'Những miền quê yêu dấu' của họa sĩ Phan Ngọc Khuê

Họa sĩ, nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê sinh năm 1937, được biết đến như một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu về dòng tranh dân gian Hàng Trống của Hà Nội xưa. Một trong những dấu ấn lớn nhất của ông là hai cuốn sách Tranh dân gian Hàng Trống Hà Nội năm 2016 và Mỹ thuật dân tộc Thái ở Việt Nam năm 2004 đã được trao giải thưởng Nhà nước năm 2022.

Tháng 3/2024, họa sĩ Phan Ngọc Khuê đã có triển lãm Tranh truyện Hàng Trống tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, với 40 bức tranh thuộc 10 bộ tranh truyện là những tích truyện cổ trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt.

Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyết cho biết, với "Những miền quê yêu dấu", họa sĩ Phan Ngọc Khuê đóng góp bộ sưu tập hội họa giá trị về đời sống văn hóa các vùng miền và các dân tộc Việt Nam. Ảnh: BTC

Trong quá trình theo đuổi nghiên cứu nghệ thuật dân gian, rong ruổi các miền quê, tình yêu đối với các vùng đất, con người đã thôi thúc ông sáng tác về đề tài cuộc sống, quê hương. Triển lãm Những miền quê yêu dấu giới thiệu 50 bức tranh được sáng tác từ năm 1980 - 2023, phản ánh quá trình miệt mài sáng tác ấy.

Điểm nổi bật của triển lãm không chỉ nằm ở số lượng tác phẩm, mà ở chiều sâu văn hóa và sự đa dạng trong cách tiếp cận đề tài nông thôn, miền núi và đời sống văn hóa cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Từ phong cảnh thiên nhiên, sinh hoạt lao động, lễ hội, tín ngưỡng, đến chân dung và đời sống thường nhật hiện lên trong tranh, bình dị mà sâu sắc như: Bến sông Nậm Lay, Thu hoạch thóc, Mùa gieo hạt, Vui trong hội rượu cần (E Đê), Vợ chồng Vân Kiều đi dự hội, Ngày mới của vợ chồng H'Mông, Chợ Sìn Hồ...

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê chia sẻ niềm xúc động khi triển lãm các tác phẩm "Những miền quê yêu dấu". Ảnh: BTC

Họa sĩ không chỉ đơn thuần ghi lại hình ảnh, mà còn thể hiện nhịp sống, tinh thần cộng đồng và mối quan hệ hài hòa giữa con người với thiên nhiên.

Một điểm khác biệt nữa trong các tác phẩm của họa sĩ Phan Ngọc Khuê là sự phong phú về chất liệu và kỹ thuật tạo hình. Bên cạnh các chất liệu quen thuộc như lụa, sơn dầu, màu nước, bột màu hay khắc gỗ, họa sĩ Phan Ngọc Khuê còn thành công với kỹ thuật vẽ sáp ong nhuộm nâu. Có thể kể đến những tác phẩm như Trút lửa lên đầu thù, Đam San đi bắt nữ thần mặt trời, Tiếng kèn đêm trăng, Triều dâng ở Bãi Dài – Cam Ranh, Phong cảnh đền Ngọc Sơn... Qua đó, cho thấy khả năng biến tấu chất liệu dân gian thành ngôn ngữ tạo hình vừa mang tính nghệ thuật, vừa giàu cảm xúc.

Phát biểu khai mạc triển lãm, họa sĩ Phan Ngọc Khuê bộc bạch, các tác phẩm Những miền quê yêu dấu như lời tri ân, cảm tạ những mảnh đất ông từng đến, những con người ông từng gặp. "Đó là những con người, những mảnh đất bình dị mà mang đến cho ta bao cảm xúc, khâm phục và trân trọng".

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng tác phẩm cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Ảnh: BTC

Trong khuôn khổ sự kiện, họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng 4 tác phẩm cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyết nhận định, với Những miền quê yêu dấu, họa sĩ Phan Ngọc Khuê không chỉ mang đến một triển lãm tranh giàu tính nghệ thuật và cảm xúc mà còn đóng góp một bộ sưu tập hội họa giá trị về đời sống văn hóa các vùng miền và các dân tộc Việt Nam được ghi chép bằng hội họa trong suốt hơn bốn thập kỷ.

Đặc biệt, những tác phẩm được trao tặng sẽ được Bảo tàng giới thiệu tới công chúng, trở thành một phần của không gian trưng bày, góp phần lan tỏa giá trị nghệ thuật và văn hóa trong đời sống cộng đồng.

Triển lãm mở cửa đến 10/1/2026 tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, số 36 Lý Thường Kiệt, phường Cửa Nam, Hà Nội.

Một số tác phẩm tại triển lãm:

Tác phẩm "Bến thuyền sông Đà", tranh sơn dầu, năm 2015

Tác phẩm "Dàn cồng Mường", tranh sơn dầu, năm 2023

Tác phẩm "Sa Pa tài hoa và thư thái", tranh sơn dầu, năm 2018 - Một trong 4 tác phẩm họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Công chúng tham quan các tác phẩm tại triển lãm. Ảnh: BTC

Thái Minh