy rõ mối lo ngại của cơ quan quản lý.

Theo các chuyên gia, những thử thách khó khăn hơn đang chờ đợi Hàn Quốc trong quá trình thực hiện. Việc theo đuổi việc làm giàu, tái chế và chế tạo tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân sẽ đòi hỏi phải sửa đổi hiệp ước hạt nhân dân sự song phương và đảm bảo sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ. Ngay cả khi các rào cản pháp lý được gỡ bỏ, việc cung cấp nhiên liệu lò phản ứng hải quân sẽ liên quan đến các cuộc đàm phán khó khăn về kiểm soát xuất khẩu của Mỹ.

Trong khi đó, căng thẳng địa chính trị càng làm tăng thêm các mối lo. Trung Quốc đã bày tỏ quan ngại về việc Hàn Quốc mở rộng thế trận an ninh, đặc biệt là việc mua một tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, coi đây là hành động gây bất ổn cho bối cảnh không phổ biến vũ khí hạt nhân trong khu vực. Seoul đang phải đối mặt với một bài toán cân bằng khó khăn: vừa thúc đẩy lợi ích an ninh vừa tránh lọt vào thế kẹt trong cuộc cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc trên nhiều lĩnh vực công nghệ, quốc phòng và thương mại.

Việc hiệp định này có trở thành nền tảng hay trở thành gánh nặng phụ thuộc vào quyết sách và kỷ cương đi kèm khi triển khai. Thành công sẽ đòi hỏi sự quản lý ổn định dòng vốn chảy ra, điều hướng cạnh tranh Mỹ-Trung và kiên quyết áp dụng logic thương mại trong mỗi đồng USD đầu tư. Nếu Seoul có thể đáp ứng được tiêu chuẩn đó, chi phí của thỏa thuận có thể là một khoản đầu tư tiềm năng vào khả năng phục hồi quốc gia chứ không phải là một khoản nợ không có thời hạn, thậm chí có thể trở thành rào cản hạn chế những lựa chọn trong tương lai.

AN BÌNH