Những món ngon 'gây thương nhớ' của Hà Nội đầu xuân

Bánh chưng Tranh Khúc

Vẫn là gạo nếp, thịt lợn, đỗ xanh, nhưng người sành ăn nhớ bánh chưng Tranh Khúc bởi vị ngon đặc biệt mà chỉ người làng Tranh Khúc mới có.

Lá dong tuy là phần bao gói phía ngoài nhưng nó có ý nghĩa quyết định đến sắc màu và vị thơm đặc trưng cho chiếc bánh. Nghề bánh chưng Tranh Khúc thường chọn lá dong ở Tràng Cát (Hà Nội), ngoài ra còn có lá dong Thanh Hóa, Nghệ An, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang. Lá dong phải tươi xanh, không già quá không non quá, được rửa sạch, sau đó để thật ráo nước rồi xếp sẵn chờ gói bánh. Nếp dùng gói bánh chưng là giống nếp cái hoa vàng, lấy từ những vùng chuyên canh như Hải Hậu (Nam Định). Hạt nếp tròn nây, thơm, trắng đục, đều, không gãy.

Người sành ăn nhớ bánh chưng Tranh Khúc bởi vị ngon đặc biệt mà chỉ người làng Tranh Khúc mới có

Trước khi gói, gạo phải được ngâm trước 30 phút, sau đó rửa gạo thật sạch, nêm vài hạt muối cho tăng hương vị của nếp. Đậu xanh tằm hay còn gọi là đậu lòng vàng vỏ xanh, xay vỡ đôi, ngâm tãi vỏ, để ráo nước rồi sau đó cho vào nồi đồ. Khi chõ đậu đã dậy mùi thơm chín bở tơi thì mang ra giã nhuyễn, nêm gia vị, sau đó cho ra mâm để nguội đậu. Thịt gói bánh phải là thịt ba chỉ, có tỷ lệ nạc và mỡ thích hợp, đặc biệt thịt phải tươi và sạch.

Sau 8-10 tiếng luộc bánh, mùi thơm của gạo nếp tỏa ra kết hợp với mùi ngậy béo của mỡ, mùi thơm của đậu tỏa ra trong không gian, tạo nên nét đặc trưng của bánh chưng Tranh Khúc.

Giò chả Ước Lễ

Giò chả Ước Lễ đã đi vào đời sống văn hóa ẩm thực của Việt Nam từ hàng trăm năm nay. Sử sách trong làng ghi lại vào thời nhà Mạc (1527 - 1592) có một cung tần trong triều đình vốn là người làng Ước Lễ về xây cổng làng và dạy cho dân làng nghề giò chả.

Giò chả Ước Lễ rất đa dạng, từ giò lụa, giò bò, giò xào, giò bì, đến chả quế, chả rán, nem chua… nhưng nổi tiếng nhất vẫn là giò lụa, chả quế. Món ăn này được người ăn nhớ mãi bởi được làm cầu kỳ và công phu từ khâu chọn thịt lợn, pha thịt đến kỹ thuật gói giò, luộc giò, rán chả.

Giò̀ chả Ước Lễ

Thịt lợn phải lấy loại thịt mông, còn tươi, nóng, trước đây người Ước Lễ giã thịt làm giò chả bằng tay, thịt giã sao cho dẻo quánh, đến mức không dính chày mới được. Theo các nghệ nhân giò chả làng Ước Lễ, để làm được giò chả ngon phải chọn được thịt ngon. Phải biết cân bằng âm dương (phần thịt đỏ được tính phần dương, phần thịt trắng là phần âm) mới luyện ra thành phần ra sản phẩm mới giòn, dẻo, bắt mắt, đẹp, ăn ngon. Chưa hết, nước mắm, mật, đường, gia vị, muối cân bằng ngũ vị mới ra được cây giò ngon. Giò chả ngon khi cắt ra phải bóng mặt, nhiều lỗ khuất trạch, đây là lỗ đựng nước ngọt.

Hiện nay, người dân xay thịt bằng máy nhưng vẫn gói giò bằng lá chuối, để giò thơm ngon, dậy mùi, không như cách làm giò công nghiệp gói bằng ống nhôm. Lá chuối cũng phải chọn kỹ, lá nõn lần trong, lá bánh tẻ lần giữa, lá già lần ngoài. Luộc giò chín xong phải thả ngay vào nồi nước lạnh.

Bún riêu cua

Bên cạnh những món ngon đặc trưng hương vị tết, bạn cũng nên thưởng thức nhiều món quà vặt Hà Nội đã được đưa vào hạng "trứ danh" như bún riêu, bún ốc, bánh dày Quán Gánh, bánh chè lam...

Bún riêu cua là món ăn đặc biệt quen thuộc ở các tỉnh miền Bắc. So với bún riêu ở miền Nam, tuy không có nhiều đồ ăn bằng nhưng bún riêu cua Hà Nội vẫn mang một hương vị vô cùng đặc biệt. Vị ngon đậm đà của cua đồng, vị chua thanh của cà chua với loại nước dùng đậm đà không thể bị trộn lẫn, bún riêu đã để lại trong lòng du khách một ấn tượng thực vô cùng khó tả.

Bún ốc

Trong khi đó, bún ốc Hà Nội đã trở thành món ăn không thể thiếu trong danh sách các món ăn đặc trưng Hà Nội ngày tết bởi hương vị thơm đặc trưng khó lẫn cộng với nước dùng thanh thanh hòa quyện cùng với vị béo ngậy của từng con ốc.

Khi đã chán ngấy với các món thịt ngày tết, không gì ngon hơn được thưởng thức một bát bún ốc nước dùng đậm đà với vị chua thanh thanh của dấm bỗng, thơm mùi hành khô và đôi khi còn dậy cả mùi mắm tôm cho những ai yêu thích.

Bánh dày Quán Gánh

Thuộc xã Nhị Khê, huyện Thường Tín - phố Quán Gánh là quê hương của anh hùng dân tộc - danh nhân thế giới Nguyễn Trãi.

Quán Gánh là nơi làm ra rất nhiều loại bánh dày như: Bánh dày chay, bánh dày có nhân ngọt, bánh dày có nhân mặn, bánh dày gấc đỏ.

Bánh dày Quán Gánh

Những chiếc bánh dày Quán Gánh được làm từ rất bài bản và cầu kì. Người dân Quán Gánh phải chọn gạo nếp ngon nhất vùng Hải Hậu, Nam Định, sau đó ngâm gạo thật kỹ, rồi mới đồ thành xôi dẻo, giã nhuyễn lúc xôi mới ra lò còn nóng nguyên. Bí quyết làm món bánh dày là phải làm lúc nguyên liệu còn đang nóng bỏng tay, nhưng khi gói vào tấm lá dong xanh phải là lúc bánh đã nguội để chiếc bánh không bị dính.

Nhân bánh dày Quán Gánh có ba loại gồm nhân ngọt, nhân mặn và bánh chay để đáp ứng nhu cầu sở thích của du khách. Bánh ngọt tức là nhân đỗ xanh đã nấu chín rồi xào đường có màu cánh kiến.

Nhân mặn được làm từ đỗ xanh, sợi cùi dừa, hành, thịt ba chỉ có hương cà cuống. Còn bánh chay tức là bánh không nhân, ăn với chả quế hoặc chè đường.

Bánh chè lam

Bánh chè lam là món ăn đặc sản giản dị được rất nhiều người dân Hà Nội yêu mến.

Tuy rất nổi tiếng ở Hà Nội nhưng chè lam lại không có nguồn gốc từ thủ đô mà bắt nguồn từ vùng đất Thanh Hóa vào khoảng thế kỉ 19. Thời xưa, chè lam thường chỉ xuất hiện trong những dịp lễ tết. Nhưng bây giờ khi cuộc sống đã được nâng cao, nhiều người có nhu cầu thưởng thức chè lam nên chè lam được nấu và bán quanh năm

Chè lam

Bánh được làm từ những nguyên liệu rất thân thuộc với người dân thủ đô như gạo nếp, mật mía, gừng, lạc… Tất cả những nguyên liệu trên đều phải được chọn lựa vô cùng kĩ càng để ra những miếng chè lam rất dẻo nhưng lại không dính với nhau nhờ một lớp bột mỏng bên ngoài.

Trong những ngày xuân lất phất mưa rơi, ngồi trong nhà nhâm nhi miếng bánh chè lam dẻo thơm của gạo nếp, vị bùi của lạc, vị cay dịu của gừng, vị ngọt đậm của mật mía rồi nhấp một ngụm trà thật sự là cảm giác rất tuyệt.

Yến Anh