Những người 'không nghỉ hưu với đất nước'

Khi đất nước bước vào thời bình, nhiều người từng đi qua những năm tháng gian khổ vẫn âm thầm tiếp tục cống hiến, không vì chức danh hay nhiệm kỳ, mà bởi trách nhiệm với đồng bào, Tổ quốc. Họ là những người “không nghỉ hưu với đất nước”.

Âm thầm cống hiến

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng, bà Trương Mỹ Hoa, nguyên Phó Chủ tịch nước, đã sớm tiếp xúc với công việc gác lính, đưa thư... mà theo bà đó là điều bình thường trong bối cảnh chiến tranh. Năm 15 tuổi, bà chính thức tham gia cách mạng. Chưa đầy 17 tuổi, ngày 21-5-1962, bà được kết nạp vào Đảng Nhân dân cách mạng Việt Nam tại Củ Chi.

“Sau lễ tuyên thệ, tôi lên đường hoạt động ngay trong đêm. Lời thề “chiến đấu đến hơi thở cuối cùng” khi vào Đảng năm 17 tuổi đã trở thành kim chỉ nam cho cả cuộc đời tôi” - bà Hoa tâm sự.

Nguyên Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa trao học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Ảnh: NVCC

Năm 1999, khi đang là phó chủ tịch Quốc hội, bà đã nhận lời làm chủ tịch Quỹ học bổng Vừ A Dính. Bởi vùng sâu, vùng xa, biên cương, hải đảo là những vùng địa chính trị rất quan trọng nhưng còn nhiều khó khăn. Dù Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ nhưng vẫn rất cần sự chung tay từ cộng đồng.

Năm 2007, bà nghỉ hưu ở tuổi 62. Nhưng thay vì dừng lại, bà chọn tiếp tục “cõng chữ lên non, chở chữ ra biển” vun bồi tri thức cho thế hệ trẻ. Bà dành trọn tâm huyết chăm lo trẻ em nghèo, đặc biệt là con em vùng cao, hải đảo thông qua Quỹ học bổng Vừ A Dính và CLB “Vì Hoàng Sa - Trường Sa thân yêu”.

Cậu bé người Mông tên Vàng A Xoài, nạn nhân trận lũ quét ở Mù Cang Chải năm 2017, là một trong những đứa trẻ được bà trao học bổng. Cha mẹ Xoài bị lũ cuốn trôi khi Xoài mới 13 tuổi. Khi biết tin, bà lập tức đưa Xoài vào TP thông qua chương trình “Ươm mầm tương lai”.

Từ một cậu bé chưa biết tiếng Kinh, sốc vì mất mát, Xoài đã tốt nghiệp phổ thông, đứng trên sân khấu cảm ơn ba người mẹ: Bà Trương Mỹ Hoa, cô hiệu trưởng và cô giáo đầu tiên của mình.

Là một thương binh, nay đã 80 tuổi, bà vẫn miệt mài gây quỹ trao học bổng cho học sinh. Điều khiến bà hạnh phúc không phải danh hiệu, chức vụ mà là những bức thư tay từ những đứa con từng nhận học bổng, giờ đã trở về đảo, bản làng góp phần xây dựng quê hương.

Hành trình góp sức cho quê hương của bà được tóm gọn đầy xúc động trong hai câu thơ bà tâm đắc: “Hỏi tuổi, tuổi khuyên nên dừng lại/ Hỏi lòng, lòng bảo cứ xung phong”.

Tài sản quý giá nhất không phải là huân chương

Từng 11 lần bị thương, mang 61% thương tật, được phong tặng nhiều danh hiệu như Dũng sĩ diệt Mỹ, Dũng sĩ diệt xe cơ giới, Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ vẫn không dừng lại cống hiến sau chiến tranh. Nghỉ hưu, ông tiếp tục bước vào một mặt trận mới - đòi công lý cho nạn nhân chất độc da cam.

“Di chứng chất độc da cam không dừng lại ở một thế hệ, mà lan đến cả thế hệ thứ tư” - ông nghẹn ngào. Với vai trò phó chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam, chủ tịch Hội TP.HCM, ông đã cho khảo sát gần 40 xã, phường và lập hơn 500 hồ sơ giám định sức khỏe, làm căn cứ đề xuất chính sách, giúp nạn nhân vơi bớt khó khăn.

Ông bền bỉ vận động đấu tranh đòi công lý từ Chính phủ Mỹ, đồng thời kêu gọi mạnh thường quân trong, ngoài nước để tặng quà, học bổng, sửa nhà, hỗ trợ sinh kế cho các gia đình da cam. Không dừng lại ở đó, ông còn khởi xướng dự án “Làng Cam” - nơi nuôi dưỡng, phục hồi chức năng, dạy nghề cho nạn nhân để họ có thể tự tin hòa nhập cộng đồng.

Dù đã ở tuổi 79, tài sản quý giá nhất với ông không phải là huân chương, mà là tình đồng đội, tình dân và những ký ức của lòng biết ơn - động lực để ông tiếp tục hành trình xoa dịu nỗi đau chiến tranh.

Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ. Ảnh: THUẬN VĂN

Một trường hợp khác là Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đoàn Thị Thu (thường được gọi là cô Năm Thu). Từ những ngày hoạt động trong lực lượng An ninh T4 đến khi đảm nhận trọng trách trưởng Công an quận Tân Bình, bà có gần 40 năm công tác trong ngành công an và nghỉ hưu vào năm 1998. Với bà, nghỉ hưu không đồng nghĩa dừng lại. “Còn sức thì còn làm, còn lo cho dân” - bà Thu nói.

Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đoàn Thị Thu thường xem lại những hình ảnh của đồng đội năm xưa. Ảnh: HẢI NHI

Sau khi nghỉ hưu, bà cùng vài đồng đội thành lập Chi hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo Bình Phú Đông, một tổ chức thiện nguyện trực thuộc TP.HCM. “Ngày nào còn sức khỏe thì còn góp sức cho xã hội” - bà Thu nói.

Gần 10 năm nay, chi hội đã vận động được gần 9,9 tỉ đồng tặng quà Tết cho hộ nghèo; xây hàng trăm căn nhà tình thương, tình nghĩa, hỗ trợ tiền thuốc cho bệnh nhân nan y…

Nguyên Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa, Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đoàn Thị Thu là ba trong số rất nhiều người từ chiến trường trở về đã viết tiếp câu chuyện hòa bình. Chúng tôi không thể kể hết tên của những người gác lại nỗi đau chiến tranh để góp sức phục vụ quê hương, trả ơn đồng đội và cuộc đời. Họ là những người “không nghỉ hưu với đất nước”.

HẢI NHI