Những lớp học đêm ở Ya Ly

Học viên tại lớp xóa mù chữ ở Ya Ly.

Hành trình gieo chữ bền bỉ

Khi đêm buông xuống, sương bắt đầu phủ trắng bản làng, người dân xã Ya Ly (tỉnh Quảng Ngãi) quây quần bên bếp lửa. Nhưng trong căn phòng nhỏ của Trường Tiểu học và THCS xã Ya Ly, ánh đèn vẫn sáng, tiếng đọc ê a vang lên đều đặn. Đó là lớp xóa mù chữ mà cô Trịnh Thị Dung (54 tuổi) đang dạy. Lớp học mà cô gọi bằng cái tên trìu mến: “Lớp học của sự thay đổi”.

Hai năm gắn bó với công tác xóa mù, cô Dung vẫn nhớ như in cảm giác bỡ ngỡ của những buổi đầu đứng lớp dạy cho học viên lớn tuổi, người trẻ nhất hơn 30, người lớn nhất đã ngoài 60.

“Ai cũng ngại, cũng sợ phát âm sai. Họ đã đi qua nửa đời người rồi mà nay lại cầm bút như một đứa trẻ lớp 1. Nhưng chính sự chân thành của họ khiến tôi không thể bỏ cuộc”, cô Dung kể.

Ngày đi dạy chính khóa, đêm đến cô lại đổi vai: Từ giáo viên đứng trước học sinh tiểu học sang người đồng hành với những học viên lớn tuổi đang quyết tâm vượt qua mặc cảm. Nhiều học viên đi học đều đặn đến mức chính cô cũng bất ngờ.

“Khi đã đến lớp học, bà con rất chăm chỉ. Chỉ khi ốm hoặc nhà có việc quan trọng thì họ mới nghỉ. Nhờ vậy, tôi có thêm động lực để cố gắng vì lớp, vì học viên”, cô Dung nói.

Thế nhưng để có được nền nếp hôm nay, chặng đầu không hề dễ dàng. Năm mở lớp đầu tiên, tình trạng lớp học hôm đông hôm vắng diễn ra liên tục. Có người bận chăm rẫy, có người xấu hổ, có người ngại vì sợ bị cười khi viết sai. Cô Dung và đồng nghiệp phải băng rừng, vượt suối đến từng nhà, kiên trì thuyết phục. Nhiều hôm mưa đổ trắng rừng, đường đất trơn lầy, xe không thể đi, cô vẫn lội bộ hàng cây số chỉ để thuyết phục bà con ra lớp.

Vất vả nhất là mùa thu hoạch cà phê, sắn, mì. Người dân đi làm từ tờ mờ sáng, về đến nhà đã mệt, lớp học dễ vắng. Cô Dung lại lặng lẽ tìm đến từng rẫy, vừa hỏi thăm vừa động viên bà con đến lớp để không quên con chữ. Với sự hỗ trợ của già làng, thôn trưởng và chính quyền địa phương, người dân nơi đây dần chú trọng hơn đến việc học chữ với hy vọng cuộc sống sẽ có nhiều đổi thay.

Khi lớp ổn định, thử thách lớn nhất của giáo viên là làm sao để người học nhớ lâu, viết đúng. Cô Dung không dùng giáo án chung mà tự soạn bài theo trình độ từng học viên. Người tiến bộ nhanh được giao thêm bài, người còn chậm, cô kiên nhẫn ngồi bên kèm từng nét chữ. Có hôm đồng hồ chỉ 21 giờ, học viên đã ra về, nhưng cô vẫn nán lại chỉnh sửa bài tập, luyện cho từng người cầm bút vững hơn.

“Dạy xóa mù không khác dạy lớp 1 là mấy, chỉ có điều học viên lớn tuổi nên mọi thứ phải chậm, nhẹ nhàng và tôn trọng cảm xúc của họ”, cô Dung chia sẻ.

Khi con chữ mở lối cho cuộc sống mới

Cô giáo Trịnh Thị Dung giảng dạy lớp xóa mù chữ.

Và rồi, những thành quả dần đến với lớp học đặc biệt này. Vào một buổi tối mưa rơi, chị Y Klưh (39 tuổi), ở làng Chứ, cẩn thận viết trọn vẹn tên mình lên giấy. Nét chữ còn run, nhưng nụ cười thì rạng rỡ.

“Trước giờ tôi rất sợ cầm bút, sợ viết sai bị cười. Nhờ cô Dung chỉ từng chút một, giờ tôi thấy tự tin hẳn. Biết chữ, tôi có thể làm gương cho con và tự tính toán, kí tên mình”, chị Y Klưh xúc động nói.

Với cô Dung, những khoảnh khắc như vậy chính là lý do để tiếp tục. Bà con biết đọc, biết viết sẽ tự tin hơn khi ra xã làm giấy tờ, tính toán mua bán, đọc hướng dẫn thuốc cho con.

“Mỗi chữ họ viết được là một cánh cửa mở ra điều mới. Đây là món quà to lớn, không gì có thể so sánh được", cô Dung bộc bạch.

Từ những lớp học nhỏ ấy, Ya Ly đã có thêm nhiều người trưởng thành trong chữ nghĩa. Không chỉ là kiến thức, đó còn là niềm tin rằng ở tuổi nào cũng có thể bắt đầu lại.

Bà Y Phin, Phó Chủ tịch UBND xã Ya Ly, ghi nhận: “Cô Dung và các giáo viên tham gia xóa mù chữ rất nhiệt tình và trách nhiệm. Các cô không chỉ đứng lớp mà còn đến từng nhà để vận động. Nhờ sự kiên trì ấy, chất lượng lớp học tốt hơn từng năm. Không những vậy, thông qua những lớp học này, bà con mạnh dạn giao tiếp, áp dụng kiến thức đã học vào công việc, đời sống”.

Giữa vùng cao Ya Ly, những lớp học đêm mà cô Dung và đồng nghiệp kiên trì duy trì đang âm thầm thắp sáng hy vọng, giúp người dân tự tin bước tiếp giữa cuộc sống ngày càng đổi thay.

Dung Nguyễn