Những nếp gấp giữ trọn thời gian

Đam mê từ quá khứ

Với sự phát triển của các sàn thương mại điện tử, cùng những thay đổi trong thói quen tiếp cận thông tin của bạn đọc, văn hóa mua và sưu tầm sách cũ không còn thịnh như xưa. Những con đường sách cũ ngày càng ít, chỉ còn mấy tiệm nằm rải rác, yên ắng lui về phía sau những hàng quán hiện đại.

Ở đó, phía trong bảng hiệu đơn sơ là một nhà sách thu nhỏ, với những “bức tường” sách cao gần đến trần, lối đi hẹp xen giữa những hàng kệ dài. Thấp thoáng là những tấm bảng phân loại sách: Văn học Việt Nam, Văn học nước ngoài, Nghệ thuật, Triết học, Y học, Ngoại ngữ...

Ngồi giữa tiệm sách là người chủ đã quá tuổi trung niên, mắt lướt từng dòng chữ trong một quyển sách cũ. Đó vừa là phương tiện làm ăn, buôn bán, vừa là người bạn đặc biệt của chủ tiệm sách. Hết cuốn này đến cuốn khác, trừ lúc có khách đến xem, người chủ tiệm lần lượt khám phá từng tựa sách.

Họ cũng dành nhiều thời gian để kiểm tra chất lượng, lau bụi và sắp xếp kho sách khổng lồ của mình. Sự tỉ mỉ, tận tâm ấy giúp chủ tiệm “nằm lòng” những quyển sách mình có, dễ dàng tư vấn cho khách ngay khi cần.

Khách hàng phải dùng thang để tìm quyển sách mình cần

Dù không tấp nập như xưa, nhưng ngày ngày các tiệm sách cũ vẫn có vài người, có khi là vài chục khách ghé đến. “Bạn chơi sách” có những ông bà lớn tuổi, những người trung niên và cả các bạn trẻ. Độc giả bước vào tiệm sách cũ đều có một lý do rất riêng. Đó có thể là sở thích được ông bà, cha mẹ truyền lại, là mong muốn sưu tầm một quyển sách không còn xuất bản mới, là sự kỳ vọng vào những trải nghiệm độc đáo, hay chỉ đơn giản là vì tò mò mỗi khi đi ngang tiệm sách.

Phương Vy (25 tuổi, ngụ phường Chợ Quán, TPHCM) chia sẻ: “Tôi bắt đầu mua sách cũ từ khi còn học cấp 2, khoảng năm lớp 9, lúc đó tôi đang say mê đọc một bộ truyện thì lại thiếu mất vài cuốn. Bộ sách đã không còn bán nên tôi ghé tiệm sách cũ tìm. Lần đầu được cùng chủ tiệm đi tìm sách trong mấy chồng sách cao nhòng, tuy mệt nhưng tôi rất vui và gắn bó với sách cũ đến tận bây giờ. Đến giờ, tôi không còn đến tiệm sách chỉ để tìm quyển sách mình cần, mà đến để chạm vào các cuốn sách cũ, rồi từ đó bất chợt biết mình đang tìm gì”.

Mối liên kết cảm xúc

Mỗi tiệm sách cũ mang đến cho bạn đọc một cảm giác riêng: không gian yên tĩnh với tiếng quạt máy nhè nhẹ, mùi sách cũ thoang thoảng..., trái ngược với con đường ồn ào và khói bụi ngay mặt tiền. Tại những tiệm sách sát vách nhau trên đường Trần Nhân Tôn (phường An Đông), tầm trưa lại có vài sinh viên đến mua sách.

Hà Trang (21 tuổi, sinh viên Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TPHCM) chia sẻ: “Mỗi khi đến đây, tôi được trải nghiệm cảm giác như đang khai phá. Nơi đây mang đến cho tôi cảm giác hoài niệm, khiến tôi muốn trầm tĩnh và suy nghĩ chậm lại”.

Có nhiều lý do để sách cũ vẫn giữ được tệp khách hàng trung thành. Với những tựa sách phổ biến, hoặc không sử dụng nhiều lần như tạp chí, sách giáo khoa..., việc mua sách cũ là lựa chọn khá tiết kiệm. Ngoài ra, nhiều người tìm đến sách cũ để mua những tựa sách không còn xuất bản, tìm các phiên bản đặc biệt hoặc bổ sung những quyển còn thiếu trong bộ sách sẵn có.

Bên cạnh đó, giá trị của sách cũ còn phụ thuộc vào độ hiếm của nó. Một số quyển đã thuộc diện sưu tầm và trở thành sản phẩm được nhiều người quan tâm. Chính vì vậy mà mỗi khách hàng lại có những tiêu chí riêng để chọn sách cũ.

Khi được cầm trên tay, quyển sách không chỉ mang đến cảm xúc cho người đọc, mà còn âm thầm lưu giữ cảm xúc ấy vào từng trang giấy. Đó là những nét bút đánh dấu, những dòng ghi chú, lời đề tặng, hay vài hình vẽ ngộ nghĩnh ở mép giấy. Đối với nhiều người, những chi tiết này thậm chí khiến quyển sách thêm quý giá.

“Khi cầm trên tay cuốn sách có dấu ấn của người trước, tôi không khỏi suy nghĩ xem họ cảm nhận thế nào khi đọc những dòng này, họ có vui, có buồn như mình không”, chị Phương Vy chia sẻ.

HỒNG ÂN